Η 1η Ιανουαρίου είναι η ημέρα εορτασμού του Δημόσιου Χώρου (Public Domain). Πρόκειται για την ημέρα εορτασμού όλων εκείνων των μικρότερων ή μεγαλύτερων έργων της επιστήμης και της τέχνης, της λογοτεχνίας, της ποίησης, του κινηματογράφου, του θεάτρου, κ.λπ., των οποίων τα πνευματικά δικαιώματα εκπνέουν και γίνονται Κοινό Κτήμα, περιέρχονται, δηλαδή, στην κοινή δεξαμενή της γνώσης και της τέχνης που αποτελεί έμπνευση και εφαλτήριο για κάθε νέα ανθρώπινη δημιουργία.
Η Πνευματική Ιδιοκτησία στις περισσότερες δικαιοδοσίες του δυτικού κόσμου, σήμερα, διαρκεί μέχρι 70 χρόνια μετά τον θάνατο του δημιουργού του έργου. Η Πνευματική Ιδιοκτησία για τη διάρκεια της ισχύς της προστατεύει το ηθικό και το περιουσιακό δικαίωμα του δημιουργού (και των κληρονόμων του) που απορρέουν από το έργο. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, οποιαδήποτε μετάφραση, προσαρμογή, παρωδία, αναπαραγωγή, κ.λπ., χρειάζεται την άδεια του δημιουργού ή του κατόχου των πνευματικών δικαιωμάτων.
Τα έργα πνευματικής ιδιοκτησίας περιέρχονται στον Δημόσιο Χώρο μετά την πάροδο της ισχύος των πνευματικών δικαιωμάτων, οπότε και οποιοσδήποτε χρήστης μπορεί να τα αξιοποιήσει με οποιονδήποτε τρόπο επιθυμεί είτε για τη δημιουργία ενός νέου έργου, είτε, ακόμη, για την εμπορική εκμετάλλευσή του. Ο νομοθέτης αναγνωρίζει, δηλαδή, το δικαίωμα των πολιτών να απολαμβάνουν ελεύθερα τα έργα τέχνης, λόγου και επιστήμης μετά την πάροδο της ισχύος των πνευματικών δικαιωμάτων.
Τα τελευταία χρόνια, με τις δραματικές αλλαγές κυρίως που έχουν επιφέρει τα ψηφιακά μέσα και το διαδίκτυο, και τις ανάγκες για γρήγορη και άμεση ενημέρωση και πρόσβαση στη γνώση, αλλά και με τις νέες δυνατότητες που ανοίγονται με τα νέα μέσα (π.χ. μαζική ψηφιοποίηση, μαζική επεξεργασία κειμένων για την εξαγωγή νέας γνώσης) γίνεται πολλή συζήτηση για το κατά πόσο το ισχύον καθεστώς των πνευματικών δικαιωμάτων ανταποκρίνεται στις ανάγκες της ψηφιακής εποχής και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ξεκινήσει διαβούλευση για την επανεξέταση του σχετικού ρυθμιστικού πλαισίου.
Την 1η Ιανουαρίου περιέρχεται στον Δημόσιο Χώρο το έργο δημιουργών που απεβίωσαν το 1943, μεταξύ των οποίων και το έργο του μεγάλου εθνικού ποιητή, 14 φορές υποψήφιου για το Νόμπελ Λογοτεχνίας, Κωστή Παλαμά. Ο Κωστής Παλαμάς γεννήθηκε στην Πάτρα το 1859 και πέθανε το 1943 στην Αθήνα, έχοντας αφήσει πίσω του συνολικά σαράντα ποιητικές συλλογές, μεταξύ των οποίων το σπουδαίο έργο “ο Δωδεκάλογος του Γύφτου”, τους στίχους του Ολυμπιακού Ύμνου, καθώς και θεατρικά έργα, κριτικά και ιστορικά δοκίμια, συγκριτικές μελέτες και βιβλιοκριτικές με τα οποία σφράγισε την πνευματική και πολιτική ζωή της χώρας. Ο Κωστής Παλαμάς υπήρξε, ακόμη, θερμός υπέρμαχος της δημοτικής γλώσσας στην οποία έγραψε τα μεγαλύτερα από τα έργα του.
Από την 1η Ιανουαρίου μπορείτε να συνεισφέρετε στην ανοικτή διάδοση του έργου του Κ. Παλαμά με τη μεταγραφή των έργων του στα Βικιβιβλία, την ανοικτή συλλογή βιβλίων του Ιδρύματος της Βικιπαίδειας.
