Tag: LIBER
Την τελευταία εβδομάδα του Ιουνίου ένα ασυνήθιστα ηλιόλουστο Δουβλίνο υποδέχτηκε την κοινότητα του LIBER, στο ιστορικό Trinity College, στο πλαίσιο του 48ου ετήσιου Συνεδρίου του. Όπως προλόγισε η Υπουργός Πολιτισμού της Ιρλανδίας Josepha Madigan, «Το Δουβλίνο είναι μια πόλη λογοτεχνίας αναγνωρισμένη από την UNESCO και μια πραγματική ‘πόλη των βιβλιοθηκών’. Ως Βιβλιοθήκη Διαφωτισμού που διερευνά νέα σύνορα της γνώσης από τον 18ο αιώνα, αποτελεί τo κατάλληλο μέρος για το συνέδριο το οποίο επικεντρώνεται στις ‘Ερευνητικές Βιβλιοθήκες για την Κοινωνία’».
Εδώ και σχεδόν 50 χρόνια, η Ένωση Ευρωπαϊκών Βιβλιοθηκών Έρευνας (Ligue des Bibliothèques Européennes de Recherche – LIBER) συσπειρώνει την κοινότητα των ευρωπαϊκών ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών. Περίπου 450 εθνικές, πανεπιστημιακές και ερευνητικές βιβλιοθήκες αποτελούν μέλη του LIBER και το ευρύτερο δίκτυο περιλαμβάνει εταιρικές σχέσεις με άλλους οργανισμούς στην Ευρώπη και πέρα από αυτήν.
Η σημασία της Ανοικτής Επιστήμης για το μέλλον των πανεπιστημίων και της κοινωνίας υπογραμμίστηκε κατά την έναρξη του Συνεδρίου. Βιβλιοθηκονόμοι, επιστημονικοί υπεύθυνοι, διευθυντές και αρχειονόμοι από όλη την Ευρώπη, αλλά και τις ΗΠΑ, τον Καναδά και άλλες χώρες συμμετείχαν στο συνέδριο και το ΕΚΤ, μέλος του LIBER, δε μπορούσε να λείπει από μια τόσο σημαντική συνάντηση. Πήγαμε, λοιπόν, και παρακολουθήσαμε συναδέλφους από όλο τον κόσμο να παρουσιάζουν καλές πρακτικές, να ανταλλάσσουν απόψεις και τεχνογνωσία και να προβληματίζονται για την πιο ουσιαστική εμπλοκή της επιστήμης με την κοινωνία και τους πολίτες.
Σε όλο τον κόσμο βλέπουμε έναν μετασχηματισμό της επιστήμης σε Ανοικτή Επιστήμη, η οποία δεν είναι πλέον προνόμιο και δικαιωματικό αγαθό μόνο για τους επιστήμονες, αλλά ένα πεδίο κοινωνικής συμμετοχής, όπου οι πολίτες και οι κοινότητες μπορούν να συνδιαμορφώνουν τις προτεραιότητες της έρευνας, να παίζουν άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο ενεργό ρόλο και να αποκομίζουν τα οφέλη που απορρέουν από αυτήν. Οι αλλαγές στην κουλτούρα της επιστήμης αφορούν άμεσα τα πανεπιστήμια και τις ερευνητικές βιβλιοθήκες που συμμετέχουν στη δημιουργία, διάσωση και διάδοση της έρευνας. Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου συζητήθηκε κυρίως από την κοινότητα του LIBER ο οδικός χάρτης για τις αλλαγές αυτές.
Η Κοσμήτορας επί θεμάτων έρευνας Dr. Linda Doyle στην κύρια ομιλία του συνεδρίου με τίτλο “Έρευνα για την κοινωνία – ο νέος κόσμος της δημόσιας δέσμευσης, της επιστήμης των πολιτών, της κοινοτικής και κοινωνικής συμμετοχής ” εξέτασε τη σημασία της έρευνας για την κοινωνία, αναφέρθηκε στις «αόρατες δυνάμεις», ψηφιακές, τεχνολογικές και συμπεριφορικές αλλαγές οι οποίες διαμορφώνουν την καθημερινότητά μας, για να καταδείξει πόσο σημαντικό είναι να γίνονται κατανοητές και έπειτα να καθοδηγούνται στην πιο ωφέλιμη κατεύθυνση για τον κόσμο μας. Περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων το Διαδίκτυο των πραγμάτων, την τεχνητή νοημοσύνη και τις νέες μορφές κρυπτο-νομισμάτων.
