Η Φινλανδία καθίσταται, μέσω της απόφασης του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού και της πρωτοβουλίας για την Ανοικτή Επιστήμη και την Έρευνα, η πρώτη χώρα που δίνει στη δημοσιότητα αναλυτικά στοιχεία για το κόστος των συνδρομών σε επιστημονικά περιοδικά και εκδότες από τους φορείς έρευνας της χώρας (63 φορείς) για τα έτη 2010-2015. Ανάλογα στοιχεία έχουν δοθεί στη δημοσιότητα παλαιότερα και από άλλες χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ, χωρίς ωστόσο να αφορούν το σύνολο των συνδρομών ή των φορέων έρευνας των χωρών αυτών.
Βάσει των στοιχείων, το κόστος των συνδρομών στη Φιλανδία μεταξύ 2010-2015 ήταν 131,1 εκατ. ευρώ (22 εκατ. ευρώ το μέσο ετήσιο κόστος κατά τη διάρκεια της ίδιας περιόδου). Στο ποσό αυτό δεν περιλαμβάνεται το κόστος δημοσίευσης σε περιοδικά Ανοικτής Πρόσβασης (APCs). Το συνολικό ποσό είναι σημαντικά χαμηλότερο από αυτό χωρών όπως η Αυστρία (με μέσο ετήσιο κόστος 70 εκατ. ευρώ) ή η Νέα Ζηλανδία (μέσο ετήσιο κόστος 31 εκατ. ευρώ), λαμβάνοντας, ωστόσο, υπόψη ότι η διαφορά αυτή πιθανότατα να οφείλεται στο ότι τα στοιχεία μεταξύ χωρών δεν είναι απολύτως συγκρίσιμα.
Τα στοιχεία αφορούν 244 εκδότες, βάσει των οποίων άνω του 1/3 του συνολικού κόστους είναι συνδρομές στον Elsevier, ο οποίος έχει επικριθεί έντονα για το σημαντικό περιθώριο κέρδους του. Αναφορικά με την κατανομή του κόστους μεταξύ των φορέων, στα πανεπιστήμια αντιστοιχεί το 79% του συνολικού κόστους, με το πανεπιστήμιο του Ελσίνκι να έχει το υψηλότερο (24,4 εκατ. ευρώ κατά την υπό εξέταση περίοδο).
Η απόφαση δημοσίευσης των στοιχείων για τις συνδρομές είναι ιδιαίτερης σημασίας, καθώς η περιορισμένη πρόσβαση στο κόστος των συνδρομών είναι δυνατό να επηρεάσει τη διαμόρφωση των συμφωνιών μεταξύ εκδοτών και πανεπιστημίων σε μια περίοδο κατά την οποία οι βιβλιοθήκες δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν την αύξηση του κόστους των συνδρομών. Παράλληλα, η καλύτερη πληροφόρηση αναμένεται να διευκολύνει τη διαδικασία μετάβασης στο μοντέλο της Ανοικτής Πρόσβασης: βάσει εκτίμησης, η δημοσίευση του συνόλου των άρθρων με Ανοικτή Πρόσβαση (το 2014 το 18% των άρθρων στα φινλανδικά πανεπιστήμια δημοσιεύονταν με Ανοικτή Πρόσβαση) θα κόστιζε 17 εκατ. ευρώ, ποσό χαμηλότερο από το υφιστάμενο κόστος συνδρομών (22 εκατ. ευρώ).
Περισσότερες πληροφορίες: http://bit.ly/1ULH1Fh
June 27, 2016
Το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας της ΕΕ (COMPET), αναγνωρίζοντας την αλλαγή που επιφέρει το παράδειγμα της Ανοικτής Επιστήμης στον τρόπο διεξαγωγής και οργάνωσης της έρευνας, έλαβε μια σειρά από αποφάσεις-ορόσημο.
Τα Συμπεράσματα της 27ης Μαΐου 2016 θέτουν το πλαίσιο δράσης σε σχέση με τις τρεις προτεραιότητες της Ολλανδικής Προεδρίας στους τομείς της έρευνας και της καινοτομίας: ενίσχυση του αντίκτυπου των επενδύσεων σε έρευνα και καινοτομία μέσω της πρόσβασης στη γνώση (Ανοικτή Επιστήμη), βελτίωση του πλαισίου (κανονισμοί ευνοϊκοί για την έρευνα και την καινοτομία), επενδύσεις σε έρευνα και καινοτομία ως βασικό στοιχείο για την ανάπτυξη, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την αντιμετώπιση των κοινωνικών προκλήσεων (Προγράμματα-Πλαίσιο).
Το Συμβούλιο αποφάσισε ειδικότερα ομόφωνα την παροχή άμεσης Ανοικτής Πρόσβασης στις δημοσιεύσεις οι οποίες απορρέουν από δημόσια χρηματοδοτούμενη έρευνα έως το 2020. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού, το Συμβούλιο αναγνωρίζει την ανάγκη άρσης των νομικών, οικονομικών και λοιπών εμποδίων, ενώ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τους λοιπούς φορείς να αναλάβουν καταλυτικό ρόλο στη διαδικασία μετάβασης.
Το Συμβούλιο αναγνώρισε επίσης τη σημασία επανάχρησης των επιστημονικών δεδομένων. Η Ανοικτή Πρόσβαση στα επιστημονικά δεδομένα θα αποτελεί πλέον τον κανόνα στο πλαίσιο του Ορίζοντα 2020, δίνοντας ωστόσο τη δυνατότητα εξαίρεσης στις περιπτώσεις που αυτό δεν είναι δυνατό για λόγους –μεταξύ άλλων- προστασίας προσωπικών δεδομένων ή ασφάλειας. Η βασική αρχή για τη βέλτιστη επανάχρηση των δεδομένων είναι “as open as possible, as closed as necessary”.
Η Ευρωπαϊκή Ατζέντα για την Ανοικτή Επιστήμη αναμένεται να ενισχυθεί μέσω της Ευρωπαϊκής Πλατφόρμας Πολιτικής για την Ανοικτή Επιστήμη η οποία έχει ως στόχο την υποστήριξη της περαιτέρω ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Πολιτικής για την Ανοικτή Επιστήμη και την ενίσχυση της υιοθέτησης καλών πρακτικών σε θέματα όπως η βέλτιστη επανάχρηση των δεδομένων, τα εναλλακτικά μοντέλα εκδόσεων Ανοικτής Πρόσβασης και διαχείρισης των δεδομένων κτλ. Παράλληλα, το Συμβούλιο καλεί τόσο την Πλατφόρμα όσο και τα ίδια τα κράτη μέλη και τους λοιπούς φορείς να συμβάλουν στην αλλαγή του τρόπου διεξαγωγής της έρευνας μέσω –μεταξύ άλλων- δράσεων κατάρτισης και ευαισθητοποίησης.
Παρά την απουσία συγκεκριμένων στόχων για την αποδεκτή διάρκεια της περιόδου εμπάργκο, στοιχείο που επισημάνθηκε από σειρά φορέων, ο στόχος του Συμβουλίου χαρακτηρίζεται συνολικά ως ιδιαίτερα φιλόδοξος, αλλά την ίδια στιγμή επιτεύξιμος.
Περισσότερες πληροφορίες: http://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-9526-2016-INIT/en/pdf
June 3, 2016
