blog.openaccess.gr

Ο Ιούλιος μήνας σημαντικής κινητικότητας στο χώρο της ανοικτότητας και του ψηφιακού περιεχομένου

Αρκετές εξελίξεις διαδραματίστηκαν τον μήνα που μας πέρασε σε ευρωπαϊκό επίπεδο αναφορικά με τα Πνευματικά Δικαιώματα και την ανοικτή πρόσβαση στη επιστημονική γνώση και τον πολιτισμό. Ακολουθεί μία σύντομη επισκόπηση των κύριων εξελίξεων:

• Με μότο, «ο πολιτισμός μπορεί να αλλάξει ζωές», η Europeana δημοσίευσε τη Στρατηγική της 2014-2020. Στη στρατηγική, η Europeana θέτει 3 προτεραιότητες για την περαιτέρω ανάπτυξή της: τη βελτίωση των μεταδεδομένων που συλλέγει, το άνοιγμα των μεταδεδομένων για περαιτέρω αξιοποίηση και τη δημιουργία αξίας για όλους τους εμπλεκόμενους: τους φορείς, τους χρήστες, τις δημιουργικές βιομηχανίες, τους προγραμματιστές. Επίσης, διατυπώνει τα σχέδιά της για την μετατροπή της από πύλη σε πλατφόρμα, σε μία ενιαία, δηλαδή, υποδομή περιεχομένου και υπηρεσιών πάνω στην οποία άλλοι μπορούν να δημιουργήσουν προϊόντα προστιθέμενης αξίας.

• Η Europeana επίσης αφιέρωσε τον μήνα Ιούλιο στον Δημόσιο Τομέα, πραγματοποιώντας μία σειρά από δράσεις και αφιερώματα στο blog της, με σκοπό να ευαισθητοποιήσει τους πολιτιστικούς φορείς στην κατεύθυνση της σωστής σήμανσης του περιεχομένου τους το οποίο ανήκει στο Δημόσιο Τομέα με τη χρήση του Public Domain Mark. Αξίζει να δει κανείς την παρουσίαση που έκανε ο καθ. James Boyle στο Βασιλικό Μουσείο της Ολλανδίας αναφορικά με τη σημασία των μουσείων, των βιβλιοθηκών και των αρχείων ως θεματοφυλάκων του Δημοσίου Τομέα.

Οι περισσότερες εξελίξεις όμως, προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή:

• Στις 2 Ιουλίου, η Επιτροπή δημοσίευσε την Ανακοίνωση «Προς μία Ακμάζουσα Οικονομία Βασιζόμενη στα Δεδομένα» η οποία εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο ανάληψης δράσης από την Επιτροπή για τη δημιουργία ενός ρυθμιστικού πλαισίου και ευνοϊκών συνθηκών ώστε η Ευρώπη να μπορέσει να ενισχύσει την καινοτομία που βασίζεται στην παραγωγή αξίας από την αξιοποίηση των μεγάλων συνόλων δεδομένων και της υπολογιστικής νέφους. Η ανακοίνωση «σκιαγραφεί τα χαρακτηριστικά της μελλοντικής οικονομίας που βασίζεται στα δεδομένα και παραθέτει ορισμένα επιχειρησιακά συμπεράσματα για τη στήριξη και την επιτάχυνση της μετάβασης προς την εν λόγω οικονομία.» Η ανακοίνωση προδιαγράφει ένα πακέτο μέτρων για την ενίσχυση της οικονομίας που βασίζεται στα δεδομένα όπως την ενίσχυση των δεξιοτήτων των επαγγελματιών του χώρου, των συμπράξεων μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα και των πολιτικών των ανοικτών δεδομένων.

• Στο πλαίσιο των τελευταίων, η Επιτροπή δημοσίευσε Οδηγίες αναφορικά με τις προτεινόμενες άδειες χρήσης, τα σύνολα δεδομένων και τις χρεώσεις για την περαιτέρω χρήση κειμένων και δεδομένων που ανήκουν στο Δημόσιο Τομέα. Οι Οδηγίες συστήνουν καθαρά τη χρήση των πλέον ανοικτών αδειών Creative Commons Universal Public Domain Dedication (CC0) και Creative Commons Αναφορά στο Δημιουργό (CCBY) για την ανοικτή διάθεση των δεδομένων που ανήκουν στο δημόσιο τομέα.

• Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε, ακόμη, την Ανακοίνωση «Προς μία ενιαία αντιμετώπιση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς στην Ευρώπη» η οποία υπογραμμίζει τη σημασία της πολιτιστικής κληρονομιάς για την ανάπτυξη της κοινωνικής συνοχής στην Ευρώπη μέσω της αξιοποίησής της στην εκπαίδευση αλλά και ως μοχλού οικονομικής ανάπτυξης, ιδίως για τις περιφέρειες και ως πόλου έλξης τουριστών. Η ανακοίνωση χαρτογραφεί τα χρηματοδοτικά εργαλεία και τις προτεραιότητες που η Επιτροπή θέτει για την ενίσχυση της ανάπτυξης στον χώρο του πολιτισμού, για τη βελτίωση των δεξιοτήτων των εργαζομένων σε αυτή και την ανάπτυξη νέων υπηρεσιών για τους πολίτες. Δυστυχώς, περιορισμένη αναφορά γίνεται στις ευκαιρίες που προκύπτουν από τη μαζική ψηφιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, την ενίσχυση της Europeana και τους τρόπους αντιμετώπισης των εμποδίων που εγείρονται από τους περιορισμούς που εγείρει το ισχύον καθεστώς των πνευματικών δικαιωμάτων για την πρόσβαση ιδίως στο πολιτιστικό περιεχόμενο του 20^ου αιώνα.

• Από το Δεκέμβριο έως το Μάρτιο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διεξήγαγε μία ανοικτή διαβούλευση αναφορικά με την προοπτική της αναθεώρησης του θεσμικού πλαισίου που αφορά τα Πνευματικά Δικαιώματα στην Ευρώπη. Για τη διαβούλευση γράψαμε ένα σχετικό blog post. Πρόσφατα δημοσιεύθηκε η εκατοντασέλιδη αναφορά των απαντήσεων της διαβούλευσης. Η διαβούλευση άλλωστε συγκέντρωσε 9.500 απαντήσεις και πάνω από 11.000 μηνύματα μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από πολιτιστικούς φορείς, εκδότες, πολίτες, οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης πνευματικών δικαιωμάτων, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, κ.λ.π.. Η διαβούλευση αφορούσε ζητήματα όπως η εδαφικότητα στην πρόσβαση σε περιεχόμενο, η εναρμόνιση των δικαιωμάτων αλλά και των εξαιρέσεων στο copyright, κ.λ.π..

• Η Ευρωπαία Επίτροπος υπεύθυνη για την Ψηφιακή Ατζέντα Nellie Kroes, από τη μεριά της, καθώς οδεύει προς το τέλος της θητείας της στην Επιτροπή, έχει εντείνει την ανοικτή υποστήριξή της  στην αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου που αφορά τα πνευματικά δικαιώματα στην Ευρώπη,  υποστηρίζοντας ότι αυτό είναι αναχρονιστικό και ότι ούτε ανταποκρίνεται στις ευκαιρίες που εγείρει η ψηφιακή εποχή, ούτε παρέχει ένα δίκαιο σύστημα αποζημίωσης των δημιουργών.

• Η Επιτροπή πραγματοποιεί, τέλος, ανοικτή διαβούλευση με θέμα «Επιστήμη 2.0: Η Επιστήμη σε Μετάβαση». Η διαβούλευση αναγνωρίζει ότι η επιστήμη βρίσκεται σε μία διαδικασία συστημικής αλλαγής αναφορικά με τον τρόπο που διεξάγεται, οργανώνεται και τον τρόπο με τον οποίο τα αποτελέσματά της διαχέονται και αξιοποιούνται, και καλεί τους εμπλεκόμενους φορείς, κυρίως πανεπιστήμια, ερευνητικούς φορείς, χρηματοδότες, φορείς χάραξης έρευνας, βιβλιοθήκες, εκδότες, επιχειρήσεις) να υποδείξουν ενδεχόμενους τομείς στους οποίους η Επιτροπή χρειάζεται να παρέμβει.  Στο ενδιαφέρον κείμενο που συνοδεύει τη διαβούλευση παρουσιάζονται τα χαρακτηριστικά του αναδυόμενου τοπίου στην έρευνα, όπως η χρήση επιστημονικών blogs μέσω των οποίων ανακοινώνονται τα ευρήματα ερευνών σε πρώιμο στάδιο και μέσω των οποίων επιχειρείται η εκδημοκρατικοποίηση της έρευνας, η συμμετοχική και γεωγραφικά απομακρυσμένη διεξαγωγή της έρευνας που πραγματοποιείται στο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, η ανάδειξη της σημασίας και των δυνατοτήτων που προκύπτουν από τις τεχνικές εξόρυξης γνώσης από μεγάλα σύνολα δεδομένων και κειμένων, η ανάδειξη της σημασίας της ανοικτής πρόσβασης στις επιστημονικές εκδόσεις και η διαφαινόμενη ανάγκη για εναλλακτικά συστήματα αξιολόγησης των ερευνητών και του αντικτύπου της έρευνάς τους, πέρα από τις παραδοσιακές επιστημονικές αναφορές στις δημοσιεύσεις τους.