Σχετικά με την Ημέρα Εορτασμού του Δημόσιου Χώρου:
http://en.wikipedia.org/wiki/Public_Domain_Day
Η εικόνα είναι λεπτομέρεια του πίνακα “Οι ποιητές” (π. 1919) του Γεώργιου Ροϊλου (1867-1928). Διατίθεται με άδεια CC-BY. Πηγή: http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Roilos-georgios-poets-parnassos-literary-club.jpg
December 16, 2013
Στις 3 Δεκεμβρίου 2013 πραγματοποιήθηκε στο Ρόττερνταμ της Ολλανδίας η ετήσια συνάντηση των φορέων του Δικτύου της Europeana. Η ετήσια συνάντηση στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι από πάνω από 250 πολιτιστικούς φορείς, είχε ως κύριο στόχο την ενημέρωση των φορέων αναφορικά με τις πλέον σημαντικές εξελίξεις γύρω από τη Europeana και την παρουσίαση του Στρατηγικού Πλάνου 2015-2020 καθώς και του Επιχειρησιακού της Πλάνου για το 2014.
Στο πρώτο μέρος της συνάντησης Ο Nick Poole, επικεφαλής του Δικτύου της Europeana, παρουσίασε τα μέλη της Επιτροπής των Φορέων που συμμετέχουν στο Δίκτυο και ανακοίνωσε τις εκλογές των νέων μελών, οι οποίες θα λάβουν μέρος το Μάιο. Η Επιτροπή των Φορέων αντιπροσωπεύει τους επιμέρους τομείς πολιτισμού (μουσεία, αρχεία, βιβλιοθήκες, οπτικοακουστικά αρχεία, εκδότες) που εκπροσωπούνται στη Europeana, και μαζί με το Συμβούλιο των φορέων διαμορφώνει τη στρατηγική της Europeana. Ο κ. N. Poole ενημέρωσε, επίσης, το Δίκτυο για το έργο των Ομάδων Δράσης της Europeana οι οποίες προτείνονται και στελεχώνονται από τους φορείς του Δικτύου και οι οποίες πραγματοποιούν δράση σε τομείς κοινού ενδιαφέροντος όπως τις συμπράξεις του δημοσίου με τον ιδιωτικό τομέα, το αδειοδοτικό μοντέλο της Europeana, την επέκταση του Europeana Data Model, του τεκμηριωτικού μοντέλου της Europeana, κά, και κάλεσε τους συμμετέχοντες να λάβουν μέρος στις σχετικές δράσεις.
O Federico Milani, project officer από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενημέρωσε το κοινό για την επιτυχία της εξασφάλισης της σταθερής χρηματοδότησης της Europeana για την περίοδο 2014-2020 μέσα από το χρηματοδοτικό πρόγραμμα Connecting Europe Facility, το χρηματοδοτικό πλαίσιο που αφορά τις υποδομές στις τηλεπικοινωνίες για την Ευρώπη για τα επόμενα χρόνια. Στη συνέχεια, ο κος Milani παρουσίασε τις νέες δυνατότητες χρηματοδότησης για τους πολιτιστικούς φορείς στο πλαίσιο του Horizon2020 και του Creative Europe υπογραμμίζοντας ότι με πάνω από 80 δις ευρώ προϋπολογισμό, τα προγράμματα αυτά ενέχουν πολλές ευκαιρίες χρηματοδότησης για τους συμμετέχοντες φορείς.
Στη συνέχεια, ο Harry Verwayen, υποδιευθυντής της Europeana παρουσίασε το προσχέδιο του Στρατηγικού Πλάνου της Europeana για τα χρόνια 2015-2020, το οποίο έχει ως μότο: «Θάρρος και Έμπνευση» (Be bold, Be Inspired). Η Europeana έγινε 5 χρονών το Νοέμβριο έχοντας επιτύχει τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού δικτύου 2200 και πλέον πολιτιστικών φορέων και συσσωρευτών πολιτιστικού περιεχομένου, οι οποίοι διαθέτουν διαδικτυακά περισσότερα από 30 εκ ψηφιακά πολιτιστικά αντικείμενα. Τα δεδομένα που περιγράφουν τα αντικείμενα αυτά γίνονται διαθέσιμα ανοικτά, γεγονός που επιτρέπει την περαιτέρω χρήση τους για τη δημιουργία υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας για τους τελικούς χρήστες. Επιπλέον, η Europeana έχει αναπτύξει ένα πρωτοπόρο μοντέλο τεκμηρίωσης, το Europeana Data Model, το οποίο αξιοποιεί τις αρχές του σημασιολογικού ιστού για την αναπαράσταση της πολιτιστικής επιστημονικής τεκμηρίωσης.
