blog.openaccess.gr

Τα συμπεράσματα του Διεθνούς Συνεδρίου του ΕΚΤ για την Ανοικτή Πρόσβαση στη δημόσια και επιστημονική πληροφορία

Τα Ανοικτά Δεδομένα και η Ανοικτή Πρόσβαση στη δημόσια χρηματοδοτούμενη επιστημονική πληροφορία και στη Δημόσια Διοίκηση ήρθαν για να μείνουν. Αυτό ήταν το συμπέρασμα του τριήμερου Διεθνούς Συνεδρίου “Ανοικτή Πρόσβαση @ ΕΚΤ – Αναπτύσσοντας κοινές ευρωπαϊκές πολιτικές για την καινοτόμο χρήση της δημόσιας και επιστημονικής πληροφορίας” (www.openaccess.gr/conference2013) που διοργάνωσε με επιτυχία το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) στις 16-18 Οκτωβρίου στην Αθήνα (Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών). Το συνέδριο παρακολούθησαν περισσότερα από 800 άτομα (500 μέσω Διαδικτύου), ενώ αποτέλεσε δημοφιλές θέμα στα ελληνικά κοινωνικά δίκτυα.

Στο συνέδριο συμμετείχαν καταξιωμένες προσωπικότητες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της Ανοικτής Πρόσβασης, πανεπιστημιακοί, ερευνητές και ανώτατα στελέχη της δημόσιας διοίκησης από την Ελλάδα, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Βιντεοσκοπημένο μήνυμα απηύθυνε η Επίτροπος της ΕΕ για την Έρευνα, την Καινοτομία και την Επιστήμη, Máire Geoghegan-Quinn, η οποία αναφέρθηκε στην υποχρεωτική πλέον δημοσίευση με Ανοικτή Πρόσβαση των ερευνητικών αποτελεσμάτων που παράγονται στο πλαίσιο ευρωπαϊκών έργων.

Τα μηνύματα ήταν πολλά και θετικά, τόσο σε επίπεδο πολιτικής βούλησης και χάραξης πολιτικής όσο και σε επίπεδο πρακτικών παραδειγμάτων εφαρμογής από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Τα κάθε είδους ανοικτά δημόσια δεδομένα-επιστημονικά, ερευνητικά, γεωχωρικά, οικονομικά, πολιτιστικά- βρίσκονται στη βάση της δημιουργίας της οικονομίας της γνώσης και της επίτευξης ενός ευφυούς και συμμετοχικού κράτους, όπως αναδείχθηκε την πρώτη ημέρα του Συνεδρίου που ήταν αφιερωμένη στις εγχώριες πολιτικές και τα παραδείγματα αξιοποίησης ανοικτών δεδομένων.

Οι επόμενες δύο ημέρες του συνεδρίου εστίασαν στην ανάπτυξη και εφαρμογή πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης στην έρευνα, σύμφωνα με τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Όπως αναδείχθηκε στο Συνέδριο η Ανοικτή Πρόσβαση στα αποτελέσματα της έρευνας αποτελεί πλέον επικρατούσα τάση σε ευρωπαϊκό αλλά και διεθνές επίπεδο, με σημαντικές πρωτοβουλίες να σημειώνονται σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες αλλά και στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο του συνεδρίου πραγματοποιήθηκε και η τελική εκδήλωση του ευρωπαϊκού έργου MedOANet, που συντονίζει το ΕΚΤ και προωθεί την εφαρμογή εθνικών πολιτικών στα κράτη της Μεσογείου για την Ανοικτή Πρόσβαση στην επιστημονική πληροφορία.

Πέρα από την υιοθέτηση πολιτικών και τη λήψη μέτρων εφαρμογής, ένα βασικό συμπέρασμα του συνεδρίου ήταν ότι για να συντελεστεί η αλλαγή παραδείγματος από το “όλα κλειστά” στο “όλα ανοικτά” ως κυρίαρχη πρακτική για τη δημόσια χρηματοδοτούμενη πληροφορία, απαιτείται μία ευρύτερη αλλαγή κουλτούρας από τους θεσμικούς φορείς και τους ερευνητές οι οποίοι καλούνται να κατανοήσουν ότι το άνοιγμα της πληροφορίας αυξάνει την αναγνωρισιμότητα και την απήχηση του επιστημονικού έργου, ενώ συντελεί στον εκδημοκρατισμό της γνώσης και στην ανάπτυξη της καινοτομίας.

To ΕΚΤ διοργάνωσε το συνέδριο στο πλαίσιο του θεσμικού του ρόλου για τη συγκέντρωση, διάχυση και διατήρηση της επιστημονικής πληροφορίας που παράγεται στη χώρα, με σκοπό την αξιοποίηση και την περαιτέρω χρήση της. Όπως υπογράμμισε στον χαιρετισμό της, η Διευθύντρια του ΕΚΤ, Δρ Εύη Σαχίνη, το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης έχει κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση και εφαρμογή εθνικών πολιτικών για την Ανοικτή Πρόσβαση. Ως εθνική ηλεκτρονική υποδομή περιεχομένου επιστήμης και πολιτισμού, αναπτύσσει υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας προς τους ελληνικούς φορείς έρευνας, τους ερευνητές και το ευρύ κοινό. Μέσω των διαλειτουργικών του συστημάτων, συλλέγει και διαθέτει την επιστημονική και πολιτιστική πληροφορία της χώρας, με έμφαση στην ευρεία διάχυσή της με Ανοικτή Πρόσβαση και στην εσαεί διατήρησή της.

Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου παρουσιάστηκαν τρεις σημαντικές υπηρεσίες του ΕΚΤ για τη διάθεση ψηφιακού περιεχομένου: α) το ανανεωμένο διαδικτυακό περιβάλλον www.openarchives.gr για αναζήτηση σε έγκριτο ελληνικό περιεχόμενο επιστήμης και πολιτισμού, β) η πλατφόρμα ΕΚΤ ePublishing (www.ekt.gr/epublishing) για περιοδικά ανοικτής πρόσβασης, και γ) οι νέες υππηρεσίες SaaS (www.epset.gr/saas) για την ασφαλή διαφύλαξη, ανάδειξη και περαιτέρω χρήση ψηφιακού περιεχομένου.

Οι εισηγήσεις των ομιλητών, οι βιντεοσκοπημένες ομιλίες και φωτογραφίες από το συνέδριο διατίθενται στον δικτυακό τόπο www.openaccess.gr/conference2013.

Leave a Comment November 19, 2013

Οδηγός για την εφαρμογή πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης για φορείς διεξαγωγής έρευνας και χρηματοδότησης έρευνας από το έργο MedOANet

Το ευρωπαϊκό έργο MedOANet, το οποίο συντονίζεται από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, δημοσίευσε τον Οδηγό για την εφαρμογή πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης, ο οποίος απευθύνεται σε φορείς διεξαγωγής έρευνας και φορείς χρηματοδότησης έρευνας. Στόχος της έκδοσης είναι ο συντονισμός των πολιτικών μεταξύ των 6 μεσογειακών χωρών, οι οποίες συμμετέχουν στο έργο (Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Πορτογαλία, Ισπανία και Τουρκία).

Συνοπτικός και στοχευμένος, ο Οδηγός προσφέρει σημαντική καθοδήγηση για την εναρμόνιση των πολιτικών των φορέων, οι οποίοι εμπλέκονται στην έρευνα. Ο Οδηγός του MedOANet αναπτύσσει τις βασικές έννοιες και τις κύριες θεματικές που άπτονται της Ανοικτής Πρόσβασης και παρουσιάζουν τα βασικά συστατικά μίας ιδρυματικής και χρηματοδοτικής πολιτικής για την Ανοικτή Πρόσβαση.

Περιλαμβάνει, επίσης, πρότυπα πολιτικών και σχετικές καλές πρακτικές για τους φορείς χρηματοδότησης και διεξαγωγής έρευνας. Εκτός από τον εναρμονισμό σε ιδρυματικό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, ο Οδηγός προσφέρει σημαντική καθοδήγηση για την εφαρμογή της Σύστασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Πρόσβαση, τη Μακροχρόνια Διατήρηση και τη Διάχυση της Επιστημονικής Πληροφορίας (2012) και τις απαιτήσεις του χρηματοδοτικού προγράμματος Ορίζοντας 2020.

Ο Οδηγός συστήνει: :

• Άμεση αυτό-αρχειοθέτηση σε αποθετήρια ταυτόχρονα με την αποδοχή της έκδοσης (τελική έκδοση από τον συγγραφέα ή την επιμελημένη έκδοση του εκδότη).
• Άμεση Ανοικτή Πρόσβαση στα μεταδεδομένα και στο πλήρες κείμενο (για πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, κ.λπ.).
• Άμεση κατάθεση των ερευνητικών δημοσιεύσεων σε αποθετήρια ανοικτής πρόσβασης με περιόδους αποκλεισμού που δεν ξεπερνούν τους 6 μήνες (12 μήνες για τις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες).
• Οι πολιτικές να καλύπτουν τις ερευνητικές δημοσιεύσεις που έχουν υποστεί διαδικασία αξιολόγησης, ιδίως τα άρθρα που δημοσιεύονται σε περιοδικά, τα πρακτικά των συνεδρίων, τα βιβλία και τις μονογραφίες.
• Οι πολιτικές να έχουν υποχρεωτικό χαρακτήρα και να προβλέπονται μηχανισμοί ελέγχου της εφαρμογής τους. Οι έγκυρες λίστες δημοσιεύσεων για οργανισμούς να προέρχονται μόνο από τα αποθετήρια.
• Χωριστές πολιτικές θα πρέπει να καλύπτουν την κατάθεση των ερευνητικών δεδομένων που υποστηρίζουν την έρευνα σε αποθετήρια.

Ο Οδηγός διατίθεται στα ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, πορτογαλικά, ιταλικά και τουρκικά, στον δικτυακό τόπο του MedOANet.

Leave a Comment November 13, 2013