Πώς διαχειρίζονται οι διάφορες χώρες της Ευρώπης την ψηφιακή πολιτιστική κληρονομιά: τα αποτελέσματα της έρευνας ENUMERATE
Το Παρατηρητήριο ENUMERATE αποτελεί μέρος της Europeana και παρέχει μια αξιόπιστη πηγή στατιστικών στοιχείων για την ψηφιοποίηση, την ψηφιακή διατήρηση και την ηλεκτρονική πρόσβαση στην πολιτιστική κληρονομιά στην Ευρώπη. Η πιο πρόσφατη έρευνα έγινε τον Ιούνιο του 2017, είναι η πέμπτη στη σειρά που υλοποίησε το Παρατηρητήριο και τα αποτελέσματά της είναι διαθέσιμα εδώ.
Η έρευνα, η οποία στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) που είναι ο εθνικός συντονιστής της Δράσης, απευθυνόταν σε αρχεία, βιβλιοθήκες, μουσεία, πινακοθήκες, οπτικοακουστικές συλλογές και αρχεία, όπως ταινιοθήκες, καθώς και φορείς υπεύθυνους για μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους. Όπως αναφέρεται και στην εισαγωγή της απολογιστικής έκθεσης της έρευνας, η συμμετοχή της Ελλάδας σε αυτόν τον κύκλο έρευνας αυξήθηκε σημαντικά, ενώ κομβικός είναι ο ρόλος των εθνικών συντονιστών για την επιτυχημένη συμμετοχή και την ευαισθητοποίηση του κλάδου για τη σημασία των εθνικών στατιστικών και δεικτών, γεγονός που μας καθιστά περήφανους.
Ορισμένα ενδιαφέροντα στοιχεία που προκύπτουν από την έρευνα είναι και τα εξής:
- Το 82% των φορέων του δείγματος διαθέτει ψηφιακή συλλογή ή ασχολούνται με δραστηριότητες ψηφιοποίησης.
- Το 42% των ιδρυμάτων έχει γραπτή ψηφιακή στρατηγική.
- Ο πιο πολυπληθής τύπος αντικειμένου στις συλλογές των ιδρυμάτων είναι το κείμενο (αποτελώντας το 89% επί του συνόλου των αντικειμένων των συλλογών), όπως και τα δισδιάστατα γραφικά (2D) (αποτελώντας επίσης το 89%) και ακολουθεί το αρχειακό υλικό το οποίο αντιπροσωπεύει το 74% των αντικειμένων των συλλογών
- 58% του υλικού πολιτιστικής κληρονομιάς έχει τεκμηριωθεί σε κάποιο σύστημα διαχείρισης περιεχομένου.
- 59% του υλικού είναι born digital, δηλαδή έχει δημιουργηθεί εξαρχής σε ψηφιακή μορφή.
Όσον αφορά την προσβασιμότητα στην τεκμηρίωση του πολιτιστικού περιεχομένου, μόνο το ήμισυ (51%) των περιγραφικών μεταδεδομένων των αντικειμένων των συλλογών διατίθεται δημόσια και ανοικτά στο διαδίκτυο. Οι βιβλιοθήκες βρίσκονται στο υψηλότερο σημείο του δείκτη αυτού (76%), ενώ τα μουσεία έχουν το χαμηλότερο ποσοστό (33%).
Ενδιαφέρον έχουν και τα αποτελέσματα ανά χώρα του δείκτη διαδικτυακής προσβασιμότητας σε συλλογές πολιτιστικής κληρονομιάς, στα οποία η Ελλάδα βρίσκεται στην 14η (μεταξύ 22 χωρών) με ποσοστό περιγραφικών μεταδεδομένων που διατίθενται δημόσια στο διαδίκτυο μόνο στο 3.02%. Αυτό το ποσοστό είναι λίγο αποθαρρυντικό αν σκεφτεί κανείς την τεράστια δημόσια επένδυση σε ψηφιοποίηση και ανοικτή διάθεση που έχει γίνει με τα διάφορα προγράμματα ΕΣΠΑ.
Σχετικά με τα νέα κανάλια διανομής πολιτιστικού περιεχομένου που χρησιμοποιούν οι φορείς, αναμένεται ουσιαστική αύξηση κατά τα επόμενα δύο χρόνια στη χρήση των social media, της Wikipedia και των διεθνών και εθνικών συσσωρευτών.
Ενδιαφέρον επίσης είναι και το γεγονός ότι μόνο οι μισοί φορείς των ερωτηθέντων (45%) έχουν εφαρμόσει κάποια λύση για μακροχρόνια διατήρηση του υλικού τους βάσει διεθνών προτύπων για την ψηφιακή διατήρηση. Αυτό το γεγονός καθιστά ακόμα πιο ουσιαστική τη συμβολή του ΕΚΤ στην εφαρμογή προτύπων, όπως έγινε με την Υπηρεσία Ελέγχου Ποιότητας Περιεχομένου και Συμμόρφωσης με Προδιαγραφές Διαλειτουργικότητας (Validator) στο πλαίσιο των Προσκλήσεων 31 και 31.2 σε συνεργασία με το ΕΠ “Ψηφιακή Σύγκλιση” (ΕΣΠΑ).
Βρείτε αναλυτικά τα αποτελέσματα της έρευνας ENUMERATE στη σελίδα του Παρατηρητηρίου στη Europeana, τα raw data εδώ καθώς και τα αποτελέσματα ανά δείκτη.
Σημειώνεται ότι οι δείκτες ψηφιακής κληρονομιάς παρέχουν στατιστικά στοιχεία σχετικά με διάφορες πτυχές της ψηφιοποίησης, ψηφιακής διατήρησης και διάθεσης της ψηφιακής πολιτιστικής κληρονομιάς και κατηγοριοποιούνται σε τέσσερις βασικούς άξονες: προσφορά, ζήτηση, οικονομία και βιωσιμότητα.
December 19, 2018
