blog.openaccess.gr

Μία νέα σημαντική μελέτη για την Ανοικτή Πρόσβαση από τη M. Bρετανία

Μία νέα μελέτη από την Επιτροπή για την Επιχειρηματικότητα, την Καινοτομία και τις Δεξιότητες (Business, Innovation and Skills Committee) της Βουλής των Κοινοτήτων επισφραγίζει τον πρωτοπόρο ρόλο της Μ. Βρετανίας διεθνώς στην υιοθέτηση πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης στην έρευνα.

Το SPARC Europe χαιρετίζει τη μελέτη ως ένα πολύ θετικό βήμα στην υιοθέτηση της Ανοικτής Πρόσβασης στη Μ. Βρετανία και υποστηρίζει ότι η νέα μελέτη λαμβάνει πολύ περισσότερο υπόψη τις ανάγκες της ερευνητικής κοινότητας σε σχέση με την προηγούμενη μελέτη της Επιτροπής Finch, την οποία συμπληρώνει, και σε πολλά σημεία διορθώνει. Η Janna Wellander συνοψίζει τα θετικά στοιχεία της νέας μελέτης:

• Η μελέτη αναγνωρίζει εξίσου τη σημασία του λεγόμενου Πράσινου Δρόμου με τον Χρυσό Δρόμο, για την ευρεία διάθεση των αποτελεσμάτων της έρευνας.

• Η επιτροπή υποστηρίζει ότι οι συγγραφείς πρέπει να έχουν την ελευθερία να επιλέγουν ανάμεσα στον Χρυσό και τον Πράσινο Δρόμο για τη δημοσίευση της έρευνάς τους, κυρίως όμως, δεν πρέπει να εξαναγκάζονται στην επιλογή του υβριδικού μοντέλου από τους εκδότες. Η μελέτη αναγνωρίζει τα προβλήματα που εγείρει το υβριδικό μοντέλο, το οποίο είναι δυσλειτουργικό για την αγορά. Η επιλογή της πληρωμής ή όχι από τον συγγραφέα στο υβριδικό μοντέλο θα πρέπει να εναπόκειται στον ίδιο.

• Η μελέτη αποτελεί ένα πρώτο βήμα στην αντιμετώπιση του δυσλειτουργικού μοντέλου της ακαδημαϊκής εκδοτικής αγοράς και επισημαίνει το ζήτημα της απομόνωσης των ερευνητών -οι οποίοι είναι οι καταναλωτές, και βεβαίως, οι αγοραστές των υπηρεσιών της ακαδημαϊκής εκδοτικής δραστηριότητας- από τις αποφάσεις που αφορούν την αγορά των ακαδημαϊκών εκδόσεων.

• Η μελέτη BIS έρχεται να αποκαταστήσει άλλη μία διαστρέβλωση που είχε εισάγει η μελέτη Finch η οποία αντιμετώπιζε τον χρονικό αποκλεισμό στον Πράσινο Δρόμο ως δεδομένο- μία πολιτική που υιοθέτησε στη συνέχεια το Συμβούλιο Έρευνας της Μ. Βρετανίας, αλλάζοντας όμως περιστασιακά τα χρονικά όρια, και δημιουργώντας τελικά μεγάλη σύγχυση γύρω από τις επιτρεπόμενες περιόδους εμπάργκο στη δημοσίευση των έργων.

• Η μελέτη BIS προσφέρει, ακόμη, ξεκάθαρη καθοδήγηση σχετικά με την εφαρμογή και τον έλεγχο της συμμόρφωσης σχετικά με τις προτεινόμενες πολιτικές. Η ασάφεια αναφορικά με τους χρονικούς αποκλεισμούς ενέχει τον κίνδυνο, όπως και έγινε, ορισμένοι εκδότες να επιβάλλουν πολύ εκτενείς περιόδους αποκλεισμού. Η μελέτη συστήνει τον περιορισμό των χρονικών αποκλεισμών σε 6 μήνες το μέγιστο για τους τομείς της επιστήμης, τεχνολογίας και υγείας και 12 μήνες για τους ανθρωπιστικούς τομείς. Συστήνει, ακόμη, ότι πρέπει να επιβάλλεται άμεση κατάθεση ενός έργου και ότι τα μεταδεδομένα του πρέπει να διατίθενται ελεύθερα, ακόμη και αν η πρόσβαση στο ίδιο το έργο υπόκειται σε περιορισμούς.

• Η μελέτη, τέλος, συστήνει την ευθυγράμμιση των πολιτικών των διαφορετικών χρηματοδοτικών φορέων και φορέων διεξαγωγής έρευνας. Το SPARC Europe θεωρεί ότι η εναρμόνιση των πολιτικών όλων των εμπλεκομένων φορέων είναι καίριας σημασίας ώστε να επιτευχθεί πραγματική υιοθέτηση και σωστή υλοποίηση της Ανοικτής Πρόσβασης.

