blog.openaccess.gr

Το ΕΚΤ συμμετέχει στο ευρωπαϊκό έργο OPERAS-D για την ενίσχυση της Ανοικτής Πρόσβασης στις Ανθρωπιστικές & Κοινωνικές Επιστήμες

Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) αποτελεί τον έναν από τους πέντε εταίρους του νέου ερευνητικού έργου OPERAS-D (Design for Open Access Publications in European Research Areas for Social Sciences and Humanities), με χρηματοδότηση από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Ορίζοντας 2020, το οποίο έχει ως κύριο στόχο την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής ηλεκτρονικής υποδομής για την Ανοικτή Πρόσβαση στις δημοσιεύσεις στις Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες (ΑΚΕ). Η εναρκτήρια συνάντηση του έργου πραγματοποιήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 2017 στην Αθήνα, στη διάρκεια της οποίας συζητήθηκε το χρονοδιάγραμμα και ο συντονισμός των εργασιών για την επίτευξη των στόχων του έργου.

Το OPERAS-D επιδιώκει να προσδιορίσει τις μακροπρόθεσμες απαιτήσεις για την ανάπτυξη αυτής της ηλεκτρονικής υποδομής, παράλληλα με την επέκτασή του μέσω της συμμετοχής και άλλων φορέων εντός και εκτός Ευρώπης. Για τον σκοπό αυτό το OPERAS-D θα εκπονήσει μελέτη η οποία θα καθορίζει τα μοντέλα διακυβέρνησης και τις δομές των υπηρεσιών που θα παρέχει η υποδομή και θα διαμορφώσει έναν οδικό χάρτη για τα επόμενα βήματα.

Επίσης, το έργο θα ενισχύσει τη δομή του δικτύου OPERAS (Open access Publications in European Research Areas for SSH), ένα δίκτυο που δημιουργήθηκε το 2015, από 16 φορείς με κεντρικό ρόλο στον τομέα των εκδόσεων Ανοικτής Πρόσβασης στις Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες (ΑΚΕ), με στόχο την εισαγωγή των αρχών της Ανοικτής Επιστήμης στις ΑΚΕ και τη διασφάλιση της αποτελεσματικής διάχυσης και πρόσβασης στα ερευνητικά αποτελέσματα.

Συντονιστής του OPERAS-D είναι το Centre National de la Recherche Scientifique (CNRS) και εταίροι το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, το Open Access Publishing in European Networks (OAPEN), το Deutsche Geisteswissenschaftliche Institute im Ausland (DGIA) και το Knowledge Unlatched (KU) -και οι πέντε φορείς είναι μέλη του δικτύου OPERAS.

Στο πλαίσιο του OPERAS-D, το ΕΚΤ  έχει αναλάβει την εκπόνηση μελέτης η οποία θα εξετάσει τις πρακτικές και τις κυριότερες πρωτοβουλίες δημοσίευσης με Ανοικτή Πρόσβαση στις ΑΚΕ, τόσο στην Ευρώπη όσο και εκτός, ενώ θα αναδείξει τους βασικούς stakeholders, καθώς και τις βασικές προκλήσεις σε αυτό τον τομέα.

February 6, 2017

Μονογραφίες ανοικτής πρόσβασης: o δρόμος μέσα από την ακαδημαϊκή συνεργασία και τον πειραματισμό

Μπορεί η μελέτη που παρουσίασε το καλοκαίρι το Finch Group να κάνει ιδιαίτερα εκτενή αναφορά στις δημοσιεύσεις ανοικτής πρόσβασης, ωστόσο μόνο 3 από τις 111 σελίδες αναφέρονται στις μονογραφίες/βιβλία ανοικτής πρόσβασης. Η μελέτη διαπιστώνει ότι οι τιμές των βιβλίων αυξάνονται ολοένα όπως και τα έξοδα των βιβλιοθηκών, γεγονός που προκαλεί ανησυχίες για το μέλλον. Παράλληλα, παρατηρεί ότι η μετάβαση προς την ανοικτή πρόσβαση για τα βιβλία και μονογραφίες βρίσκεται σε αρχικό στάδιο σε σχέση με τις δημοσιεύσεις ανοικτής πρόσβασης, καθώς οι εκδότες μονογραφιών ανοικτής πρόσβασης είναι ακόμα λίγοι και λειτουργούν κατά κύριο λόγο με χορηγίες και υποστηρικτικές ενέργειες. Με αυτά τα δεδομένα, η μελέτη συστήνει συνεργασία και πειραματισμό.

Mε επιτυχία κινείται σε αυτή την κατεύθυνση από το 2008 η Open Book Publishers, μια μη κερδοσκοπική εκδοτική εταιρεία που θέτει ως στόχο την προώθηση της Ανοικτής Πρόσβασης στις μονογραφίες και τα βιβλία και έχει ήδη αποδείξει ότι η ανοικτή πρόσβαση είναι οικονομικά εφικτή και για αυτές τις μορφές εκδοτικής δραστηριότητας. Όσο αφορά την επίτευξη οικονομικής βιωσιμότητας στο χώρο των ανοικτών ηλεκτρονικών εκδόσεων, η Open Book Publishers έχει καταφέρει ανάλογα αποτελέσματα με  το  PLoS ONE στο χώρο των ηλεκτρονικών δημοσιεύσεων.

Η Open Book Publishers δεν απαιτεί από τους συγγραφείς να επωμιστούν τα έξοδα για τη δημοσίευση των έργων τους αλλά εξασφαλίζει ότι θα καταθέσουν αίτηση για χρηματοδότηση ώστε να καλύψουν το κόστος δημοσίευσης. Συχνά το κόστος καλύπτεται από μια σειρά από άλλες πηγές ή από τη διάθεση της μονογραφίας σε επιπρόσθετες εκδοχές PDF, iPad, Kindle και σε έντυπη μορφή. Η Open Book Publishers διαθέτει περισσότερες απο 1.5 εκατομμύρια σελίδες βιβλίων στο διαδίκτυο και σήμερα καταγράφει περισσότερες απο 150,000 επισκέψεις στο περιεχόμενο αυτό.

Ενώ το Finch group θεωρεί ότι οι παραδοσιακοί εκδότες είναι αυτοί που θα συντονίσουν τις κινήσεις για τις ανοικτές μονογραφίες, Ο Dr. Gatti, καθηγητής στο Trinity College του Cambridge και συνιδρυτής του Open Book Publishers προτείνει στα πανεπιστήμια και στα ερευνητικά ιδρύματα να θέσουν σε εφαρμογή τις δικές τους διαδικασίες που διευκολύνουν την ανοικτή δημοσίευση –πιθανόν μέσα από τις βιβλιοθήκες τους και τις ακαδημαϊκές κοινότητες που συντονίζουν την διαδικασία αξιολόγησης–. Για περισσότερες λεπτομέρειες παραπέμπουμε ως πηγή το σχετικό δημοσίευμα εδώ.

2 Comments October 15, 2012