Tag: ανοικτή πρόσβαση
Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) διοργάνωσε στην Κωνσταντινούπολη, σε συνεργασία με τα πανεπιστήμια Hacettepe και Bilgi, το δεύτερο περιφερειακό σεμινάριο για διαμορφωτές πολιτικής. Το σεμινάριο απευθύνονταν ειδικότερα σε χρηματοδότες έρευνας από την Ελλάδα, την Τουρκία, την Κύπρο, τη Βουλγαρία και τη Σερβία. Στο σεμινάριο συμμετείχαν εκπρόσωποι της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας (Ελλάδα), του Ιδρύματος Λεβέντη (Κύπρος), της Γενικής Διεύθυνσης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων (Κύπρος), του TUBITAK (Τουρκία), των Υπουργείων Παιδείας και Επιστημών της Βουλγαρίας και της Σερβίας. Συμμετείχαν επίσης εκπρόσωποι φορέων από το Ηνωμένο Βασίλειο (HEFCE), το Βέλγιο (Belspo) και τη Νορβηγία (CRIStin), καθώς και εκπρόσωποι φορέων έρευνας από τις χώρες της ΝΑ Ευρώπης.
Με γνώμονα το γεγονός ότι στις χώρες της ΝΑ Ευρώπης, οι πολιτικές Ανοικτής Πρόσβασης των χρηματοδοτών έρευνας βρίσκονται ακόμα υπό διαμόρφωση -σε αντίθεση με αυτές των φορέων έρευνας που βρίσκονται σε πιο ανεπτυγμένο στάδιο- στόχος του σεμιναρίου ήταν η υποστήριξη της υιοθέτησης πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης από χρηματοδότες έρευνας μέσω αφενός, της κατανόησης του ευρωπαϊκού πλαισίου (Σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και πλαίσιο Ορίζοντα 2020) και της σημασίας ευθυγράμμισης των πολιτικών τους προς αυτές και αφετέρου, της ανάδειξης των στοιχείων εκείνων που καθιστούν μια πολιτική Ανοικτής Πρόσβασης αποτελεσματική. Οι παρουσιάσεις και οι παρεμβάσεις από εκπροσώπους φορέων από άλλες χώρες έδωσαν την ευκαιρία ανταλλαγής απόψεων και συζήτησης σχετικά με το ρόλο των χρηματοδοτών έρευνας στην υιοθέτηση και την εφαρμογή των πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης, τις διαφορετικές στρατηγικές που μπορούν να ακολουθήσουν προκειμένου να επισπεύσουν την προσπάθεια αυτή, καθώς και ζητήματα που σχετίζονται με την παροχή κινήτρων, εκπαίδευσης και κατάρτισης, όπως και υποδομών.
Βασικά σημεία που αναδείχθηκαν μέσω της συζήτησης ήταν η κατανόηση του ρόλου των χρηματοδοτών έρευνας στη διαμόρφωση, καθώς και στην παρακολούθηση της εφαρμογής των πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης, η υιοθέτηση μιας «ήπιου» χαρακτήρα στρατηγικής μέσω αρχικά της εισαγωγής σχετικών άρθρων στις συμφωνίες επιχορήγησης, η σημασία της κατάρτισης και εκπαίδευσης, όπως και η χρηματοδότηση των απαιτούμενων υποδομών. Έμφαση δόθηκε επίσης στην εισαγωγή κινήτρων και στην ανάγκη σύνδεσης της κατάθεσης σε αποθετήριο με τις διαδικασίες αξιολόγησης.
Το σεμινάριο πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου PASTEUR4OA το οποίο δίνει έμφαση στη διαβούλευση με διαμορφωτές πολιτικής σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, με στόχο την ενημέρωση και υποστήριξή τους στην υιοθέτηση ή/και ενδυνάμωση των πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης και την ευθυγράμμιση τους με το ευρωπαϊκό πλαίσιο μέσω μιας σειράς εθνικών και περιφερειακών δράσεων, αλλά και την ανάπτυξη κατάλληλου υποστηρικτικού υλικού.
Περισσότερες πληροφορίες για το έργο και τις δράσεις του είναι διαθέσιμες μέσω της ιστοσελίδας του PASTEUR4OA.
April 14, 2016
Το ευρωπαϊκό έργο PASTEUR4OA (Open Access Policy Alignment Strategies for European Union Research), συντονιστής του οποίου είναι το ΕΚΤ, διοργανώνει το Τελικό του Συνέδριο στις 17 και 18 Μαΐου 2016 στο Άμστερνταμ. Το PASTEUR4OA υποστηρίζει την ανάπτυξη και/ή ενίσχυση των πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης, οι οποίες ευθυγραμμίζονται με τη Σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 2012 για την πρόσβαση και τη διατήρηση της επιστημονικής πληροφόρησης και το πλαίσιο του Ορίζοντα 2020 για την παροχή Ανοικτής Πρόσβασης σε δημοσιεύσεις και επιστημονικά δεδομένα. Η επίτευξη του στόχου αυτού επιδιώκεται μέσω σειράς δράσεων που περιλαμβάνουν τη δημιουργία δικτύου εθνικών εμπειρογνωμόνων, την ανάπτυξη εθνικών προγραμμάτων δράσης με διαμορφωτές πολιτικής, την ανταλλαγή πληροφοριών και καλών πρακτικών μέσω της διοργάνωσης εκδηλώσεων -όπως τα περιφερειακά σεμινάρια και η πανευρωπαϊκή συνάντηση των εμπειρογνωμόνων- καθώς και την ανάπτυξη υποστηρικτικού υλικού βάσει των αναγκών των φορέων.
Το Τελικό Συνέδριο αναμένεται να αποτελέσει σημείο συνάντησης και συζήτησης μεταξύ ειδικών σε θέματα Ανοικτής Πρόσβασης των πρόσφατων και μελλοντικών εξελίξεων στον τομέα της Ανοικτής Πρόσβασης, των επιτευγμάτων του έργου και της συμβολής του στην ενίσχυση των πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης οι οποίες ευθυγραμμίζονται με το ευρωπαϊκό πλαίσιο. Το πρόγραμμα του Συνεδρίου περιλαμβάνει παρουσιάσεις από διεθνώς καταξιωμένες προσωπικότητες και στοχεύει στην ανάπτυξη γόνιμου διαλόγου μεταξύ των συμμετεχόντων.
Το Τελικό Συνέδριο του PASTEUR4OA διοργανώνεται υπό την αιγίδα της Ολλανδικής Προεδρίας, καθώς η Ανοικτή Πρόσβαση αποτελεί μια από τις προτεραιότητές της.