Ακόμη, η Εuropeana έχει αναπτύξει μία σειρά από έργα πληθοπορισμού όπως το Europeana 1914-1918 και το Europeana 1989 στα οποία συγκεντρώνονται οι προσωπικές ιστορίες και τα οικογενειακά κειμήλια από τους τελικούς χρήστες γύρω από θεματικές πανευρωπαϊκού ενδιαφέροντος όπως τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και την Πτώση του Τείχους. Οι πρωτοβουλίες αυτές, μοναδικές σε μέγεθος και ενδιαφέρον στην Ευρώπη, στόχο έχουν να δημιουργήσουν μία εναλλακτική, συμμετοχική εξιστόρηση σημαντικών οροσήμων της Ευρωπαϊκής ιστορίας από τη σκοπιά των καθημερινών ανθρώπων.
Για την επόμενη 5ετία, οι βασικές αρχές οι οποίες διέπουν το σχεδιασμό του νέου Στρατηγικού Πλάνου της Europeana είναι η ευθυγράμμιση των απαιτήσεων των εμπλεκομένων φορέων στη Europeana, η βελτίωση της ποιότητας του περιεχομένου και η διασφάλιση του λόγου ύπαρξης των πολιτιστικών φορέων τη ψηφιακή εποχή, η ευρεία επαναχρησιμοποίηση περιεχομένου υψηλής ποιότητας για την ενίσχυση της δημιουργικότητας και της καινοτομίας, η διασφάλιση της αμοιβαιότητας στη συνεργασία της κοινότητας των φορέων, η προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων και η αναφορά στο δημιουργό. Ορισμένοι από τους στόχους που προδιαγράφονται στο στρατηγικό πλάνο είναι:
- «Από την Πύλη στην Πλατφόρμα»: είναι η κύρια ιδέα που διέπει το νέο στρατηγικό πλάνο της Europeana η οποία φιλοδοξεί να είναι πολλά περισσότερα από μία Πύλη πρόσβασης στο πολιτιστικό περιεχόμενο της Ευρώπης μέσω της διανομής του περιεχομένου με πολυκαναλικό τρόπο και την ενίσχυση της περαιτέρω χρήσης του μέσω της διευρυμένης προώθησης του API της
- Η δημιουργία στρατηγικών συμμαχιών για την προώθηση της χρήσης του πολιτιστικού περιεχομένου στον τουρισμό και τις δημιουργικές βιομηχανίες
- Η δημιουργία «θεματικών καναλιών» διάθεσης του περιεχομένου
- Προστασία του περιεχομένου που ανήκει στο δημόσιο χώρο από τον ψηφιακό «εγκλεισμό» του
- Η υιοθέτηση «ανοικτών εν τη γενέσει» πολιτικών από τους φορείς
- Η ευρεσιμότητα του περιεχομένου σε όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες
Στη συνέχεια, οι σύνεδροι χωρίστηκαν σε ομάδες και πραγματοποιήθηκαν 4 παράλληλες συνεδρίες εργασίας με τις εξής θεματικές: «μετρώντας τη θετική επιρροή της Europeana», «συνεργασία με τις δημιουργικές βιομηχανίες», «υπηρεσίες στο Νέφος- ποιά είναι τα οφέλη για τους παρόχους περιεχομένου και τους συσσωρευτές» και «το μέλλον του Δικτύου της Europeana». Παρακολουθήσαμε τη συνεδρία «μετρώντας τη θετική επιρροή της Europeana» όπου και συζητήθηκε, π.χ. ότι η Europeana πρέπει να συντελεί στον περιορισμό του κόστους λειτουργίας των πολιτιστικών φορέων, και ότι είναι απαραίτητη η δημιουργία δεικτών που να καταδεικνύει τη χρήση του πολιτιστικού περιεχομένου εκτός της πλατφόρμας της Europeana.
To θέμα της επόμενης παράλληλης συνεδρίας την οποία παρακολουθήσαμε ήταν οι δυνατότητες συμμετοχής σε προτάσεις έργων στον Ορίζοντα 2020. Περίπου 50 άτομα, έχοντας ένα λεπτό ο καθένας στη διάθεσή του, παρουσίασαν το φορέα τους και τους τομείς ενδιαφέροντός τους για συνεργασίες μέσα στο νέο χρηματοδοτικό πλαίσιο. Έντονο ήταν το ενδιαφέρον από τους συμμετέχοντες φορείς για εμπλοκή σε έργα που αφορούν τη διαχείριση «μεγάλων δεδομένων», τη διερεύνηση των δυνατοτήτων οπτικοποίησης τέτοιων μεγάλων συσσωρεύσεων δεδομένων, τη συνεργασία με τις δημιουργικές βιομηχανίες και τη συμμετοχή σε εικονικά περιβάλλοντα έρευνας. Άλλες συνεδρίες που έλαβαν μέρος ήταν «η Europeana στην Εκπαίδευση» και «πώς να δημιουργήσετε ένα app μέσα σε μία ώρα».