Στην ανακοίνωσή του με αφορμή την έκδοση της μελέτης της επιτροπής BIS, το SPARC Europe εξαίρει τις πρωτοπόρες προσπάθειες της Μ. Βρετανίας στην υιοθέτηση συγκροτημένων και συντονισμένων πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης στην έρευνα και υποστηρίζει ότι η νέα μελέτη προσφέρει ουσιαστική καθοδήγηση, ιδίως προς την κυβέρνηση και το Συμβούλιο Έρευνας για την υιοθέτηση των σωστών μέτρων για τη μεγαλύτερη δυνατή ανταποδοτικότητα από την υιοθέτηση της Ανοικτής Πρόσβασης και ταυτόχρονα τη δημιουργία ενός παραδείγματος προς μίμηση σε παγκόσμιο επίπεδο.

Διαβάστε περισσότερα:

Η ανακοίνωση του SPARC Europe: http://sparceurope.org/the-uk-house-of-commons-business-innovation-and-skills-committee-report-on-open-access/

Η μελέτη: http://www.publications.parliament.uk/pa/cm201314/cmselect/cmbis/99/9902.htm

Leave a Comment September 10, 2013

Μονογραφίες ανοικτής πρόσβασης: o δρόμος μέσα από την ακαδημαϊκή συνεργασία και τον πειραματισμό

Μπορεί η μελέτη που παρουσίασε το καλοκαίρι το Finch Group να κάνει ιδιαίτερα εκτενή αναφορά στις δημοσιεύσεις ανοικτής πρόσβασης, ωστόσο μόνο 3 από τις 111 σελίδες αναφέρονται στις μονογραφίες/βιβλία ανοικτής πρόσβασης. Η μελέτη διαπιστώνει ότι οι τιμές των βιβλίων αυξάνονται ολοένα όπως και τα έξοδα των βιβλιοθηκών, γεγονός που προκαλεί ανησυχίες για το μέλλον. Παράλληλα, παρατηρεί ότι η μετάβαση προς την ανοικτή πρόσβαση για τα βιβλία και μονογραφίες βρίσκεται σε αρχικό στάδιο σε σχέση με τις δημοσιεύσεις ανοικτής πρόσβασης, καθώς οι εκδότες μονογραφιών ανοικτής πρόσβασης είναι ακόμα λίγοι και λειτουργούν κατά κύριο λόγο με χορηγίες και υποστηρικτικές ενέργειες. Με αυτά τα δεδομένα, η μελέτη συστήνει συνεργασία και πειραματισμό.

Mε επιτυχία κινείται σε αυτή την κατεύθυνση από το 2008 η Open Book Publishers, μια μη κερδοσκοπική εκδοτική εταιρεία που θέτει ως στόχο την προώθηση της Ανοικτής Πρόσβασης στις μονογραφίες και τα βιβλία και έχει ήδη αποδείξει ότι η ανοικτή πρόσβαση είναι οικονομικά εφικτή και για αυτές τις μορφές εκδοτικής δραστηριότητας. Όσο αφορά την επίτευξη οικονομικής βιωσιμότητας στο χώρο των ανοικτών ηλεκτρονικών εκδόσεων, η Open Book Publishers έχει καταφέρει ανάλογα αποτελέσματα με  το  PLoS ONE στο χώρο των ηλεκτρονικών δημοσιεύσεων.

Η Open Book Publishers δεν απαιτεί από τους συγγραφείς να επωμιστούν τα έξοδα για τη δημοσίευση των έργων τους αλλά εξασφαλίζει ότι θα καταθέσουν αίτηση για χρηματοδότηση ώστε να καλύψουν το κόστος δημοσίευσης. Συχνά το κόστος καλύπτεται από μια σειρά από άλλες πηγές ή από τη διάθεση της μονογραφίας σε επιπρόσθετες εκδοχές PDF, iPad, Kindle και σε έντυπη μορφή. Η Open Book Publishers διαθέτει περισσότερες απο 1.5 εκατομμύρια σελίδες βιβλίων στο διαδίκτυο και σήμερα καταγράφει περισσότερες απο 150,000 επισκέψεις στο περιεχόμενο αυτό.

Ενώ το Finch group θεωρεί ότι οι παραδοσιακοί εκδότες είναι αυτοί που θα συντονίσουν τις κινήσεις για τις ανοικτές μονογραφίες, Ο Dr. Gatti, καθηγητής στο Trinity College του Cambridge και συνιδρυτής του Open Book Publishers προτείνει στα πανεπιστήμια και στα ερευνητικά ιδρύματα να θέσουν σε εφαρμογή τις δικές τους διαδικασίες που διευκολύνουν την ανοικτή δημοσίευση –πιθανόν μέσα από τις βιβλιοθήκες τους και τις ακαδημαϊκές κοινότητες που συντονίζουν την διαδικασία αξιολόγησης–. Για περισσότερες λεπτομέρειες παραπέμπουμε ως πηγή το σχετικό δημοσίευμα εδώ.

2 Comments October 15, 2012