Ανοικτοί Εκπαιδευτικοί Πόροι & Αποθετήρια Μαθησιακών Αντικειμένων: η συνεισφορά του ΕΚΤ στην Ανοικτή Εκπαίδευση
Τα τελευταία χρόνια η Ανοικτή Εκπαίδευση και το οικοσύστημα που την απαρτίζει έχει διευρυνθεί και είναι στην αναπτυξιακή ατζέντα κυβερνήσεων, υπουργείων και οργανισμών γνώσης. Βασισμένη στην αρχή ότι όλοι οι πολίτες έχουν δικαίωμα στη γνώση και ότι αυτή αποτελεί πανανθρώπινο αγαθό, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει συμπεριλάβει την ανοικτή μάθηση στις τρέχουσες εκπαιδευτικές πολιτικές της.
Αλλά τι περιλαμβάνει ο όρος Ανοικτή Εκπαίδευση;
H Ανοικτή Εκπαίδευση βασίζεται σε Ανοικτές Εκπαιδευτικές Πρακτικές, πρακτικές δηλαδή αξιοποίησης ανοικτού ψηφιακού εκπαιδευτικού περιεχομένου. Οι διδακτικές τεχνικές βασίζονται στη χρήση Ανοικτών Εκπαιδευτικών Πόρων (ΑΕΠ), αξιοποιούν ανοικτά και συνεργατικά εργαλεία και διαμοιράζονται με όρους ανοικτότητας. Οι ΑΕΠ είναι εκπαιδευτικό υλικό που μπορεί να τροποποιηθεί και να ενισχυθεί, επειδή οι δημιουργοί του το έχουν αδειοδοτήσει ανοικτά. Οι ΑΕΠ συνήθως «ζουν» σε συνεργατικές πλατφόρμες, όπως είναι, για παράδειγμα, η πλατφόρμα ΜΗΤΙΔΑ του ΕΚΤ, στην οποία εκπαιδευτικοί παράγουν συνεργατικά εκπαιδευτικό υλικό, όπως θεματικούς χάρτες, εκπαιδευτικά σενάρια και ηλεκτρονικά μαθήματα.
Ένα άλλο συστατικό του οικοσυστήματος της Ανοικτής Εκπαίδευσης είναι τα ψηφιακά αποθετήρια Μαθησιακών Αντικειμένων (Learning Objects Repositories), πλατφόρμες που φιλοξενούν μαθησιακά αντικείμενα- μικρούς, επαναχρησιμοποιήσιμους ψηφιακούς εκπαιδευτικούς πόρους, μαζί με κατάλληλες πληροφορίες για αυτά (μεταδομένα), ώστε να διευκολύνεται η πλοήγηση, η αναζήτηση, ο εντοπισμός τους και η αξιοποίησή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Στα Αποθετήρια Μαθησιακών Αντικειμένων το είδος των μεταδεδομένων που περιγράφουν τα μαθησιακά αντικείμενα βασίζεται συνήθως στο πρότυπο Learning Object Metadata. Το πρότυπο αυτό εμπεριέχει παιδαγωγικά μεταδεδομένα, τα οποία βοηθούν τους εκπαιδευτικούς να χρησιμοποιήσουν τον πόρο. Στις υποδομές του ΕΚΤ για την εκπαίδευση έχουμε ενσωματώσει ιδιότητες του προτύπου, όπως για παράδειγμα Βαθμός Διάδρασης, Τύπος Μαθησιακού Αντικειμένου κλπ. καθώς και εξειδικευμένα πεδία για χρήση από την εγχώρια κοινότητα εκπαιδευτικών που συνάδουν με το Πρόγραμμα Σπουδών στην Ελλάδα, όπως για παράδειγμα Εκπαιδευτικό Επίπεδο, Διαθεματικές έννοιες, Ψυχοπαιδαγωγικοί Στόχοι, Συσχετιζόμενα Μαθήματα. Πεδία όπως τα παραπάνω βοηθούν τον εκπαιδευτικό να εντοπίσει εύκολα και να χρησιμοποιήσει στοχευμένα τον κάθε πόρο στην τάξη.