Περισσότερες πληροφορίες: http://pasteur4oa.eu/home
March 29, 2016
Το Συμβούλιο Έρευνας της Λιθουανίας υιοθέτησε στις 29 Φεβρουαρίου 2016 κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές Ανοικτής Πρόσβασης. Η υιοθέτηση των κατευθυντήριων γραμμών βασίζεται στην ισχυρή παράδοση της Λιθουανίας στην Ανοικτή Πρόσβαση και στη μελέτη ευρωπαϊκών καλών πρακτικών. Ειδικότερα, οι κατευθυντήριες γραμμές αφορούν την Ανοικτή Πρόσβαση στις δημοσιεύσεις και τα ερευνητικά δεδομένα και ευθυγραμμίζονται πλήρως με το πλαίσιο του Ορίζοντα 2020, καθώς και τη Σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 2012 για την πρόσβαση και τη διατήρηση της επιστημονικής πληροφόρησης.
Οι κατευθυντήριες γραμμές προβλέπουν μεταβατική περίοδο και διασφαλίζουν ισορροπία μεταξύ σεβασμού της ελευθερίας του ερευνητή και εισαγωγής ενός συνόλου απαιτήσεων. Ειδικότερα, προβλέπουν την άμεση κατάθεση σε αποθετήριο και την παροχή Ανοικτής Πρόσβασης μετά από μια περίοδο εμπάργκο (6 μηνών για τις θετικές επιστήμες, 12 μηνών για τις ανθρωπιστικές και κοινωνικές), τη διαμόρφωση σχεδίου διαχείρισης δεδομένων (DMP) και την παροχή Ανοικτής Πρόσβασης στα ερευνητικά δεδομένα που υποστηρίζουν τις δημοσιεύσεις. Όπως και στην περίπτωση του Ορίζοντα, δίνεται η δυνατότητα εξαίρεσης από την παροχή Ανοικτής Πρόσβασης σε ερευνητικά δεδομένα: στην περίπτωση εξαίρεσης, η σχετική απόφαση θα πρέπει να αιτιολογείται στο σχέδιο διαχείρισης δεδομένων. Τα κόστη που σχετίζονται με την υλοποίηση του σχεδίου διαχείρισης δεδομένων θεωρούνται επιλέξιμα.
Οι κατευθυντήριες γραμμές υποστηρίζουν τις δημοσιεύσεις σε περιοδικά Ανοικτής Πρόσβασης, ενώ τα κόστη που συνδέονται με την παροχή Ανοικτής Πρόσβασης (Article Processing Charges) θεωρούνται επιλέξιμα. Υποστηρίζεται επίσης η χρήση αδειών creative commons (CC BY) για τις δημοσιεύσεις σε περιοδικά.
Ο μηχανισμός παρακολούθησης της συμμόρφωσης περιγράφεται με ικανοποιητικό τρόπο στο σχετικό κείμενο και ακολουθεί τις σχετικές καλές πρακτικές άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Σημαντικό στοιχείο αποτελεί η πρόβλεψη συμμετοχής της ακαδημαϊκής κοινότητας στη διαδικασία παρακολούθησης.
Στη δημόσια διαβούλευση για τη διαμόρφωση των κατευθυντήριων γραμμών συμμετείχε το ευρωπαϊκό έργο PASTEUR4OA, συντονιστής του οποίου είναι το ΕΚΤ, μαζί με το ευρωπαϊκό έργο OpenAIRE και το EIFL.
Περισσότερες πληροφορίες: http://pasteur4oa.eu/home
March 28, 2016
Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) συμμετείχε στο πρώτο workshop με τίτλο “Sharing research data and open access to publications in H2020”που διοργάνωσε το έργο OpenAire στη Γάνδη, στις 18 Νοεμβρίου 2015. Το workshop παρείχε το πλαίσιο για την ανταλλαγή απόψεων, εμπειριών καθώς και συζήτησης μεταξύ των Εθνικών Σημείων Επαφής των προγραμμάτων του Ορίζοντα 2020 (NCPs), των Εθνικών Σημείων Επαφής για την Ανοικτή Πρόσβαση (NOADs) και των Εθνικών Σημείων Αναφοράς (NPRs) με στόχο την καλύτερη υποστήριξη των ερευνητών σε σχέση με τις υποχρεώσεις τους για την παροχή Ανοικτής Πρόσβασης στις δημοσιεύσεις και την πιλοτική δράση για την Ανοικτή Πρόσβαση στα επιστημονικά δεδομένα, σε επιλεγμένες θεματικές περιοχές του Ορίζοντα.
Το workshop επεδίωξε ειδικότερα να απαντήσει σε θέματα που αφορούν το περιεχόμενο της Ανοικτής Πρόσβασης, τη συμμόρφωση των ερευνητών με τις υποχρεώσεις που σχετίζονται με την Ανοικτή Πρόσβαση σε πρακτικό επίπεδο, καθώς και τα εργαλεία που υπάρχουν στη διάθεση των ερευνητών, με ιδιαίτερη αναφορά στις υπηρεσίες του OpenAire. Παράλληλα, επισημάνθηκαν τα ζητήματα εκείνα στα οποία πρέπει να δοθεί προσοχή κατά τη διαδικασία υποβολής και υλοποίησης των έργων, όπως και μετά τη λήξη τους.
Τα οφέλη της Ανοικτής Επιστήμης συνδέονται συνήθως με την αποτροπή περιπτώσεων λογοκλοπής ή περιορισμού δημοσίευσης άρθρων χαμηλής ποιότητας. Όπως ωστόσο τόνισε ο Lennart Martens από το Πανεπιστήμιο της Γάνδης, περισσότερη έμφαση πρέπει να δοθεί στις θετικές πτυχές που απορρέουν από την παροχή Ανοικτής Πρόσβασης όπως η μεγαλύτερη προσβασιμότητα, η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του έργου των ερευνητών, η ενίσχυση της καινοτόμου έρευνας και η επισήμανση του γεγονότος ότι η διάρκεια ζωής των δεδομένων είναι μεγαλύτερη αυτής των δημοσιεύσεων.
Η Caroline Colin παρουσίασε εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στοιχεία για τη συμμετοχή στην πιλοτική δράση για την Ανοικτή Πρόσβαση στα επιστημονικά δεδομένα με βάση τις υποβολές στις πρώτες προσκλήσεις του Ορίζοντα. Όπως προκύπτει από την επεξεργασία των σχετικών στοιχείων, από τις συνολικά 3699 συμφωνίες επιχορήγησης (grant agreements) το ποσοστό εξαίρεσης ήταν 34,4% (149/431 προτάσεις), στοιχείο που μεταφράζεται σε συμμετοχή στην πιλοτική δράση για την Ανοικτή Πρόσβαση στα επιστημονικά δεδομένα σε ποσοστό 65,4%. Την ίδια στιγμή, η συμμετοχή σε εθελοντική βάση από άλλες περιοχές ανήλθε σε 11,9% (409/3268 προτάσεις). Συνολικά, τα στοιχεία δεν παρουσιάζουν σημαντική διαφοροποίηση από αυτά του 2014 και αξιολογούνται ως ιδιαίτερα ενθαρρυντικά, λαμβάνοντας υπόψη ότι η συμμετοχή σε ποσοστό 100% όχι μόνο δεν είναι εφικτή, αλλά ούτε και επιθυμητή (ορισμένα έργα δεν παράγουν άλλωστε δεδομένα). Την ίδια στιγμή, συμμετοχή στην πιλοτική δράση σημαίνει συνδιαμόρφωση της ευρωπαϊκής πολιτικής. Ως προς τους λόγους μη συμμετοχής, ο βασικότερος (σε ποσοστό 35,3%) αφορά θέματα προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας.