Εκτός από τις εξαιρετικές παρουσιάσεις, τα πόστερ, την εκθεσιακή δραστηριότητα των παρόχων υπηρεσιών σε βιβλιοθήκες και τα εργαστήρια, διοργανώθηκαν και ωραίες κοινωνικές εκδηλώσεις, όπως η ξενάγηση στο διάσημο Long Room της Βιβλιοθήκης του Trinity College, η οποία έχει μια ιστορία 307 ετών και η ξενάγηση στην έκθεση «Book of Kells», του σημαντικότερου ιστορικού αντικειμένου της Ιρλανδίας, το οποίο είναι εγγεγραμμένο στο παγκόσμιο μητρώο μνημείων της UNESCO. Στην κεντρική δεξίωση του συνεδρίου είχαμε την τιμή να ακούσουμε την Mary Robinson, μια εμβληματική μορφή στην Ιρλανδία, η οποία διετέλεσε η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της χώρας και η πρώτη γυναίκα πρύτανης του Trinity College, να μιλάει με πάθος για τον κλιματικό ακτιβισμό και τη σχέση του με την επιστήμη και την κοινωνία.
July 15, 2019
18 από τους μεγαλύτερες ενώσεις βιβλιοθηκών, πανεπιστημίων και ερευνητικών ιδρυμάτων υπέγραψαν πρόσφατα μία επιστολή διαμαρτυρίας προς τον εκδοτικό οίκο Elsevier αναφορικά με τους νέους όρους διάθεσης του συνδρομητικού περιεχομένου του εκδότη για μαζική εξόρυξη δεδομένων και περιεχομένου (Text and Data Mining-TDM).
Η δυνατότητα εφαρμογής τεχνικών μαζικής εξόρυξης σε μεγάλες συσσωρεύσεις ερευνητικών δεδομένων και περιεχομένου ανοίγει τον δρόμο για σημαντικές ανακαλύψεις στην επιστημονική έρευνα. Η δυνατότητα αυτή όμως δεν είναι εξίσου αναγνωρισμένη νομικά σε όλη την Ευρώπη παρά μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο το οποίο έχει θεσπίσει εξαίρεση στη νομοθεσία, επιτρέποντας στους ερευνητές να πραγματοποιούν συγκομιδή των δεδομένων και του περιεχομένου και να εφαρμόζουν τεχνικές εξόρυξης δεδομένων στο περιεχόμενο των εκδοτών στο οποίο έχουν πρόσβαση, για το οποίο, δηλαδή, έχουν ήδη πληρώσει, χωρίς να χρειάζεται η άδεια του εκδότη.
Με τους νέους όρους πρόσβασης του Elsevier, οι ερευνητές χρειάζεται να δηλώσουν τα στοιχεία τους και να αποδεχτούν τους όρους της άδειας χρήσης πριν μπορέσουν να έχουν πρόσβαση μέσω μίας Υπολογιστικής Επιφάνειας Διεπαφής (API) στο περιεχόμενο για επεξεργασία. Oι φορείς εκπροσώπησης των ερευνητών, των ερευνητικών κέντρων και των πανεπιστημίων υποστηρίζουν ότι αυτό προσθέτει περιττή δυσκολία στους ερευνητές και καλούν τον Elsevier να αποσύρει την πολιτική του. Προσθέτουν, ακόμη, ότι η εξαίρεση για την μαζική εξόρυξη των δεδομένων και του περιεχομένου πρέπει να γενικευτεί στην ευρωπαϊκή νομοθεσία, όπως άλλωστε ισχύει και στις ΗΠΑ.
