Archives – December, 2014
Οι ανοικτές άδειες χρήσης Creative Commons κερδίζουν συνεχώς έδαφος, όπως αναδείχθηκε με την πρόσφατη έκδοση The State of the Commons. Περισσότερα από 882 εκατ. αντικείμενα σήμερα φέρουν μία ανοικτή άδεια χρήσης ενώ το 2006 ήταν μόλις 50 εκατ. αντικείμενα.
Και οι 6 άδειες Creative Commons φέρουν την υποχρέωση της αναφοράς στο δημιουργό, δεν είναι όμως προφανές το πώς γίνεται η αναφορά στο δημιουργό. Παρακάτω παραθέτουμε ορισμένα παραδείγματα για τη σωστή αναφορά στο δημιουργό με τη χρήση αδειών Creative Commons σε κείμενα, αρχεία ήχου, αρχεία εικόνας και βίντεο.
Μία κοινή πρακτική που συστήνεται από τα Creative Commons είναι η αναφορά να περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία:
- Τίτλο: ο τίτλος του έργου, όπως δόθηκε από το δημιουργό. Αν απουσιάζει, δε χρειάζεται να μπει κάποιος άλλος τίτλος
- Δημιουργό: το όνομα του δημιουργού του έργου, ή του αδειοδότη, της οντότητας, δηλαδή, που έχει τα πνευματικά δικαιώματα και που έχει δημοσιεύσει το έργο (π.χ. κάποια εταιρία) ή ένα ψευδώνυμο με το οποίο έχει αυτό δημοσιευθεί
- Πηγή: συνήθως στο διαδίκτυο είναι η ιστοσελίδα ή ο μοναδικός προσδιοριστής με τον οποίο δημοσιεύεται το έργο
- Άδεια χρήσης: η επιλογή της άδειας Creative Commons με την οποία δημοσιεύεται το έργο, με υπερσύνδεσμο στον πηγαίο κώδικα της συγκεκριμένης άδειας. Η αναφορά της άδειας ως λινκ (π.χ. http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/) και όχι ως απλό κείμενο επιτρέπει στους χρήστες να μεταβούν εύκολα στους όρους με τους οποίους είναι διαθέσιμο το έργο και βοηθά στον εντοπισμό του έργου από τις μηχανές αναζήτησης. Αν ο αδειοδότης περιλαμβάνει κάποιες περισσότερες πληροφορίες αναφορικά με την αδειοδότηση, αυτές πρέπει επίσης να συμπεριληφθούν στην αναφορά.
Παράδειγμα καλής πρακτικής αναφορά σε ένα έργο το οποίο διατίθεται με μία άδεια Creative Commons – Αναφορά στο Δημιουργό:
“Creative Commons 10th Birthday Celebration San Francisco“, by tvol, CC BY 2.0
Αποδεκτή αναφορά:
Photo by tvol / CC BY
Λανθασμένη χρήση αναφοράς:
Photo: Creative Commons
Στην περίπτωση αυτή λείπουν όλα τα απαραίτητα στοιχεία και η δήλωση δε σημαίνει τίποτα.
Το εξής εργαλείο δημιουργεί αυτόματα για εσάς την αναφορά για ένα αντικείμενο.
Στην περίπτωση που έχει γίνει μικρή τροποποίηση στο αντικείμενο είναι καλό αυτό να αναφέρεται. Παράδειγμα:
“Creative Commons 10th Birthday Celebration San Francisco” by tvol, used under CC BY / Desaturated from original
Δημιουργία παράγωγου έργου:
“90fied”, is a derivative of “Creative Commons 10th Birthday Celebration San Francisco” by tvol, used under CC BY. “90fied” is licensed under CC BY by [Your name here].
Αναφορά κατάλληλη προς το μέσο της δημοσίευσης
Όπως αναφέρεται και στο κείμενο των αδειών Creative Commons, η Αναφορά γίνεται με τρόπο που αρμόζει στο εκάστοτε μέσο δημοσίευσης.
Για μέσα όπως βίντεο, αρχεία ήχου και εικόνων που αναπαράγονται εκτός διαδικτύου, μπορούν να γίνουν τα εξής:
1. Δημοσίευση μίας ιστοσελίδας με πληροφορίες αναφοράς. Π.χ. σε μία ιστοσελίδα στην οποία δημοσιεύεται ένα αρχείο ήχου, παρουσιάστε τη λίστα με τα credits, τις πηγές και τις αναφορές τους, όπως παραπάνω. Αυτό επιτρέπει και στο δικό σας αρχείο, και στα αρχεία που κάνετε αναφορά να εντοπίζονται από μηχανές αναζήτησης.
Παράδειγμα:
Σε αυτό το βίντεο ακούγεται το τραγούδι “Desaprendere (Treatment)” από τους fourstones, διαθέσιμο με μία άδεια Creative Commons Αναφορά-Μη Εμπορική Χρήση.