Σε συνεργασία με αναγνωρισμένους φορείς τυπικής και άτυπης εκπαίδευσης έχουμε παράξει μια σειρά από αποθετήρια μαθησιακών αντικειμένων και εκπαιδευτικού υλικού.
Το αποθετήριο «Ευτέρπη: Τραγούδια για εκπαιδευτική χρήση – Ψηφιακό Μουσικό Ανθολόγιο» είναι η μοναδική διαδικτυακή συλλογή τραγουδιών για εκπαιδευτική χρήση στην Ελλάδα. Οι εκπαιδευτικοί της μουσικής αγωγής μπορούν να βρουν στο αποθετήριο μια πληθώρα μαθησιακών αντικειμένων με εξειδικευμένα μουσικολογικά μεταδεδομένα.
Το αποθετήριο εκπαιδευτικού περιεχομένου για την Ακρόπολη ενσωματώνει υλικό του Τομέα Ενημέρωσης και Εκπαίδευσης της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης. Διαδραστικά παιχνίδια, βιβλία, εκπαιδευτικά έντυπα, ταινίες, εκπαιδευτικές μουσειοσκευές και φάκελοι υποστηρίζουν τη μάθηση πριν και μετά την επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο και το Μουσείο Ακρόπολης.
Η συνεργασία του ΕΚΤ με το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης παρήγαγε ένα νέο αποθετήριο το οποίο φιλοξενεί την εκπαιδευτική προσφορά του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης. Το αποθετήριο φέρνει στο σήμερα τα αρχαία αντικείμενα μέσα από σύγχρονες μουσειοπαιδαγωγικές προσεγγίσεις και προσφέρει μια άλλη οπτική στο αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών. Εκτός από σχολεία, το περιεχόμενο του αποθετηρίου περιλαμβάνει υλικό και ιδέες για εκπαιδευτικές δράσεις που απευθύνονται σε οικογένειες καθώς και ΑμεΑ και αφορούν στη μόνιμη συλλογή και τις περιοδικές εκθέσεις του μουσείου. Στο πεδίο «Μεσάζων εκπαιδευτικού περιεχομένου» φαίνεται αν το τεκμήριο μπορεί να χρησιμοποιηθεί από εκπαιδευτικούς ή και οικογένειες, ενώ τα πεδία «Επιλογή κοινού» και «Εκπαιδευτικό Επίπεδο» καταδεικνύουν τις ηλικίες στις οποίες απευθύνεται το τεκμήριο και αν ενδείκνυται για την Πρωτοβάθμια ή Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.
Μια άλλη χρήσιμη ψηφιακή συλλογή φιλοξενεί το αποθετήριο eDulll. Εκεί, οι εκπαιδευτικοί θα βρουν εκπαιδευτικό και υποστηρικτικό υλικό που παρήχθη στο πλαίσιο των προγραμμάτων «Εκπαίδευση και Αρχική Επαγγελματική Κατάρτιση» και «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση». Τα θέματα ποικίλουν και περιλαμβάνουν τη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση, Αξιολογήσεις Σχεδίων μαθημάτων, Εκπαίδευση Ενηλίκων, Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση κ.α. Πλοήγηση γίνεται σε διάφορους τύπους περιεχομένου για τον εντοπισμό επιμέρους κατηγοριών κάτω από τις οποίες ο εκπαιδευτικός θα βρει μια πληθώρα υλικού: σχεδόν 1000 τεκμήρια Εκπαιδευτικού Υλικού, 886 Μελέτες και 344 Βιβλία σχετικά με την Εκπαίδευση, βίντεο, διατριβές, λεξικά, κ.α. Το αποθετήριο έχει μεγάλη επισκεψιμότητα και από το εξωτερικό, γιατί προσφέρει εργαλεία τα οποία ενισχύουν την ελληνομάθεια των Ελλήνων της διασποράς, όπως για παράδειγμα η σειρά ΜΟΡΜΩ, μια τηλεοπτική παραγωγή του Εργαστηρίου Διαπολιτισμικών και Μεταναστευτικών Μελετών του Πανεπιστημίου Κρήτης, για παιδιά Ελλήνων της διασποράς ηλικίας 5-7 χρονών.
