Ανοικτή πρόσβαση στον πολιτισμό: δικαίωμα όλων και κοινό αγαθό

January 30, 2019

Cleveland

«Με τις ψηφιοποιημένες συλλογές μας, μπορούμε να βοηθήσουμε τους ανθρώπους να είναι αναστοχαστικοί, δημιουργικοί. Βασική προϋπόθεση είναι ότι η πολιτιστική κληρονομιά είναι κοινή ιδιοκτησία όλων και ότι ο καθένας από εμάς μπορεί να τη χρησιμοποιήσει για ακριβώς αυτό που ονειρεύεται. Ο ρόλος μας είναι να διευκολύνουμε τη δημόσια χρήση της πολιτιστικής κληρονομιάς για μάθηση, δημιουργικότητα και καινοτομία. Σήμερα, η μάθηση συμβαίνει με αμοιβαιότητα. Είμαστε όλοι μέρος του ιστού. Σχηματίζουμε ο ένας τον άλλο» Mikkel Bogh, Διευθυντής της Εθνικής Πινακοθήκης της Δανίας (SMK)

Η κοινότητα της Ανοικτής Πρόσβασης στα GLAMS (Galleries, Libraries, Archives, Museums), δηλαδή στους οργανισμούς τέχνης και μνήμης, δραστηριοποιείται εδώ και μια δεκαετία περίπου στην ανοικτή διάθεση των ψηφιοποιημένων συλλογών μουσείων και αρχείων παγκοσμίως. Κύριος στόχος είναι η διευκόλυνση της δημόσιας χρήσης της πολιτιστικής κληρονομιάς, την οποία θεσμικά οι φορείς μνήμης διαφυλάσσουν, μελετούν και διαχειρίζονται. Ολοένα και περισσότερα μουσεία «ανοίγουν» τις συλλογές τους στο διαδίκτυο, διαθέτοντας υψηλής ανάλυσης φωτογραφίες και το επιστημονικό τους έργο μέσω της τεκμηρίωσης και των μεταδεδομένων που τις συνοδεύουν.

Η πιο πρόσφατη προσθήκη στην αβάν-γκαρντ αυτή της ανοικτότητας είναι το Μουσείο Τέχνης του Κλίβελαντ, στο Οχάιο των Ηνωμένων Πολιτειών, το οποίο πρόσφατα ανακοίνωσε ότι είναι ένας φορέας Ανοικτής Πρόσβασης. Με την απόφασή του να προσφέρει με ανοικτές άδειες 30 χιλιάδες ψηφιοποιημένα τεκμήρια και τα μεταδεδομένα άλλων 60 χιλιάδων τεκμηρίων, το Μουσείο στοχεύει στη διάχυση της γνώσης σε παγκόσμιο επίπεδο και στο διαμοιρασμό της παγκόσμιας, κοινής μας πολιτιστικής κληρονομιάς.

Επιλέγοντας να διαθέσει το περιεχόμενό του με την άδεια Creative Commons 0 ή CC0 (Παγκόσμια Εκχώρηση ως Κοινό Κτήμα) το Μουσείο επιτρέπει το διαμοιρασμό, τη δημιουργική επανάχρηση, την τροποποίηση και το remix των υψηλής ανάλυσης φωτογραφιών των έργων τέχνης της συλλογής του, καθώς και των μεταδεδομένων τους. Η επιλογή της συγκεκριμένης άδειας, η οποία θεωρείται βέλτιστη πρακτική για την Ανοικτή Πρόσβαση σε δημόσια δεδομένα, βασίζεται στην πεποίθηση των ανθρώπων του Μουσείου ότι η πολιτιστική κληρονομιά ανήκει σε όλους μας, σε έναν παγκόσμιο «δημόσιο χώρο» ανεξαρτήτως γεωγραφίας και περιορισμών.

Όπως δηλώνει ο διευθυντής του Μουσείου, William Griswold «Εάν στόχος μας είναι να κάνουμε τις σπουδαίες και σφαιρικές συλλογές του μουσείου – συλλογές τέχνης από κάθε εποχή και από κάθε γωνιά της γης – καθολικά προσβάσιμες και δωρεάν σε κοινό κάθε ηλικίας, ανεξάρτητα από το πού ζουν και εάν στόχος μας είναι να διευκολύνουμε τη διάδοση της γνώσης, εάν είμαστε αφοσιωμένοι στη διαφάνεια, στην καλλιέργεια της δημιουργικότητας, στην εμπλοκή των κοινοτήτων μέσα και πέρα από την περιοχή μας, τότε δεν υπάρχει σχεδόν τίποτα που μπορούσαμε να κάνουμε με μεγαλύτερο αντίκτυπο».