2. Αναφέροντας τα στοιχεία αναφοράς μέσα στο ίδιο το μέσο. Π.χ. μέσα στο ίδιο το βίντεο μπορεί στο τέλος να μπει η λίστα με το αρχειακό υλικό, τις φωτογραφίες, τη μουσική, κλπ που χρησιμοποιήθηκαν. Σε ένα αρχείο ήχου μπορεί να είναι ηχογραφημένα τα στοιχεία αναφοράς.
Πηγές:
https://wiki.creativecommons.org/Best_practices_for_attribution
December 12, 2014
Στις 2 Δεκεμβρίου ο εκδότης του επιστημονικού περιοδικού Nature, MacMillan δημοσίευσε μία νέα πολιτική σύμφωνα με την οποία όλα τα άρθρα από το σημαντικότερο διεθνές επιστημονικό περιοδικό θα είναι διαθέσιμα για ανάγνωση από τους αναγνώστες από το 1869 μέχρι τώρα. Η νέα πολιτική πρόσβασης αφορά και άλλα 48 περιοδικά του εκδότη όπως το Nature Genetics, το Nature Medicine και το Nature Physics και καταδεικνύει μία προσπάθεια του εκδότη να προσαρμοστεί στο εντεινόμενο κίνημα της Ανοικτής Πρόσβασης, ταυτόχρονα κρατώντας την βασική πηγή εσόδων του εκδότη- τα έσοδα από συνδρομές που πληρώνουν οι βιβλιοθήκες και οι ιδιώτες για την πρόσβαση. Την εξέλιξη αυτή χαιρέτισαν θετικά σημαντικές προσωπικότητες όπως ο Nigel Sibolt και o Peter Suber.
Η εκ πρώτης όψεως θετική εξέλιξη, ξεσήκωσε ταυτόχρονα αρκετές αντιδράσεις από την ακαδημαϊκή κοινότητα και την κοινότητα που υποστηρίζει την ανοικτή πρόσβαση στην επιστημονική γνώση.
Τα άρθρα θα μπορούν να αναγνωστούν σε μία κλειστή πλατφόρμα πάνω στην οποία θα μπορεί να γίνεται σχολιασμός αλλά τα άρθρα δε θα μπορούν να αντιγράφονται, να εκτυπώνονται ή να μεταφορτώνονται σε άλλες συσκευές και εφαρμογές, που είναι απαραίτητες και αναπόσπαστες αρχές της Ανοικτής Πρόσβασης.
Η κριτική που δέχεται ο εκδότης από τους υποστηρικτές της ανοικτής πρόσβασης είναι ότι τέτοιες κινήσεις απειλούν να δημιουργήσουν νέες συνθήκες ελεγχόμενης πρόσβασης που απειλούν το εντεινόμενο κίνημα της ΑΠ.
Κατ’αρχάς, τα άρθρα θα είναι προσβάσιμα αλλά μόνο μέσω της πλατφόρμας ReadCube, η οποία, όμοια με το iTunes της Apple, θα φιλοξενεί και θα παρουσιάζει τα άρθρα σε μορφή PDF. Η MacMillan που είναι και ο βασικός μέτοχος της ReadCube ελπίζει ότι η νέα πολιτική της θα δώσει ώθηση και στην ανάπτυξη της πλατφόρμας και την υιοθέτησή της και από άλλους εκδότες.
Επίσης, η πρόσβαση για ανάγνωση δεν είναι ανοικτή για όλους. Για να έχει κανείς πρόσβαση στα άρθρα πρέπει κάποιος ο οποίος έχει συνδρομή να μοιραστεί το link μαζί του. Στη συνέχεια οποιοσδήποτε θα μπορεί με τη σειρά του να το αναδιανείμει.
Σύμφωνα με τον McMillan, ένα άρθρο κοστίζει ανάμεσα σε 31.000 και 47.000 δολάρια, ένα υπέρογκο ποσό, αν σκεφτεί κανείς ότι τόσο οι συγγραφείς όσο και οι επιστήμονες που κάνουν την αξιολόγηση των άρθρων δεν αμείβονται καθόλου. Το κόστος δε της έκδοσης μέσω των συνδρομών στις βιβλιοθήκες επιβαρύνει τους φορολογούμενους, οι οποίοι παράλληλα πληρώνουν και για το επιστημονικό έργο.
Οι επικριτές της νέας πολιτικής υποστηρίζουν ότι το κόστος αυτό είναι αδικαιολόγητα υπέρογκο, τη στιγμή που ένα άρθρο για το ArXiV κοστίζει μόλις 7 δολάρια και ισχυρίζονται ότι καλύπτει κυρίως το κόστος για να διατηρηθεί υψηλό το brand της εταιρίας ψηλό στον εκδοτικό κόσμο. Η εταιρία, επίσης, δέχεται κριτική ότι η πολιτική της διαιωνίζει ένα ελιτίστικο σύστημα που προάγει την έρευνα η οποία παράγεται στον Παγκόσμιο Βορρά.
Ο εκδότης υποστήριξε ότι η νέα πολιτική θα λειτουργήσει πιλοτικά για τον επόμενο χρόνο. Πρέπει να σημειωθεί τέλος, ότι το Nature ακολουθεί ήδη μία πολιτική ανοικτής πρόσβασης με εμπάργκο όπου τα άρθρα γίνονται διαθέσιμα με ΑΠ μετά από 6 μήνες από τη δημοσίευση.