Σημαντικό εργαλείο στην παροχή Ανοικτής Πρόσβασης στα επιστημονικά δεδομένα αποτελεί το Σχέδιο Διαχείρισης Δεδομένων (Data Management Plan/DMP). Όπως επισημάνθηκε το DMP αποτελεί ένα εργαλείο επικοινωνίας, όχι απλά διαχείρισης. Κατά τη διαδικασία διαχείρισης των δεδομένων είναι σημαντικό να γίνονται κατανοητά τα ακόλουθα: η αποθήκευση των δεδομένων δεν συνεπάγεται απαραίτητα τη διαφύλαξή τους, η διαφύλαξη δεν διασφαλίζει από μόνη της την ανεύρεση, η ανεύρεση δεν διασφαλίζει από μόνη της την προσβασιμότητας και η προσβασιμότητα δεν διασφαλίζει από μόνη της την κατανόηση, ενώ η τελευταία δεν διασφαλίζει από μόνη της τη χρήση.
Επιπρόσθετα, η κατάθεση των δεδομένων πρέπει να συνοδεύεται από την κατάθεση των μεταδεδομένων τους, την απαραίτητη τεκμηρίωση που θα επιτρέπει με τη σειρά της την κατανόηση τους και τη συνδυαστική επεξεργασία τους με άλλα σύνολα δεδομένων, όπως και του απαραίτητου λογισμικού ή εναλλακτικά πληροφοριών για αυτό. Ως προς την επιλογή του αποθετηρίου σημαντικά στοιχεία αποτελούν η ύπαρξη πιστοποίησης, ο βαθμός στον οποίο εξυπηρετεί τις ανάγκες του ερευνητή, η χορήγηση μοναδικού προσδιοριστή στα δεδομένα και η παροχή κατευθυντήριων οδηγιών σχετικά με τον ενδεδειγμένο τρόπο αναφοράς των δεδομένων.
Αναφορικά με την πιλοτική δράση για τη χρηματοδότηση δημοσιεύσεων με Ανοικτή Πρόσβαση που απορρέουν από έργα του 7ου Προγράμματος Πλαισίου (7ου ΠΠ) που έχουν ολοκληρωθεί, τα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει το OpenAire και παρουσίασε ο Pablo de Castro, οι κυριότεροι εκδότες που έχουν λάβει χρηματοδότηση είναι ο NPG/Macmillan και η Plos, ενώ δημοφιλέστερα περιοδικά αναδεικνύονται το Plos One (Plos) και το Scientific Reports (NPG). Ως προς το μέσο κόστος χρηματοδότησης (APC) ανέρχεται σε 1352 ευρώ.
Σε σχέση με την πιλοτική δράση για τη χρηματοδότηση περιοδικών που δεν έχουν article processing charges (APC) και στόχο τη χρηματοδότηση τεχνικών βελτιώσεων, οι κυριότερες προκλήσεις αφορούν τον προσδιορισμό των τεχνικών και διοικητικών μηχανισμών που θα καταστήσουν δυνατή τη χρηματοδότησή τους και τη διασφάλιση ότι οι επιλέξιμοι ερευνητές θα υποβάλλουν τις δημοσιεύσεις τους στα εν λόγω περιοδικά.
Στη διάρκεια του workshop έγινε ειδική αναφορά στην εκτενή υποστήριξη που παρέχει το OpenAire μέσα από τις διάφορες υπηρεσίες και τα εργαλεία του όπως –μεταξύ άλλων- οι Οδηγοί και τα Factsheets, η εκπαίδευση μέσω των workshops και των webinars και η υποστήριξη μέσω του Helpdesk και φυσικά το Zenodo.
Περισσότερες πληροφορίες για το workshop, παρουσιάσεις και βίντεο στο https://www.openaire.eu/ghent-workshop15
December 1, 2015
Η κυβέρνηση της Σλοβενίας στις 3 Σεπτεμβρίου 2015 υιοθέτησε την Εθνική Στρατηγική για την Ανοικτή Πρόσβαση στις Επιστημονικές Δημοσιεύσεις και τα Ερευνητικά Δεδομένα 2015-2020.
Η Εθνική Στρατηγική προσφέρει ένα καλό παράδειγμα πλήρους εναρμόνισης εθνικής πολιτικής για την Ανοικτή Πρόσβαση στα αποτελέσματα της έρευνας με τις σχετικές απαιτήσεις του Ορίζοντα2020, την πιλοτική εφαρμογή για τα Ανοικτά Δεδομένα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς και στις Συστάσεις της της Επιτροπής του Ιουλίου 2012 σχετικά με την πρόσβαση και την μακροχρόνια διατήρηση της επιστημονικής πληροφορίας.
Στην εθνική δημόσια διαβούλευση για την Στρατηγική, τα έργα OpenAIRE και PASTEUR4ΟΑ, του οποίου συντονιστής είναι το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, μαζί με την Ένωση Βιβλιοθηκών EIFL, κατέθεσαν μία κοινή υποβολή προσφέροντας ισχυρή υποστήριξη στη διαδικασία χάραξης της Στρατηγικής.
Βασικά στοιχεία της Στρατηγικής που υποστήριξαν τα παραπάνω έργα και που είναι εναρμονισμένα με τις προαναφερθείσες ευρωπαϊκές πολιτικές είναι τα εξής:
- Τα κόστη επεξεργασίας άρθρων (Article Processing Charges) είναι επιλέξιμα κόστη σε ερευνητικά έργα που χρηματοδοτούνται από εθνικούς πόρους
- Προβλέπεται υποστήριξη για τους ερευνητές ως προς παρακολούθηση της συμμόρφωσης με τη χρήση των υπηρεσιών του OpenAIRE
- Ανακοινώνεται ένα εθνικό πιλοτικό πρόγραμμα Ανοικτής Πρόσβασης στα επιστημονικά δεδομένα το οποίο ακολουθεί την προσέγγιση του Πιλότου για τα Ερευνητικά Δεδομένα του H
Επιπλέον αξιόλογα σημεία στην Εθνική Στρατηγική είναι τα εξής:
- Τα περιοδικά τα οποία εκδίδονται από εκδότες στη Σλοβενία και τα οποία περιλαμβάνουν άρθρα τα οποία έχουν περάσει από ομότιμη αξιολόγηση, και τα οποία δέχονται χρηματοδότηση για τις δράσεις τους από το 2015 και μετά, πρέπει να διατίθενται με ανοικτή πρόσβαση
- Οι εκδότες των επιστημονικών μονογραφιών που εδράζουν στη Σλοβενία, και οι οποίοι δέχονται εθνική χρηματοδότηση από το 2015 και εξής, θα πρέπει να καταβάλουν κάθε προσπάθεια να διαθέτουν τις μονογραφίες μέσα από επιχειρησιακά μοντέλα τα οποία διευκολύνουν την ανοικτή πρόσβαση στο πλήρες κείμενο των μονογραφιών κατά την δημοσίευσή τους, με μία ανοικτή άδεια χρήσης CC-BY.