Στην Ανοικτή Πρόσβαση στις συλλογές Ευρωπαϊκών οργανισμών μνήμης και πολιτισμού στοχεύει και το έργο Europeana Common Culture, στο οποίο το ΕΚΤ συμμετέχει ως εθνικός συσσωρευτής με το SearchCulture.gr. Το έργο ξεκίνησε αυτόν τον μήνα (Ιανουάριος 2019) με την εναρκτήρια συνάντηση των εθνικών παρόχων στη Ρίγα και θα διαρκέσει 2 έτη. Το συντονίζει το Europeana Foundation και συμμετέχουν 24 πάροχοι/συσσωρευτές από την Ευρώπη. Στοχεύει στην αύξηση του περιεχομένου Ανοικτής Πρόσβασης στην ευρωπαϊκή ψηφιακή βιβλιοθήκη, στη βελτίωση του περιεχομένου της, στη συνεργασία των εθνικών συσσωρευτών, την εναρμόνιση πολιτικών, τεχνολογιών και υποδομών του δικτύου και τη συνολικότερη διάχυση του έργου της Europeana.

Το SearchCulture.gr θα συγκεντρώσει ακόμα περισσότερο περιεχόμενο το οποίο θα διοχετεύσει στη Europeana, εμπλουτισμένο και ποιοτικό. Ειδικά ως προς τον άξονα της ανοικτότητας, το ΕΚΤ θα αυξήσει κατά 10% το εντελώς ανοικτό περιεχόμενο στον ελληνικό, αλλά και τον ευρωπαϊκό συσσωρευτή, ενώ θα αυξήσει κατά 200.000 τεκμήρια το περιεχόμενο που θα προσφέρεται με άλλες άδειες Creative Commons, οι οποίες μπορεί να είναι λιγότερο «ανοικτές» ως προς την CC0, αλλά επίσης επιτρέπουν την εκπαιδευτική ή τη δημιουργική επανάχρηση, είτε με αναφορά του δημιουργού, είτε για όλες τις χρήσεις πλην της εμπορικής.

Πρόκειται για ένα φιλόδοξο έργο ανοικτότητας στο χώρο του πολιτισμού το οποίο θα βοηθήσει, όπως και το Μουσείο του Κλίβελαντ, στη δημιουργία ενός τεχνικά, σημασιολογικά και εννοιολογικά διασυνδεδεμένου δημόσιου χώρου πολιτιστικών δεδομένων στην Ευρώπη και τον κόσμο.

 

Εικόνα: The Large Plane Trees (Road Menders at Saint-Rémy), 1889. Vincent van Gogh (Dutch, 1853-1890). The Cleveland Museum of Art, Gift of the Hanna Fund 1947.209

 

Filed under: Uncategorized

Tags: , , , ,


Μαζί διαμορφώνουμε το “τοπίο” της Ανοικτής Πρόσβασης στην Ελλάδα

Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), ως φορέας που δραστηριοποιείται σε θέματα τεκμηρίωσης και διάθεσης ψηφιακού επιστημονικού περιεχομένου, πρωτοστατεί στην προώθηση της Ανοικτής Πρόσβασης. Με στόχο την υιοθέτηση της Ανοικτής Πρόσβασης από όσο το δυνατόν περισσότερους ελληνικούς φορείς για τη διάχυση των ερευνητικών αποτελεσμάτων τους, αλλά και την ανάπτυξη διαλόγου για την επίλυση θεμάτων που σχετίζονται με την Ανοικτή Πρόσβαση, διαμορφώσαμε ένα χώρο συζήτησης και προβληματισμού με τη μορφή ενός blog.... Περισσότερα

RSS Εγγραφή

Σύνδεση

Πρόσφατα άρθρα

Πρόσφατα σχόλια

Ετικέτες

Αρχείο άρθρων

Σύνδεσμοι

RSS RSS (openaccess.gr)