Επίσης, μέσω της υπηρεσίας eJournals του ΕΚΤ εκδίδονται 6 περιοδικά με θεματική την Εκπαίδευση:
Το περιοδικό ΑΝΟΙΚΤΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ το οποίο εκδίδεται από το Ελληνικό Δίκτυο Ανοικτής και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (ΕΔΑΕ). Το πρόσφατο τεύχος είναι αφιερωμένο στη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών με την αξιοποίηση ψηφιακών σεναρίων και περιέχει 12 ιδιαίτερα ενδιαφέροντα άρθρα με υποδειγματικά διδακτικά σενάρια για το μάθημα της Φυσικής στο Γυμνάσιο και το Λύκειο.
Το Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων εκδίδει την Επιστημονική Επετηρίδα του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και περιλαμβάνει κυρίως περιεχόμενο για την εκπαίδευση στην προσχολική ηλικία, στα ελληνικά και τα αγγλικά.
Το περιοδικό Έρευνα στην Εκπαίδευση παράγεται από το Εργαστήριο Παιδαγωγικής Έρευνας και Εκπαιδευτικών Πρακτικών του Τμήματος Επιστημών της Εκπαίδευσης στην Προσχολική Ηλικία του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Στο Αρχείο Τευχών του θα βρείτε άρθρα με θέματα όπως διδακτική για την Πρωτοβάθμια & Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, διδακτική για παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, ζητήματα διαπολιτισμικής εκπαίδευσης και ανάλυση σχολικών εγχειριδίων.
Το Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης εκδίδει το περιοδικό Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες της Αγωγής και Εκπαίδευσης. Στο πιο πρόσφατο τεύχος του περιοδικού θα βρείτε, εκτός από βιβλιοπαρουσιάσεις, έρευνα γύρω από τη διδασκαλία της ελληνικής ως πρώτης γλώσσας στο δημοτικό σχολείο και άρθρα που καλύπτουν μια ευρεία γκάμα επίκαιρων ζητημάτων στον χώρο της εκπαίδευσης, όπως είναι η ειδική αγωγή με εστίαση στον αυτισμό, η γονική εμπλοκή, η συμμετοχική προσχολική εκπαίδευση κ.α.
Το περιοδικό Preschool & Primary Education του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης αφορά στην προσχολική και πρωτοβάθμια εκπαίδευση και πραγματεύεται θέματα όπως το bullying ή η ειδική διδακτική, ενώ θεματικά τεύχη περιλαμβάνουν εργασίες ενός συγκεκριμένου συνεδρίου.
Τέλος, το περιοδικό ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ είναι το επίσημο περιοδικό της Ένωσης των Ερευνητών της Διδακτικής των Μαθηματικών και στοχεύει στη διάχυση της επιστημονικής έρευνας στην περιοχή της Διδακτικής των Μαθηματικών.
Με τα 4 αποθετήρια εκπαιδευτικού υλικού, τη ΜΗΤΙΔΑ και τα 6 ηλεκτρονικά περιοδικά αφιερωμένα στην Εκπαίδευση προσπαθούμε να υποστηρίξουμε την εκπαιδευτική κοινότητα της χώρας να χρησιμοποιήσει τον πλούτο που συσσωρεύουμε για να εμπλουτίσει το μάθημα στην τάξη. Ταυτόχρονα, συνεισφέρουμε στην επαγγελματική κατάρτιση των εκπαιδευτικών με ψηφιακές δεξιότητες απαραίτητες για τις απαιτήσεις διδασκαλίας τον 21ο αιώνα. Ανακαλύψτε τα αποθετήρια, τα περιοδικά και άλλο πλούσιο περιεχόμενο που συγκεντρώνει το ΕΚΤ στις υποδομές του στο eContent.ekt.gr.
December 11, 2018
