Έκθεση της Science Europe για τις πολιτικές Ανοικτής Πρόσβασης των μελών της
November 14, 2016
Η πρόσφατη έκθεση της Science Europe “Open Access Publishing Policies in Science Europe Member Organisations: Key Results from Science Europe and Global Research Council Surveys” παρουσιάζει τις προσπάθειες που έχουν γίνει από δημόσιους φορείς και χρηματοδότες έρευνας για την υιοθέτηση πολιτικών ανοικτής πρόσβασης στη βάση των αποτελεσμάτων των ερευνών που διεξήγαγε το 2012 και το 2014. Η έκθεση κάνει επίσης αναφορά στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι φορείς κατά τη διαδικασία μετάβασης σε καθεστώς πλήρους ανοικτής πρόσβασης στις δημοσιεύσεις έως το 2020, σε ευθυγράμμιση με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου Υπουργών της ΕΕ (Μάιος 2016).
Όπως προκύπτει από την έκθεση, το σύνολο των οργανισμών που μετείχαν στην έρευνα έχουν υιοθετήσει πολιτικές ανοικτής πρόσβασης (υποχρεωτικές ή μη) ή βρίσκονται σε διαδικασία υιοθέτησης σχετικών πολιτικών. Μικρός αριθμός φορέων έδειξε αποκλειστική προτίμηση για τον πράσινο δρόμο, ενώ κανένας δεν είχε αποκλειστική προτίμηση στον χρυσό δρόμο. Τα αποθετήρια γίνονται αντιληπτά ως βασικά εργαλεία για τη διασφάλιση της ευρείας διάχυσης και της μακροχρόνιας διατήρησης των ερευνητικών αποτελεσμάτων. Τα τέλη δημοσίευσης θεωρούνται επιλέξιμα κόστη από τους χρηματοδότες έρευνας ή τμήμα του ερευνητικού προϋπολογισμού στην περίπτωση των φορέων έρευνας, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις οι τελευταίοι έχουν συνάψει συμφωνίες με εκδότες με στόχο τη μείωση του σχετικού κόστους.
Η αναθεώρηση των πολιτικών, αν και δεν είναι συχνή, σχετίζεται με την επέκταση της πολιτικής για την κάλυψη άλλων τύπων δημοσιεύσεων όπως οι μονογραφίες ή τη συμπερίληψη των επιστημονικών δεδομένων ή ως αποτέλεσμα της ανάγκης ευθυγράμμισης με τις ευρωπαϊκές και διεθνείς συστάσεις.
Η παρακολούθηση της εφαρμογής των πολιτικών εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση, ενώ η συνεργασία με τους εκδότες αναδεικνύεται ιδιαίτερα σημαντική. Την ίδια στιγμή, η έλλειψη επαρκούς ενημέρωσης αποτελεί εμπόδιο στην υιοθέτηση της ανοικτής πρόσβασης, στοιχείο που επιβεβαιώνει την ανάγκη λήψης μέτρων. Στο πλαίσιο αυτό, οι δράσεις για νέους ερευνητές είναι απαραίτητες για την αλλαγή του τρόπου με τον οποίο η ερευνητική κοινότητα προσεγγίζει την ανοικτή πρόσβαση.
Συνολικά, η μελέτη επιβεβαιώνει την ανάγκη συντονισμένης δράσης τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο για την υιοθέτηση της ανοικτής πρόσβασης και τη μετάβαση στην «Ανοικτή Επιστήμη».
Η έκθεση είναι διαθέσιμη εδώ: http://scieur.org/oa-survey
Filed under: Uncategorized