Διαβάστε περαιτέρω:
Η ανακοίνωση του Nature: http://www.nature.com/news/nature-promotes-read-only-sharing-by-subscribers-1.16460
Κριτικές για τη νέα πολιτική:
http://www.computerworlduk.com/blogs/open-enterprise/open-access-3589444/
http://blogs.ch.cam.ac.uk/pmr/2014/12/03/natures-fauxpen-access-leaves-me-very-sad-and-very-angry/
http://boingboing.net/2014/12/02/nature-makes-all-its-papers-fr.html
December 5, 2014
Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) διοργανώνει το 4ο Διεθνές Συνέδριο “Ανοικτή Πρόσβαση @ ΕΚΤ” με τίτλο “Η Ανοικτή Πρόσβαση στα Ερευνητικά Δεδομένα ως μοχλός για την Ανοικτή Επιστήμη”. Πρόκειται για το τελικό συνέδριο του ευρωπαϊκού έργου RECODE, το οποίο θα πραγματοποιηθεί στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Αμφιθέατρο “Λεωνίδας Ζέρβας”, Βασ. Κωνσταντίνου 48, Αθήνα) στις 15 και 16 Ιανουαρίου 2015.
Η διοργάνωση του Συνεδρίου εντάσσεται στο πλαίσιο του θεσμικού ρόλου του ΕΚΤ για την ενίσχυση της πολιτικής της Ανοικτής Πρόσβασης και επισφραγίζει τη συμβολή, την ενεργή δραστηριότητα και τις αναπτυξιακές δράσεις του ΕΚΤ σε αυτόν τον τομέα. Επιπλέον, αποτελεί σημείο συνάντησης για όσους ενδιαφέρονται να ενημερωθούν για τις εξελίξεις και τις τρέχουσες πολιτικές για την Ανοικτή Πρόσβαση σε Ελλάδα και Ευρώπη.
Στόχος του Συνεδρίου είναι η ανάδειξη βασικών θεμάτων για την προώθηση της Ανοικτής Πρόσβασης, κεφαλαιοποιώντας τα αποτελέσματα του RECODE. Στο Συνέδριο θα πραγματοποιηθεί η επίσημη παρουσίαση των Συστάσεων Πολιτικής για την Ανοικτή Πρόσβαση στα ερευνητικά δεδομένα, όπως αυτές διαμορφώθηκαν στο πλαίσιο του έργου RECODE.
Οι Συστάσεις, οι οποίες απευθύνονται στις εθνικές κυβερνήσεις, τους χρηματοδότες έρευνας, τα ερευνητικά ιδρύματα, τις βιβλιοθήκες και τα αποθετήρια, καθώς και τους εκδότες, αναμένεται να βοηθήσουν στην προώθηση της Ανοικτής Πρόσβασης σε κάθε φορέα/οργανισμό και να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση δυο βασικών προκλήσεων για την Ανοικτή Πρόσβαση, όπως αποτυπώθηκαν στο RECODE: την απουσία ενός συνεκτικού οικοσυστήματος για την Ανοικτή Πρόσβαση και την απουσία προσοχής στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ερευνητικών πρακτικών, διαδικασιών και των συλλογών δεδομένων.
Επιπρόσθετα, το Συνέδριο αναμένεται να συμβάλει στον διάλογο για την Ανοικτή Επιστήμη και την Ανοικτή Πρόσβαση στα ερευνητικά δεδομένα μέσα από θεματικές για τις πολιτικές Ανοικτής Πρόσβασης, την ενίσχυση της περαιτέρω χρήσης των δεδομένων, της πληροφορίας του δημόσιου τομέα και τα ερευνητικά δεδομένα, και γενικότερα την κουλτούρα των ερευνητών όσον αφορά την ανοικτότητα. Ομιλητές του Συνεδρίου είναι καταξιωμένες προσωπικότητες από την Ελλάδα, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, που δραστηριοποιούνται στον τομέα της Ανοικτής Πρόσβασης.
H γλώσσα του συνεδρίου θα είναι αγγλικά, με διερμηνεία από τα αγγλικά στα ελληνικά. Η είσοδος στο Συνέδριο είναι ελεύθερη, απαιτείται όμως προεγγραφή στην ιστοσελίδα του συνεδρίου. Το Συνέδριο θα μεταδίδεται ζωντανά στη διεύθυνση http://www.ekt.gr/events/live. Περισσότερες πληροφορίες για το έργο RECODE παρέχονται στον δικτυακό τόπο του έργου.
Η σελίδα του Συνεδρίου
Το έργο RECODE
December 3, 2014
Οι ανοικτές άδειες χρήσης Creative Commons κερδίζουν συνεχώς έδαφος, όπως αναδείχθηκε με την πρόσφατη έκδοση The State of the Commons. Περισσότερα από 882 εκατ. αντικείμενα σήμερα φέρουν μία ανοικτή άδεια χρήσης ενώ το 2006 ήταν μόλις 50 εκατ. αντικείμενα.