Το έργο OpenAIRE θα συνεργαστεί περαιτέρω με το Υπουργείο Παιδείας, Επιστήμης και Άθλησης στην ανάπτυξη της εξής δωρεάν υπηρεσιών: τον εντοπισμό των εκδόσεων και των συνόλων ερευνητικών δεδομένων που φιλοξενούνται σε σλοβένικα αποθετήρια που περιλαμβάνονται στο OpenAIRE και την εξαγωγή στοιχείων και στατιστικών γύρω από αυτά. Θα αναπτυχθεί επίσης μία επιμέρους σελίδα με συνολικά στατιστικά στοιχεία αναφορικά με τα στοιχεία χρηματοδότησης, όπως και τη χρονολογία, την πηγή, το ίδρυμα, κλπ. Οι υπηρεσίες αυτές θα είναι πολύ σημαντικές στην περαιτέρω υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής για την Ανοικτή Πρόσβαση.
Το κείμενο της Εθνικής Στρατηγικής διατίθεται στα αγγλικά και τα σλοβένικα από την σελίδα του Υπουργείου.
September 22, 2015
To Mediterranean Marine Science είναι ένα από τα σημαντικότερα επιστημονικά περιοδικά ανοικτής πρόσβασης το οποίο δημοσιεύει το ΕΚΤ μέσω της υπηρεσίας ηλεκτρονικών εκδόσεων ePublishing.
Επιστημονικός εκδότης του περιοδικού Mediterranean Marine Science είναι το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.), δημόσιος ερευνητικός οργανισμός που λειτουργεί υπό την εποπτεία της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) του Υπουργείου Πολιτισμού Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Το 2013 ξεκίνησε η συνεργασία μεταξύ ΕΚΤ και ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. για τη μεταφορά του περιοδικού στην πλατφόρμα ePublishing, η οποία είχε ως αποτέλεσμα να αναβαθμιστεί η εκδοτική πολιτική του και να αυτοματοποιηθεί η εκδοτική του διαδικασία, γεγονός που συντέλεσε σημαντικά στη βελτίωση της ποιότητας και της αναγνωρισιμότητας του περιοδικού.
Στο κείμενο που ακολουθεί η Δρ. Αργυρώ Ζενέτου και η κα Εριέττα Τζοβάρα σχολιάζουν τη συνεργασία με το ΕΚΤ και το θετικό αντίκτυπο αυτής για το περιοδικό.
Από πότε εκδίδεται το Mediterranean Marine Science και τι περιλαμβάνει;
Το ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. εξέδωσε πρώτη φορά το επιστημονικό περιοδικό Mediterranean Marine Science το 1999 και συνεχίζει μέχρι σήμερα να εκδίδει από δύο μέχρι τέσσερα τεύχη το χρόνο. Σήμερα αριθμεί 16 τόμους (36 τεύχη), το σύνολο των οποίων διατίθεται ηλεκτρονικά με ανοικτή πρόσβαση για το κοινό από τον δικτυακό τόπο που ανέπτυξε το ΕΚΤ για το Mediterranean Marine Science. Με άλλα λόγια, περίπου 500 επιστημονικά άρθρα υψηλού επιπέδου διατίθενται ελεύθερα στο διαδίκτυο σε ερευνητές και στο ευρύ κοινό.
Στην ύλη του περιοδικού περιλαμβάνονται πρωτότυπα επιστημονικά άρθρα, research articles, review articles, short communications και collective articles, που βασίζονται στην έρευνα όλων των τομέων της Ωκεανογραφίας (Φυσική, Χημική, Βιολογική, Θαλάσσια Γεωλογία και Γεωφυσική), της Λιμνολογίας, της Αλιείας, των Εσωτερικών Υδάτων και των Υδατοκαλλιεργειών που αφορούν τις γύρω από τη Μεσόγειο περιοχές.
Το 2013 απέκτησε αρκετά καλό επιστημονικό δείκτη αναγνωσιμότητας, 1,734 (Impact Factor), σε σχέση με αντίστοιχα διεθνούς κύρους επιστημονικά περιοδικά μεγάλων εμπορικών εκδοτικών οίκων.
Πώς πληροφορηθήκατε για τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες εκδόσεων του ΕΚΤ;
Το ΕΚΤ προσέγγισε και ενημέρωσε για τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες του τους υπεύθυνους του περιοδικού το 2012. Η χωρίς οικονομικούς περιορισμούς συνεργασία και η ταχύτατη και αξιόπιστη τεχνική υποστήριξη αποτέλεσαν σημαντικούς παράγοντες για την επίτευξη της συνεργασίας.
Ποιος είναι ο ρόλος του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. και ποιος του ΕΚΤ στη συνεργασία;
Το ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. διατηρεί πλήρως την επιστημονική επιμέλεια, το περιεχόμενο, τη διαχείριση του περιοδικού και τα πνευματικά δικαιώματα και έχει την ευθύνη για τη στοιχειοθεσία των άρθρων του. Το ΕΚΤ παρέχει συμβουλευτικές υπηρεσίες και καλές πρακτικές σχετικά με τους κανονισμούς, τα πνευματικά δικαιώματα, την αδειοδότηση, την ανοικτή πρόσβαση, υπηρεσίες ευρετηριασμού και προβολής, μόνιμους προσδιοριστές (DOIs), τεχνική υποστήριξη, εικαστική επιμέλεια της δικτυακής έκδοσης, καθώς και μετρικά στοιχεία απήχησης του περιοδικού σε ετήσια βάση.