Συγκεκριμένα, οι ενστάσεις τις οποίες εγείρουν οι φορείς είναι οι εξής:
- Ότι η αναγκαστική υπογραφή μίας άδειας χρήσης αντίκειται στην εξαίρεση την οποία έχει θεσπίσει το Ηνωμένο Βασίλειο και ότι εγείρει περιττές νομικές υποχρεώσεις για τους ερευνητές
- Ότι τα ερευνητικά κέντρα έχουν ήδη πληρώσει για την πρόσβαση στο περιεχόμενο και τα δεδομένα και ότι δε θα έπρεπε να εγείρονται επιπλέον περιορισμοί στην πρόσβαση σε αυτό
- Ότι πρέπει να προστατευθεί η ακαδημαϊκή και ερευνητική ελευθερία στην επεξεργασία των δεδομένων
- Ότι δεν πρέπει να εγείρονται περιορισμοί στους ερευνητές ως προς τις μεθόδους πρόσβασης και επεξεργασίας του περιεχομένου και των δεδομένων
Η επιστολή είναι μέρος μίας ευρύτερης καμπάνιας υποστήριξης της υιοθέτησης μίας εξαίρεσης στην ευρωπαϊκή νομοθεσία για την προστασία της εξόρυξης των ερευνητικών δεδομένων, με το σλόγκαν, «το δικαίωμα στην ανάγνωση είναι το δικαίωμα στην εξόρυξη» (the right to read is the right to mine).
Οι υπογράφοντες την επιστολή είναι οι εξής φορείς:
Περισσότερες πληροφορίες: http://libereurope.eu/news/european-research-organisations-call-on-elsevier-to-withdraw-tdm-policy/
July 10, 2014
Η διαβούλευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι μέρος των δράσεων της Ε.Ε. που στόχο έχουν τον εκσυγχρονισμό του ισχύοντος ρυθμιστικού πλαισίου του καθεστώτος της Πνευματικής Ιδιοκτησίας στην Ευρώπη. Όπως είπε ο Επίτροπος για την Εσωτερική Αγορά και τις Υπηρεσίες Michel Barnier, με αφορμή την έναρξη της διαβούλευσης: «όραμά μου για το καθεστώς της Πνευματικής Ιδιοκτησίας είναι να αποτελέσει ένα αποτελεσματικό εργαλείο που υποστηρίζει τη δημιουργία και την καινοτομία, επιτρέπει την πρόσβαση σε ποιοτικό περιεχόμενο, χωρίς συνοριακούς περιορισμούς, και ενθαρρύνει την επένδυση και ενισχύει την πολιτισμική ποικιλομορφία. Η ευρωπαϊκή πολιτική για το copyright πρέπει να συμβαδίζει με τους καιρούς».
Το αρκετά εκτενές κείμενο της διαβούλευσης καλύπτει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων όπως τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς για τα έργα που υπόκεινται σε copyright, την ενδεχόμενη υπαγωγή των υπερσυνδέσμων στις επιτρεπόμενες χρήσεις, τη διάρκεια ισχύος του καθεστώτος των πνευματικών δικαιωμάτων, τη κατοχύρωση της πνευματικής ιδιοκτησίας με εγγραφή των έργων σε μητρώα, καθώς και τη διεύρυνση των εξαιρέσεων και των περιορισμών για τους φορείς μνήμης, για την εκπαίδευση και την έρευνα, για τα άτομα με ειδικές ανάγκες και για το περιεχόμενο που δημιουργείται από τους χρήστες.
Καταληκτική ημερομηνία για τη διαβούλευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι η 5η Φεβρουαρίου. Οποιοσδήποτε ιδιώτης που έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο και οποιοσδήποτε φορέας που ασχολείται με την ψηφιοποίηση, τη διαχείριση και τη διάθεση υλικού που υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα στο διαδίκτυο καλείται να απαντήσει. Οποιεσδήποτε αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο που αφορά στα πνευματικά δικαιώματα είναι ιδιαίτερα σημαντικές για τις βιβλιοθήκες, τα μουσεία, τα αρχεία, τους ερευνητές.
Δεν έχετε πειστεί; Όπως προτείνει και το LIBER, προσπαθήστε να απαντήσετε στις εξής ερωτήσεις:
- Οι υπηρεσίες της βιβλιοθήκης σας θα επηρεάζονταν αν έπρεπε να ζητάτε άδεια από τον κάτοχο των πνευματικών δικαιωμάτων για κάθε υπερσύνδεσμο που τοποθετείτε στον ιστοχώρο σας;
- Θα θέλατε να διασφαλίσετε ότι η πολιτιστική κληρονομιά η οποία δημιουργείται εξ’αρχής ψηφιακά διατηρήται και παραμένει διαθέσιμη ες αεί;
- Οι ερευνητές σας θα ήθελαν να μπορούν να δανειστούν ηλεκτρονικά βιβλία μέσω της υπηρεσίας διαδανεισμού της βιβλιοθήκης, με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο μπορούν να διανειστούν βιβλία στην αναλογική τους μορφή;
Αν απαντήσατε θετικά σε κάποια από αυτές τις ερωτήσεις, η διαβούλευση σας αφορά.