Leave a Comment July 24, 2014

H διαβούλευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου για τα Πνευματικά Δικαιώματα- τελευταίες μέρες για να συμμετάσχετε!

Η διαβούλευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι μέρος των δράσεων της Ε.Ε. που στόχο έχουν τον εκσυγχρονισμό του ισχύοντος ρυθμιστικού πλαισίου του καθεστώτος της Πνευματικής Ιδιοκτησίας στην Ευρώπη. Όπως είπε ο Επίτροπος για την Εσωτερική Αγορά και τις Υπηρεσίες Michel Barnier, με αφορμή την έναρξη της διαβούλευσης: «όραμά μου για το καθεστώς της Πνευματικής Ιδιοκτησίας είναι να αποτελέσει ένα αποτελεσματικό εργαλείο που υποστηρίζει τη δημιουργία και την καινοτομία, επιτρέπει την πρόσβαση σε ποιοτικό περιεχόμενο, χωρίς συνοριακούς περιορισμούς, και ενθαρρύνει την επένδυση και ενισχύει την πολιτισμική ποικιλομορφία. Η ευρωπαϊκή πολιτική για το copyright πρέπει να συμβαδίζει με τους καιρούς».

Το αρκετά εκτενές κείμενο της διαβούλευσης καλύπτει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων όπως τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς για τα έργα που υπόκεινται σε copyright, την ενδεχόμενη υπαγωγή των υπερσυνδέσμων στις επιτρεπόμενες χρήσεις, τη διάρκεια ισχύος του καθεστώτος των πνευματικών δικαιωμάτων, τη κατοχύρωση της πνευματικής ιδιοκτησίας με εγγραφή των έργων σε μητρώα, καθώς και τη διεύρυνση των εξαιρέσεων και των περιορισμών για τους φορείς μνήμης, για την εκπαίδευση και την έρευνα, για τα άτομα με ειδικές ανάγκες και για το περιεχόμενο που δημιουργείται από τους χρήστες.

Καταληκτική ημερομηνία για τη διαβούλευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι η 5^η Φεβρουαρίου. Οποιοσδήποτε ιδιώτης που έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο και οποιοσδήποτε φορέας που ασχολείται με την ψηφιοποίηση, τη διαχείριση και τη διάθεση υλικού που υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα στο διαδίκτυο καλείται να απαντήσει. Οποιεσδήποτε αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο που αφορά στα πνευματικά δικαιώματα είναι ιδιαίτερα σημαντικές για τις βιβλιοθήκες, τα μουσεία, τα αρχεία, τους ερευνητές.

Δεν έχετε πειστεί; Όπως προτείνει και το LIBER, προσπαθήστε να απαντήσετε στις εξής ερωτήσεις:

1. Οι υπηρεσίες της βιβλιοθήκης σας θα επηρεάζονταν αν έπρεπε να ζητάτε άδεια από τον κάτοχο των πνευματικών δικαιωμάτων για κάθε υπερσύνδεσμο που τοποθετείτε στον ιστοχώρο σας;
2. Θα θέλατε να διασφαλίσετε ότι η πολιτιστική κληρονομιά η οποία δημιουργείται εξ’αρχής ψηφιακά διατηρήται και παραμένει διαθέσιμη ες αεί;
3. Οι ερευνητές σας θα ήθελαν να μπορούν να δανειστούν ηλεκτρονικά βιβλία μέσω της υπηρεσίας διαδανεισμού της βιβλιοθήκης, με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο μπορούν να διανειστούν βιβλία στην αναλογική τους μορφή;

Αν απαντήσατε θετικά σε κάποια από αυτές τις ερωτήσεις, η διαβούλευση σας αφορά.

Το κείμενο της διαβούλευσης περιλαμβάνει 80 ερωτήσεις και εκτείνεται σε 37 σελίδες. Για να διευκολύνουν τους ενδιαφερόμενους στην πλοήγησή τους στο εκτενές κείμενο, αρκετοί φορείς έχουν ετοιμάσει οδηγούς, επεξηγήσεις και μοντέλα απαντήσεων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την επεξεργασία των απαντήσεων.