Τι άλλαξε αυτή η συνεργασία ως προς την εκδοτική σας πρακτική;
Οι συγγραφείς υποβάλλουν ηλεκτρονικά τις εργασίες τους στην πλατφόρμα και ενημερώνονται για την πρόοδο των άρθρων τους στην εκδοτική διαδικασία. Το ίδιο κάνουν και με την αναθεωρημένη έκδοση των εργασιών τους και όλο το ηλεκτρονικό υλικό που τις συνοδεύει. Η επιστημονική επιτροπή έκδοσης του περιοδικού λειτουργεί αυτόνομα και ανεξάρτητα, εισάγοντας ηλεκτρονικώς σχόλια και κρίσεις και προωθώντας τις εργασίες προς δημοσίευση ή απορρίπτοντάς τες. Οι Εditor-in-Chief και Journal Manager, οι διαχειριστές της ιστοσελίδας, λειτουργούν παράλληλα και ανεξάρτητα έχοντας την εποπτεία και τον έλεγχο όλων των σταδίων που αφορούν μία εργασία ανά πάσα στιγμή. Χάρη στη συνεργασία με το ΕΚΤ το περιοδικό απέκτησε ηλεκτρονική πλατφόρμα διαχείρισης της εκδοτικής διαδικασίας (υποβολή εργασιών και αξιολόγηση), κάτι που παλαιότερα διεκπεραιωνόταν μόνο με τη χρήση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Τέλος, η εκδοτική πρακτική μας άλλαξε μέσω της συνεργασίας με το ΕΚΤ και με τη συστηματοποίηση κάποιων από τους κανονισμούς μας, ιδιαίτερα αυτών που αφορούν την αδειοδότηση των δημοσιεύσεων με άδειες Creative Commons, έτσι ώστε να διασφαλίζεται ο συγγραφέας που διατηρεί τα πνευματικά του δικαιώματα, το ΕΛ.ΚΕ.ΘΕ. αλλά και το ΕΚΤ και οι αναγνώστες να έχουν πρόσβαση σε πραγματικά ανοικτό περιεχόμενο. Το MMS, με τη συμβολή του ΕΚΤ, διαμόρφωσε τους κανονισμούς του έτσι ώστε να ευθυγραμμίζονται με τις προδιαγραφές της ΕΕ για ανοικτή πρόσβαση στο FP7 και στον Ορίζοντα 2020.
Συνολικά το ΕΚΤ συνέδραμε στην αναβάθμιση του τρόπου διαχείρισης των επιστημονικών εργασιών του περιοδικού, με τα αυτοματοποιημένα προσχέδια επικοινωνίας των χρηστών, σε νέο και δια-λειτουργικό ηλεκτρονικό περιβάλλον.
Ποια ήταν τα οφέλη της μετάβασης στην ηλεκτρονική εκδοτική πλατφόρμα του ΕΚΤ;
Τα πλεονεκτήματα της μετάβασης του περιοδικού στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του ΕΚΤ είναι πολλαπλά, όπως η εύχρηστη και γρήγορη υποβολή των προς δημοσίευση εργασιών από την πλευρά των συγγραφέων, ο μειωμένος χρόνος αξιολόγησης κάθε άρθρου από τους διαχειριστές της σελίδας και την εκδοτική επιτροπή, η ευκολότερη και αποτελεσματικότερη παρακολούθηση κάθε άρθρου σε όλα τα στάδια και κυρίως η ελαχιστοποίηση του χρόνου από τη στιγμή της υποβολής ενός άρθρου μέχρι την απόρριψη ή την αποδοχή του, η τήρηση ηλεκτρονικού δικτυακού αρχείου όλων των “πράξεων” κατά τη διάρκεια της εκδοτικής διαδικασίας, καθώς και η διαλειτουργικότητα του συστήματος με ευρετηριαστές όπως το Google Scholar το Directory of Open Access Journals, και άλλους.
Το Mediterranean Marine Science προβλήθηκε σημαντικά μέσω της ηλεκτρονικής παρουσίασης και δραστηριότητας του ΕΚΤ, γεγονός που συνετέλεσε στην αύξηση των προς υποβολή εργασιών, αλλά και στην προϋπάρχουσα καλή και αυξανόμενη επισκεψιμότητά του. Να σημειωθεί ότι σημαντικό όφελος από τη μεταφορά του MMS στην ηλεκτρονική πλατφόρμα είναι και η εξαγωγή στατιστικών στοιχείων που αφορούν την κινητικότητα του περιοδικού, των εργασιών και των χρηστών του.
Το σημαντικότερο όμως όλων είναι η ελαχιστοποίηση του χρόνου που αφορά τη διαδικασία αξιολόγησης των εργασιών. Οι συγγραφείς χρειάζονται γρήγορη επιστημονική απόφαση, θετική ή αρνητική, καθώς αυτό είναι απαραίτητο για την επαγγελματική τους εξέλιξη. Με τα αυτοματοποιημένα ή μη προσχέδια επιστολών και την ανεξάρτητη αλληλεπίδραση των κριτών και της επιστημονικής επιτροπής έκδοσης ο χρόνος αξιολόγησης έχει μειωθεί κατά πολύ. Μια εργασία μπορεί να ολοκληρωθεί και να δημοσιευτεί ηλεκτρονικώς κατά μέσο όρο σε τρεις μήνες. Για το 2015 ο χρόνος αυτός υπολογίζεται σε 44 ημέρες. Αυτό οδήγησε σε αυξημένη ροή εργασιών από 50 περίπου το χρόνο (μέχρι το 2012) σε 350 κατά μέσο όρο το 2013-2014.
Προέκυψαν οικονομικά οφέλη ή μείωση κόστους παραγωγής;
Δεν δημιουργήθηκαν οικονομικά οφέλη, ούτε εξοικονόμηση πόρων στο περιοδικό. Το περιοδικό είναι αποκλειστικά επιστημονική εκδοτική δραστηριότητα του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.
Ποια πιστεύετε ότι είναι τα οφέλη της ανοικτής πρόσβασης στα ερευνητικά και επιστημονικά δεδομένα και τα αποτελέσματα της έρευνας ευρύτερα;
Το Mediterranean Marine Science εξαρχής ανήκε στα επιστημονικά περιοδικά ανοικτής πρόσβασης ως προς τα επιστημονικά δεδομένα και τα αποτελέσματα που παρουσίαζε, και έτσι συνεχίζει. Κατ’ αυτόν τον τρόπο η επιστημονική κοινότητα διευκολύνεται, η επιστημονική έρευνα εμπλουτίζεται και η πληροφορία διαχέεται ανεμπόδιστα από τα όποια οικονομικά εκδοτικά συμφέροντα.
Εκτός από το περιοδικό μεταφέρατε και άλλες εκδόσεις του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. στην ηλεκτρονική πλατφόρμα εκδόσεων του ΕΚΤ. Έχετε να κάνετε κάποιες παρατηρήσεις πάνω σε αυτό;
Μέσα από την πλατφόρμα ePublishing του ΕΚΤ και για τους ίδιους λόγους επιλέξαμε να παρουσιαστούν με όμοια ανοικτή πρόσβαση στην επιστημονική κοινότητα και οι υπόλοιπες σημαντικές στο μεσογειακό χώρο επιστημονικές εκδόσεις του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε., όπως οι “Μονογραφίες Θαλάσσιων Επιστημών” και οι “Ειδικές Εκδόσεις”, που αριθμούν συνολικά 10 πολυσέλιδους τόμους.