Το κείμενο της διαβούλευσης περιλαμβάνει 80 ερωτήσεις και εκτείνεται σε 37 σελίδες. Για να διευκολύνουν τους ενδιαφερόμενους στην πλοήγησή τους στο εκτενές κείμενο, αρκετοί φορείς έχουν ετοιμάσει οδηγούς, επεξηγήσεις και μοντέλα απαντήσεων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την επεξεργασία των απαντήσεων.
Το LIBER έχει ετοιμάσει έναν σύντομο οδηγό για τις ερωτήσεις που αφορούν ιδιαίτερα τις βιβλιοθήκες και δή τις ερευνητικές, προσφέροντας και ενδεικτικές απαντήσεις: http://libereurope.eu/copyrightconsultation.
Ένας σημαντικός αριθμός από φορείς και ενώσεις που δραστηριοποιούνται στο χώρο του ψηφιακού πολιτισμού, των βιβλιοθηκών και της προάσπισης των ψηφιακών δικαιωμάτων έχουν δημιουργήσει το You Can Fix Copyright, έναν ιστοχώρο στον οποίο μπορείτε να πλοηγηθείτε ανάλογα με την κατηγορία χρήστη που επιλέγετε (χρήστης του ίντερνετ, δάσκαλος, βιβλιοθηκονόμος, κάτοχος πνευματικών δικαιωμάτων, μπλόγκερ, κλπ) σε μία επιλεγμένη λίστα ερωτήσεων που σας αφορούν και να δημιουργήσετε την απάντησή σας στη διαβούλευση χρησιμοποιώντας και τις ενδεικτικές απαντήσεις που σας δίνονται.
Η Europeana, τέλος, έχει επιχειρήσει να απαντήσει συντονισμένα εκ μέρους των μουσείων, των βιβλιοθηκών και των αρχείων της Ευρώπης τα οποία εκπροσωπεί. Με μία ανάρτηση στο μπλογκ της, παρουσίασε συνοπτικά τα ζητήματα της διαβούλευσης που αφορούν τους φορείς μνήμης και μέσω της Ομάδας Εργασίας για την Αναμόρφωση του Copyright, στην οποία συμμετείχαν μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της Europeana, συνέταξε την απάντηση της Europeana. Τα μέλη του δικτύου της Europeana καλούνται, εσόφον το επιθυμούν, να υποστηρίξουν στη διαβούλευση της Ε.Ε. την απάντηση της Europeana.
Όλες οι απαντήσεις στη διαβούλευση πρέπει να σταλούν στη ΓΔ Εσωτερικού Εμπορίου markt-copyright-consultation@ec.europa.eu μέρχι την 5η Φεβρουαρίου.
Περισσότερες πληροφορίες: http://ec.europa.eu/internal_market/consultations/2013/copyright-rules/index_en.htm
January 29, 2014
Τρεις μεγάλοι οργανισμοί οι οποίοι προωθούν την Ανοικτή Πρόσβαση διατύπωσαν σε κοινή δήλωσή τους τις συστάσεις τους σχετικά με την πιλοτική δράση που προωθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα ερευνητικά δεδομένα που θα παράγονται στο πλαίσιο του νέου χρηματοδοτικού προγράμματος για την έρευνα και την καινοτομία, Horizon 2020.
Τα έργα τα οποία χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ERC) παράγουν πληθώρα ερευνητικών δεδομένων (π.χ. από πειράματα, προσομοιώσεις και ερωτηματολόγια). Πρόκειται, κατά κανόνα, για μικρές συλλογές δεδομένων (datasets) τα οποία βρίσκονται διασκορπισμένα σε αποθετήρια και σκληρούς δίσκους σε όλη την Ευρώπη.
Για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το πιλοτικό πρόγραμμα στόχο έχει να ενισχύσει μία κουλτούρα συμμετοχής μεταξύ ερευνητών και να διευκολύνει την επανάχρηση της πληροφορίας και την επιστήμη που βασίζεται σε δεδομένα, με την καταγραφή, ανακάλυψη, πρόσβαση και επανάχρηση των ερευνητικών δεδομένων, και τη διασύνδεσή τους με τις υπάρχουσες διεθνείς πρωτοβουλίες.