Στη συνέχεια, η κα Jill Cousins, διευθύντρια της Europeana παρουσίασε το προσχέδιο του Επιχειρησιακού Προγραμματισμού για το 2014. Το 2014 είναι ο τελευταίος χρόνος του προηγούμενου στρατηγικού σχεδίου της Europeana 2011-2014 και ο προγραμματισμός για το 2014 εστιάζει στη μετάβαση στο νέο μακροπρόθεσμο σχεδιασμό που σηματοδοτείται και από την έναρξη της σταθερής χρηματοδότησης της Europeana. Ο προγραμματισμός του 2014 επηρεάζεται, επίσης, από τα τρέχοντα έργα της Europeana (Europeana v2.0, Europeana V3.0) και από τα ευρωπαϊκά έργα στα οποία η Europeana συμμετέχει: Europeana Awareness, Cloud, Inside, κλπ. Οι άξονες δράσης της Europeana για την επόμενη χρονιά θα είναι: η μετάβαση από την Πύλη στην Πλατφόρμα, η βελτίωση της ποιότητας και της εγκυρότητας των μεταδεδομένων, η ενίσχυση των οφελών τα οποία οι φορείς αντλούν από τη συμμετοχή τους στη Europeana, η βελτίωση της σήμανσης αναφορικά με το καθεστώς των πνευματικών δικαιωμάτων και τις άδειες χρήσης για το περιεχόμενο, η εκπροσώπηση των συμφερόντων των πολιτιστικών φορέων στη διαβούλευση για την τροποποίηση του ρυθμιστικού πλαισίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης γύρω από τα πνευματικά δικαιώματα, η ενίσχυση της επιχειρησιακής της αρτιότητας, η βελτίωση της πολυγλωσσικής πρόσβασης στο περιεχόμενο και τη θεματική προβολή επιμέρους περιεχομένου.
Πρέπει να σημειωθεί ότι το Στρατηγικό Πλάνο 2014-2020 είναι αποτέλεσμα μεγάλου αριθμού συναντήσεων εργασίας που πραγματοποιήθηκαν με εκπροσώπους του Δικτύου της Europeana τους τελευταίους μήνες, γύρω από τους τέσσερις θεματικούς άξονες δράσης της Europeana: τη συγκέντρωση του περιεχομένου, τη διευκόλυνση της διαχείρισης της γνώσης μεταξύ των φορέων του δικτύου, την ανάδειξη και αναδημοσίευση του περιεχομένου και την εμπλοκή του κοινού.
Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) συμμετείχε στην ετήσια συνάντηση ως συσσωρευτής περιεχομένου καθώς διαθέτει στη Europeana πάνω από 23.000 ψηφιακά αντικείμενα από τον Πανδέκτη, τη συλλογή πολιτιστικού περιεχομένου του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, τις Ψηφιακές Βιβλιοθήκες της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης των Σερρών και Λιβαδειάς, κ.ά. Το ελληνικό περιεχόμενο που διατίθεται στη Europeana είναι μικρό (αντιπροσωπεύει το 2% περίπου του συνολικού περιεχομένου) αλλά πρόκειται να αυξηθεί σημαντικά τα επόμενα χρόνια καθώς θα γίνεται διαθέσιμο το περιεχόμενο από την Πρόσκληση 31 και 31.2 “Πολιτισμός” του Επιχειρησιακού Προγράμματος “Ψηφιακή Σύγκλιση”.
December 6, 2013
Η 1η Ιανουαρίου είναι η ημέρα εορτασμού του Δημόσιου Χώρου (Public Domain). Πρόκειται για την ημέρα εορτασμού όλων εκείνων των μικρότερων ή μεγαλύτερων έργων της επιστήμης και της τέχνης, της λογοτεχνίας, της ποίησης, του κινηματογράφου, του θεάτρου, κ.λπ., των οποίων τα πνευματικά δικαιώματα εκπνέουν και γίνονται Κοινό Κτήμα, περιέρχονται, δηλαδή, στην κοινή δεξαμενή της γνώσης και της τέχνης που αποτελεί έμπνευση και εφαλτήριο για κάθε νέα ανθρώπινη δημιουργία.