Δρ. Αργυρώ Ζενέτου, Editor-in-Chief Mediterranean Marine Science, Δ/ντρια Ερευνών ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.
Κα Εριέττα Τζοβάρα, Journal Manager Mediterranean Marine Science, ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.
Σχετικά με τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες ΕΚΤ ePublishing
Οι υπηρεσίες ηλεκτρονικών εκδόσεων του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) έχουν στόχο τη μετάβαση έγκριτων επιστημονικών εκδόσεων σε διαδικτυακό περιβάλλον λειτουργίας, την οργάνωση της εκδοτικής διαδικασίας και την παρουσίαση της έκδοσης σύμφωνα με διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα. Οι υπηρεσίες περιλαμβάνουν συμβουλευτικές υπηρεσίες για την διαμόρφωση των κανονισμών της έκδοσης και της επιχειρησιακής της οργάνωσης, εικαστικό σχεδιασμό της ηλεκτρονικής έκδοσης, κ.λπ. Η ανάπτυξη των υπηρεσιών πραγματοποιείται στο πλαίσιο της πράξης “Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Έρευνας και Τεχνολογίας/Κοινωνικά Δίκτυα – Περιεχόμενο Παραγόμενο από Χρήστες” που υλοποιείται από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος “Ψηφιακή Σύγκλιση” (ΕΣΠΑ), με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης-Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης. Οι υπηρεσίες προσφέρονται χωρίς επιπλέον κόστος σε συνεργαζόμενους φορείς έγκριτου επιστημονικού περιεχομένου εξασφαλίζοντας οικονομίες κλίμακας και υιοθέτηση βέλτιστων διεθνών πρακτικών, όπως την πολιτική της Ανοικτής Πρόσβασης, στην έκδοση των περιοδικών.
June 24, 2015
Το πρόγραμμα CORE στοχεύει να προωθήσει την ανοιχτή πρόσβαση των επιστημονικών εκδόσεων με τη σύνδεση των αποθετηρίων ανοιχτής πρόσβασης στον κόσμο. Σκοπός του προγράμματος είναι να συναθροίσει και να διατηρήσει το υλικό ανοιχτής πρόσβασης που είναι διανεμημένο σε διαφορετικά συστήματα, όπως αποθετήρια και περιοδικά ανοιχτής πρόσβασης, να εμπλουτίσει το περιεχόμενό τους χρησιμοποιώντας τεχνoλογικές μεθόδους εξόρυξης κειμένου και δεδομένων, και να παρέχει δωρεάν πρόσβαση σε μια ποικιλία υπηρεσιών.
Επειδή πιστεύουμε στην ανοιχτή πρόσβαση, στόχος μας είναι, να:
- Υποστηρίζουμε το δικαίωμα των φορολογουμένων να έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες που έχουν πληρώσει με τους φόρους τους.
- Προωθήσουμε την ανοιχτή πρόσβαση σε όλους, απλούς πολίτες, ερευνητές, προγραμματιστές, βιβλιοθήκες και βιβλιοθηκονόμους, με το να παρέχουμε σύγχρονες τεχνολογικές μεθόδους.
- Παρέχουμε υποστήριξη σε όσους χρησιμοποιούν το υλικό ανοιχτής πρόσβασης αλλά και σε όσους το παρέχουν, όπως για παράδειγμα ψηφιακές βιβλιοθήκες και ιδρυματικά αποθετήρια.
- Συμβάλλουμε στην πολιτισμική αλλαγή με τη προώθηση της ανοιχτής πρόσβασης.
Το πρόγραμμα προσπαθεί να προσφέρει τη λύση στο πρόβλημα εύρεσης επιστημονικού υλικού ανοιχτής πρόσβασης που υπάρχει στις μέρες μας. Ενώ υπάρχουν πάρα πολλά αποθετήρια και περιοδικά ανοιχτής πρόσβασης στον κόσμο, είναι δύσκολο να ανιχνευτούν τα έργα που περιέχει το κάθε ένα από αυτά. Το CORE μέσω μιας ανοιχτής μηχανής αναζήτησης παρέχει, χωρίς κόστος, πρόσβαση στα μεταδεδομένα και το πλήρες κείμενο των διαθέσιμων έργων. Την ημέρα που συντάχτηκε αυτό το κείμενο (4/2/2015) το CORE πρόσφερε 20.661.664 άρθρα ανοιχτής πρόσβασης.
Εκτός από τη μηχανή αναζήτησης, το CORE προσφέρει και άλλες δωρεάν υπηρεσίες:
- CORE Mobile: Εφαρμογές σε περιβάλλον Android και iOS που επιτρέπει την αναζήτηση και αποθήκευση υλικού ανοιχτής πρόσβασης.
- CORE Plugin: Ένα άρθρωμα για τα ανοιχτά αποθετήρια που επιτρέπει την αναζήτηση και αποθήκευση υλικού ανοιχτής πρόσβασης από άλλα αποθετήρια.
- CORE API: Επιτρέπει σε εξωτερικά συστήματα και υπηρεσίες να επικοινωνούν με το αποθετήριο του CORE.
Επειδή υποστηρίζουμε την ανοιχτή πρόσβαση, τα αποθετήρια και περιοδικά που περιλαμβάνουμε στη βάση δεδομένων μας θέλουμε να είναι και εκείνα ανοιχτής πρόσβασης και να ακολουθούν τη “Διακήρυξη της Βουδαπέστης για την Ανοιχτή Πρόσβαση”.
Το πρόγραμμα λειτουργεί από το 2011 και έχει λάβει χρηματική υποστήριξη από τους ακόλουθους οργανισμούς: Jisc – UK, Arts and Humanities Research Council – UK, Economic and Social Research Council – UK, Netherlands Organisation for Scientific Research.
Αν θέλετε και εσείς να συμπεριλάβετε το αποθετήριό σας στη μηχανή αναζήτησης του CORE μπορείτε να βρείτε εδώ περισσότερες πληροφορίες. Σε περίπτωση που έχετε ερωτήσεις σχετικές με το πρόγραμμα μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας.
Το παραπάνω blogpost είναι της Νάνσυ Ποντίκα, η οποία είναι η Open Access Aggregation Officer για το πρόγραμμα CORE. Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί της στην ηλεκτρονική διεύθυνση nancy.pontika[at]open[dot]ac[dot]uk.