Οι τρεις φορείς αναγνωρίζουν τη σημασία της πιλοτικής δράσης για τη συνολική ενίσχυση του οικοσυστήματος των ερευνητικών δεδομένων, και προβαίνουν στις εξής συστάσεις:
#1 Τί
Η πιλοτική δράση καλύπτει όλα τα ερευνητικά δεδομένα και συναφή μεταδεδομένα τα οποία προκύπτουν από έργα χρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Για την ενίσχυση της ανακάλυψης και τον έλεγχο των αποτελεσμάτων της έρευνας, κατάλληλα μεταδεδομένα πρέπει να συνοδεύουν όλες τις συλλογές δεδομένων, ανεξάρτητα από το εάν μια συλλογή δεδομένων θα γίνει διαθέσιμη με Ανοικτή Πρόσβαση. Τα αποθετήρια δεδομένων μπορούν να υποστηρίζουν την αποθήκευση παραδοτέων και αναφορών σχετικών με ένα έργο, συμπληρωματικά προς τα ερευνητικά δεδομένα.
#2 Πού
Όλα τα ερευνητικά δεδομένα πρέπει να καταγράφονται σε μητρώα και να κατατίθενται τουλάχιστον σε ένα αποθετήριο. Το αποθετήριο πρέπει:
– να παρέχει δημόσια πρόσβαση στα ερευνητικά δεδομένα, κατόπιν εγγραφής εάν κρίνεται απαραίτητο
– να διευκολύνει την αναφορά σε δεδομένα μέσα από μόνιμους προσδιοριστές (π.χ. DOI, ARK, PURL)
– να διασυνδέει τα ερευνητικά δεδομένα με τις σχετικές δημοσιεύσεις (π.χ. περιοδικά, αναφορές, κείμενα εργασίας)
– να υποστηρίζει την αναγνώριση του χρηματοδοτικού πλαισίου της έρευνας μέσα από κατάλληλα μεταδεδομένα
– να προσφέρει τη δυνατότητα διασύνδεσης με αρχεία λογισμικού
– να προσφέρει τα μεταδεδομένα με τεχνικά και νομικά ανοικτό τρόπο και με τη χρήση ευρέως χρησιμοποιούμενων προτύπων μεταδεδομένων και οδηγιών διαλειτουργικότητας, ώστε να καθιστά δυνατή την επανάχρησή τους από ευρωπαϊκούς και διεθνείς φορείς και τρίτες υπηρεσίες.
#3 Πότε
Τα ερευνητικά δεδομένα που σχετίζονται με ερευνητικές δημοσιεύσεις πρέπει να καθίστανται διαθέσιμα στους ελεγκτές κατά τη διάρκεια του ελέγχου. Παράλληλα με τη δημοσίευση κάποιας έρευνας, τα σχετικά ερευνητικά δεδομένα πρέπει να καθίστανται διαθέσιμα μέσα από ένα αποθετήριο ανοικτής πρόσβασης.
#4 Πώς
Συστήνεται η χρήση κατάλληλων ανοικτών αδειών για τα ανοικτά δεδομένα όπως (Creative Commons CC0, Open Data Commons Open Database License).
#5 Ποιός
Η ευθύνη για την κατάθεση των ερευνητικών δεδομένων που προκύπτουν από ένα έργο ανήκει στον συντονιστή του έργου.
#6 Υποστηρικτικές δράσεις
Είναι απαραίτητη μία πανευρωπαϊκή καμπάνια προώθησης των οφελών που προκύπτουν από το διαμοιρασμό των δεδομένων και της επανάχρησής τους σε ερευνητές, χρηματοδότες, πανεπιστήμια, βιβλιοθηκονόμους, και υποστηρικτικό τεχνικό προσωπικό.
Ο πιλότος πρέπει, επίσης, να προσδιορίσει τις δεξιότητες, τη γνώση και τις ανάγκες σε εκπαίδευση που χρειάζεται από όλους τους εταίρους στον κύκλο ζωής των δεδομένων.
Αναλυτικά η κοινή δήλωση των τριών οργανισμών: http://bit.ly/15BIJhu
July 22, 2013