Το LIBER έχει ετοιμάσει έναν σύντομο οδηγό για τις ερωτήσεις που αφορούν ιδιαίτερα τις βιβλιοθήκες και δή τις ερευνητικές, προσφέροντας και ενδεικτικές απαντήσεις: http://libereurope.eu/copyrightconsultation.

Ένας σημαντικός αριθμός από φορείς και ενώσεις που δραστηριοποιούνται στο χώρο του ψηφιακού πολιτισμού, των βιβλιοθηκών και της προάσπισης των ψηφιακών δικαιωμάτων έχουν δημιουργήσει το You Can Fix Copyright, έναν ιστοχώρο στον οποίο μπορείτε να πλοηγηθείτε ανάλογα με την κατηγορία χρήστη που επιλέγετε (χρήστης του ίντερνετ, δάσκαλος, βιβλιοθηκονόμος, κάτοχος πνευματικών δικαιωμάτων, μπλόγκερ, κλπ) σε μία επιλεγμένη λίστα ερωτήσεων που σας αφορούν και να δημιουργήσετε την απάντησή σας στη διαβούλευση χρησιμοποιώντας και τις ενδεικτικές απαντήσεις που σας δίνονται.

Η Europeana, τέλος, έχει επιχειρήσει να απαντήσει συντονισμένα εκ μέρους των μουσείων, των βιβλιοθηκών και των αρχείων της Ευρώπης τα οποία εκπροσωπεί. Με μία ανάρτηση στο μπλογκ της, παρουσίασε συνοπτικά τα ζητήματα της διαβούλευσης που αφορούν τους φορείς μνήμης και μέσω της Ομάδας Εργασίας για την Αναμόρφωση του Copyright, στην οποία συμμετείχαν μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της Europeana, συνέταξε την απάντηση της Europeana. Τα μέλη του δικτύου της Europeana καλούνται, εσόφον το επιθυμούν, να υποστηρίξουν στη διαβούλευση της Ε.Ε. την απάντηση της Europeana.

Όλες οι απαντήσεις στη διαβούλευση πρέπει να σταλούν στη ΓΔ Εσωτερικού Εμπορίου markt-copyright-consultation@ec.europa.eu μέρχι την 5^η Φεβρουαρίου.

Περισσότερες πληροφορίες: http://ec.europa.eu/internal_market/consultations/2013/copyright-rules/index_en.htm

Leave a Comment January 29, 2014

“Μπλόκο” στην παγκόσμια ψηφιακή βιβλιοθήκη της Google από Αμερικανικό δικαστήριο

Αμερικάνικο δικαστήριο μπλόκαρε την προηγούμενη εβδομάδα τα σχέδια της Google για την ψηφιοποίηση και διάθεση στο διαδίκτυο εκατομμυρίων βιβλίων και τη δημιουργία της μεγαλύτερης ψηφιακής βιβλιοθήκης στον κόσμο. Η Google είχε συνάψει συμφωνία με τις ενώσεις των Αμερικανών εκδοτών και των συγγραφέων, σύμφωνα με την οποία η εταιρεία θα συνέχιζε την ψηφιοποίηση και πώληση από το διαδίκτυο των ηλεκτρονικών βιβλίων, χωρίς την άδεια των συγγραφέων τους, πληρώνοντας 125 εκατομμύρια δολάρια το χρόνο για τα πνευματικά δικαιώματα στους δικαιούχους.

Η συμφωνία αφορούσε εξαντλημένα βιβλία που προστατεύονται ακόμη από πνευματικά δικαιώματα.  Η κατάσταση θεωρήθηκε ιδιαίτερα προβληματική σε ό,τι αφορά τα βιβλία των οποίων τα πνευματικά δικαιώματα προστατεύονται ακόμη, των οποίων όμως οι συγγραφείς δε μπορούν να εντοπιστούν ή είναι άγνωστοι (τα λεγόμενα «ορφανά» βιβλία). Στην περίπτωση αυτή προβλεπόταν ότι μόνο η Google θα μπορούσε να ψηφιοποιήσει τα βιβλία αυτά. Τελικά, ο δικαστής θεώρησε ότι η συμφωνία αυτή θα δημιουργούσε μονοπώλιο για την εταιρεία στις δικτυακές πωλήσεις βιβλίων και την ανέκοψε.

Διαβάστε περισσότερα:

 New York Times Editorial

The Guardian 

 Skai.gr

Leave a Comment March 31, 2011