February 19, 2015
Στις 2 Δεκεμβρίου ο εκδότης του επιστημονικού περιοδικού Nature, MacMillan δημοσίευσε μία νέα πολιτική σύμφωνα με την οποία όλα τα άρθρα από το σημαντικότερο διεθνές επιστημονικό περιοδικό θα είναι διαθέσιμα για ανάγνωση από τους αναγνώστες από το 1869 μέχρι τώρα. Η νέα πολιτική πρόσβασης αφορά και άλλα 48 περιοδικά του εκδότη όπως το Nature Genetics, το Nature Medicine και το Nature Physics και καταδεικνύει μία προσπάθεια του εκδότη να προσαρμοστεί στο εντεινόμενο κίνημα της Ανοικτής Πρόσβασης, ταυτόχρονα κρατώντας την βασική πηγή εσόδων του εκδότη- τα έσοδα από συνδρομές που πληρώνουν οι βιβλιοθήκες και οι ιδιώτες για την πρόσβαση. Την εξέλιξη αυτή χαιρέτισαν θετικά σημαντικές προσωπικότητες όπως ο Nigel Sibolt και o Peter Suber.
Η εκ πρώτης όψεως θετική εξέλιξη, ξεσήκωσε ταυτόχρονα αρκετές αντιδράσεις από την ακαδημαϊκή κοινότητα και την κοινότητα που υποστηρίζει την ανοικτή πρόσβαση στην επιστημονική γνώση.
Τα άρθρα θα μπορούν να αναγνωστούν σε μία κλειστή πλατφόρμα πάνω στην οποία θα μπορεί να γίνεται σχολιασμός αλλά τα άρθρα δε θα μπορούν να αντιγράφονται, να εκτυπώνονται ή να μεταφορτώνονται σε άλλες συσκευές και εφαρμογές, που είναι απαραίτητες και αναπόσπαστες αρχές της Ανοικτής Πρόσβασης.
Η κριτική που δέχεται ο εκδότης από τους υποστηρικτές της ανοικτής πρόσβασης είναι ότι τέτοιες κινήσεις απειλούν να δημιουργήσουν νέες συνθήκες ελεγχόμενης πρόσβασης που απειλούν το εντεινόμενο κίνημα της ΑΠ.
Κατ’αρχάς, τα άρθρα θα είναι προσβάσιμα αλλά μόνο μέσω της πλατφόρμας ReadCube, η οποία, όμοια με το iTunes της Apple, θα φιλοξενεί και θα παρουσιάζει τα άρθρα σε μορφή PDF. Η MacMillan που είναι και ο βασικός μέτοχος της ReadCube ελπίζει ότι η νέα πολιτική της θα δώσει ώθηση και στην ανάπτυξη της πλατφόρμας και την υιοθέτησή της και από άλλους εκδότες.
Επίσης, η πρόσβαση για ανάγνωση δεν είναι ανοικτή για όλους. Για να έχει κανείς πρόσβαση στα άρθρα πρέπει κάποιος ο οποίος έχει συνδρομή να μοιραστεί το link μαζί του. Στη συνέχεια οποιοσδήποτε θα μπορεί με τη σειρά του να το αναδιανείμει.
Σύμφωνα με τον McMillan, ένα άρθρο κοστίζει ανάμεσα σε 31.000 και 47.000 δολάρια, ένα υπέρογκο ποσό, αν σκεφτεί κανείς ότι τόσο οι συγγραφείς όσο και οι επιστήμονες που κάνουν την αξιολόγηση των άρθρων δεν αμείβονται καθόλου. Το κόστος δε της έκδοσης μέσω των συνδρομών στις βιβλιοθήκες επιβαρύνει τους φορολογούμενους, οι οποίοι παράλληλα πληρώνουν και για το επιστημονικό έργο.
Οι επικριτές της νέας πολιτικής υποστηρίζουν ότι το κόστος αυτό είναι αδικαιολόγητα υπέρογκο, τη στιγμή που ένα άρθρο για το ArXiV κοστίζει μόλις 7 δολάρια και ισχυρίζονται ότι καλύπτει κυρίως το κόστος για να διατηρηθεί υψηλό το brand της εταιρίας ψηλό στον εκδοτικό κόσμο. Η εταιρία, επίσης, δέχεται κριτική ότι η πολιτική της διαιωνίζει ένα ελιτίστικο σύστημα που προάγει την έρευνα η οποία παράγεται στον Παγκόσμιο Βορρά.
Ο εκδότης υποστήριξε ότι η νέα πολιτική θα λειτουργήσει πιλοτικά για τον επόμενο χρόνο. Πρέπει να σημειωθεί τέλος, ότι το Nature ακολουθεί ήδη μία πολιτική ανοικτής πρόσβασης με εμπάργκο όπου τα άρθρα γίνονται διαθέσιμα με ΑΠ μετά από 6 μήνες από τη δημοσίευση.
Διαβάστε περαιτέρω:
Η ανακοίνωση του Nature: http://www.nature.com/news/nature-promotes-read-only-sharing-by-subscribers-1.16460
Κριτικές για τη νέα πολιτική:
http://www.computerworlduk.com/blogs/open-enterprise/open-access-3589444/
http://blogs.ch.cam.ac.uk/pmr/2014/12/03/natures-fauxpen-access-leaves-me-very-sad-and-very-angry/
http://boingboing.net/2014/12/02/nature-makes-all-its-papers-fr.html
December 5, 2014
Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) διοργανώνει το 4ο Διεθνές Συνέδριο “Ανοικτή Πρόσβαση @ ΕΚΤ” με τίτλο “Η Ανοικτή Πρόσβαση στα Ερευνητικά Δεδομένα ως μοχλός για την Ανοικτή Επιστήμη”. Πρόκειται για το τελικό συνέδριο του ευρωπαϊκού έργου RECODE, το οποίο θα πραγματοποιηθεί στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Αμφιθέατρο “Λεωνίδας Ζέρβας”, Βασ. Κωνσταντίνου 48, Αθήνα) στις 15 και 16 Ιανουαρίου 2015.
Η διοργάνωση του Συνεδρίου εντάσσεται στο πλαίσιο του θεσμικού ρόλου του ΕΚΤ για την ενίσχυση της πολιτικής της Ανοικτής Πρόσβασης και επισφραγίζει τη συμβολή, την ενεργή δραστηριότητα και τις αναπτυξιακές δράσεις του ΕΚΤ σε αυτόν τον τομέα. Επιπλέον, αποτελεί σημείο συνάντησης για όσους ενδιαφέρονται να ενημερωθούν για τις εξελίξεις και τις τρέχουσες πολιτικές για την Ανοικτή Πρόσβαση σε Ελλάδα και Ευρώπη.
Στόχος του Συνεδρίου είναι η ανάδειξη βασικών θεμάτων για την προώθηση της Ανοικτής Πρόσβασης, κεφαλαιοποιώντας τα αποτελέσματα του RECODE. Στο Συνέδριο θα πραγματοποιηθεί η επίσημη παρουσίαση των Συστάσεων Πολιτικής για την Ανοικτή Πρόσβαση στα ερευνητικά δεδομένα, όπως αυτές διαμορφώθηκαν στο πλαίσιο του έργου RECODE.
Οι Συστάσεις, οι οποίες απευθύνονται στις εθνικές κυβερνήσεις, τους χρηματοδότες έρευνας, τα ερευνητικά ιδρύματα, τις βιβλιοθήκες και τα αποθετήρια, καθώς και τους εκδότες, αναμένεται να βοηθήσουν στην προώθηση της Ανοικτής Πρόσβασης σε κάθε φορέα/οργανισμό και να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση δυο βασικών προκλήσεων για την Ανοικτή Πρόσβαση, όπως αποτυπώθηκαν στο RECODE: την απουσία ενός συνεκτικού οικοσυστήματος για την Ανοικτή Πρόσβαση και την απουσία προσοχής στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ερευνητικών πρακτικών, διαδικασιών και των συλλογών δεδομένων.
Επιπρόσθετα, το Συνέδριο αναμένεται να συμβάλει στον διάλογο για την Ανοικτή Επιστήμη και την Ανοικτή Πρόσβαση στα ερευνητικά δεδομένα μέσα από θεματικές για τις πολιτικές Ανοικτής Πρόσβασης, την ενίσχυση της περαιτέρω χρήσης των δεδομένων, της πληροφορίας του δημόσιου τομέα και τα ερευνητικά δεδομένα, και γενικότερα την κουλτούρα των ερευνητών όσον αφορά την ανοικτότητα. Ομιλητές του Συνεδρίου είναι καταξιωμένες προσωπικότητες από την Ελλάδα, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, που δραστηριοποιούνται στον τομέα της Ανοικτής Πρόσβασης.
H γλώσσα του συνεδρίου θα είναι αγγλικά, με διερμηνεία από τα αγγλικά στα ελληνικά. Η είσοδος στο Συνέδριο είναι ελεύθερη, απαιτείται όμως προεγγραφή στην ιστοσελίδα του συνεδρίου. Το Συνέδριο θα μεταδίδεται ζωντανά στη διεύθυνση http://www.ekt.gr/events/live. Περισσότερες πληροφορίες για το έργο RECODE παρέχονται στον δικτυακό τόπο του έργου.
Η σελίδα του Συνεδρίου
Το έργο RECODE
December 3, 2014
Την 1η Ιουλίου πραγματοποιήθηκε στη Ρίγα της Λετονίας το 4ο workshop του ευρωπαϊκού προγράμματος Recode με έμφαση στις θεσμικές προκλήσεις κατά τη διαμόρφωση και την εφαρμογή των πολιτικών ανοικτής πρόσβασης στα ερευνητικά δεδομένα. Το workshop εστίασε ειδικότερα στην εξέταση τεσσάρων ζητημάτων τα οποία αναδείχθηκαν ως στρατηγικής σημασίας στο πλαίσιο του Recode για την επιτυχή εφαρμογή της ανοικτής πρόσβασης. Πρόκειται για τις μεθόδους αξιολόγησης της ποιότητας των ερευνητικών δεδομένων, τη χρηματοδοτική στήριξη, τη σημασία της εκπαίδευσης ως τμήματος των πολιτικών διαχείρισης των δεδομένων και τέλος τους τρόπους περαιτέρω ενθάρρυνσης της συμμετοχής των ερευνητών.
Όπως αναδείχθηκε μέσα από το πρόγραμμα -και επιβεβαιώθηκε στο workshop- οι καλές πρακτικές στα ζητήματα αυτά είναι σχετικά περιορισμένες και όχι πάντα δυνατόν να αξιοποιηθούν από άλλους ερευνητικούς τομείς. Την ίδια στιγμή, η ανάπτυξη σχετικών πρακτικών οδηγεί στην ανάληψη νέων ρόλων και πεδίων ευθύνης που σχετίζονται με την παροχή υπηρεσιών, τη δημιουργία υποδομών και την επεξεργασία πολιτικών. Η συζήτηση ανέδειξε επίσης τα όρια των top-down πολιτικών και την ταυτόχρονη ανάγκη αναγνώρισης της ετερογένειας μεταξύ των επιστημονικών πεδίων καθώς και της ύπαρξης ενός βαθμού αυτονομίας.
Αναφορικά με τα ζητήματα ποιότητας των ερευνητικών δεδομένων, η διασφάλιση και ο έλεγχος της ποιότητας αντιμετωπίζονται κυρίως μέσω των σχεδίων διαχείρισης των δεδομένων (data management plans), ωστόσο λίγοι φορείς έχουν αναπτύξει μεθόδους παρακολούθησης της συμμόρφωσης με αυτά. Σε αρχικό στάδιο βρίσκεται επίσης η αξιολόγηση από ομότιμους για τα δεδομένα (κατά το πρότυπο δηλαδή της διαδικασίας που ακολουθείται για τα επιστημονικά άρθρα). Στο πλαίσιο αυτό, η αναγνώριση και η επιβράβευση των ανοικτών πρακτικών συνιστά σημαντικό βήμα για την ενθάρρυνση των ερευνητών.
Οι απαιτήσεις σε οικονομικούς πόρους που συνεπάγεται η εφαρμογή της πολιτικής πρόσβασης αναδεικνύει την ανάγκη διερεύνησης των δυνατοτήτων συνεργασίας μεταξύ φορέων για την ανάπτυξη των κατάλληλων υπηρεσιών. Εμπόδια υφίστανται ωστόσο και αναφορικά με την εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση των ερευνητών συνέπεια της πολυδιάσπασης μεταξύ (αλλά και εντός) των ερευνητικών κοινοτήτων, αλλά και των ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεων. Ταυτόχρονα, οι προσπάθειες αυτές επιβεβαιώνουν την ύπαρξη ενός διαγενεακού χάσματος με τους νεότερους σε ηλικία ερευνητές να είναι περισσότερο εξοικειωμένοι με τις νέες τεχνολογίες και κατά συνέπεια πιο δεκτικούς σε θέματα ανοικτής πρόσβασης.
Οι εργασίες του workshop, σε συνδυασμό με τις λοιπές δράσεις του προγράμματος, θα αποτελέσουν το βασικό υλικό για την επεξεργασία συστάσεων πολιτικής για την εφαρμογή της ανοικτής πρόσβασης στα ερευνητικά δεδομένα στην Ευρώπη. Οι συστάσεις θα παρουσιαστούν στο τελικό workshop το οποίο θα πραγματοποιηθεί στις 25 Σεπτεμβρίου στο Άμστερνταμ με τη συμμετοχή εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, φορέων χρηματοδότησης της έρευνας, βιβλιοθηκών, αποθετηρίων, εκδοτών και ερευνητών.
Περισσότερα: http://recodeproject.eu/
August 6, 2014
Next page
Previous page
