Archives – Author
Η νέα έρευνα της Ithaka (μη κερδοσκοπικός οργανισμός στις ΗΠΑ που βοηθάει την ακαδημαϊκη κοινότητα να αξιοποιήσει τις τεχνολογίες πληροφορίας και επικοινωνιών) για τις αντιλήψεις των ακαδημαϊκών επιστημόνων σε σχετικά με τη μετάβαση στο ηλεκτρονικό περιβάλλον έρευνας, διαπιστώνει τα ακόλουθα τρία βασικά ζητήματα:
- τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες χρησιμοποιούν το διαδίκτυο όλο και περισσότερο για την έναρξη της έρευνάς τους και όχι της πηγές της βιβλιοθήκης, πράγμα που θέτει σε κίνδυνο έναν από τους βασικούς ρόλους που η βιβλιοθήκη έπαιζε έως τώρα,
- οι επιστήμονες όλο και περισσότερο χρησιμοποιούν αποκλειστικά τις ηλεκτρονικές εκδόσεις των επιστημονικών πηγών που χρειάζονται. Αυτό δημιουργεί νέες ευκαιρίες, αλλά και ανάγκες για τη διατήρηση του ψηφιακού υλικού στις βιβλιοθήκες, καθώς και νέα επιχειρησιακά μοντέλα για τους εκδότες,
- οι συντηρητικές αντιλήψεις των επιστημόνων για την επικοινωνία της επιστημονικής πληροφορίας, παρά τις εξελίξεις στο ψηφιακό μέσο, ουσιαστικά παρεμποδίζουν την εξέλιξη και αλλαγή στο σύστημα επιστημονικής επικοινωνίας.
Ποια είναι αντίληψή σας για τη χρήση των ψηφιακών μέσων για τη διεξαγωγή και τη δημοσίευση της έρευνάς σας; Ποιος είναι ο ρόλος της βιβλιοθήκης του πανεπιστημίου/ερευνητικού σας κέντρου για τη διεξαγωγή της έρευνάς σας;
Διαβάστε περίληψη των ευρημάτων της μελέτης στο σχετικό άρθρο στο www.openaccess.gr. Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη εδώ.
June 24, 2010
Το Αμερικανικό Κογκρέσο συζητά αυτή την περίοδο το νομοσχέδιο για την Ανοικτή Πρόσβαση στη δημόσια χρηματοδοτούμενη έρευνα. Εάν εγκριθεί, ο νέος Νόμος θα υποχρεώνει τους κρατικούς φορείς, με προϋπολογισμό για χρηματοδότηση έρευνας μεγαλύτερο των 100 εκατομμυρίων δολαρίων (π.χ. The National Science Foundation), να εκδώσουν κανονισμούς που θα διασφαλίζουν την Ανοικτή Πρόσβαση στα αποτελέσματα της έρευνας που διεξάγουν οι εργαζόμενοι σε αυτούς, ή άλλοι ερευνητές και φορείς τους οποίους χρηματοδοτούν.
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, κάθε ερευνητής που χρηματοδοτείται εν μέρει ή ολοκληρωτικά από οποιαδήποτε από αυτές τις υπηρεσίες θα οφείλει να δημοσιεύει με Ανοικτή Πρόσβαση την έρευνά του σε κατάλληλο αποθετήριο, το αργότερο έξι μήνες μετά τη δημοσίευσή της σε περιοδικό με αξιολόγηση.
Όπως αναφέρεται μάλιστα σε σχετικό άρθρο στο openaccess.gr, 27 μεγάλα ιδιωτικά και δημόσια πανεπιστήμια των ΗΠΑ με σημαντική ερευνητική δραστηριότητα, στηρίζουν το νομοσχέδιο για την Ανοικτή Πρόσβαση στα αποτελέσματα της έρευνας που διεξάγεται με κρατική χρηματοδότηση, με ένα “Ανοικτό Γράμμα στην Ακαδημαϊκή Κοινότητα”.
Πιστεύετε ότι πρέπει να προωθηθεί και στην Ελλάδα μια νομοθετική ρύθμιση σχετικά με την Ανοικτή Πρόσβαση στα αποτελέσματα της δημόσιας χρηματοδοτούμενης έρευνας; Ποια νομίζετε ότι θα είναι τα οφέλη για τη χώρα μας από μια αντίστοιχη νομοθεσία;
May 22, 2010
Δημοσιεύτηκαν πρόσφατα δυο μελέτες (“Overcoming barriers: access to research information content” και “PEER Behavioural Research: Baseline report on authors and users vis-a-vis journals and repositories“) που καταγράφουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Βρετανοί ερευνητές στην πρόσβασή τους σε επιστημονικό περιεχόμενο και τον αντίκτυπο που έχουν αυτά στην ποιότητα του επιστημονικού τους έργου. Παράλληλα, όμως, προτείνονται δράσεις με τις οποίες μπορούν να ξεπεραστούν αυτά τα προβλήματα. Επισημαίνεται μάλιστα ότι η Ανοικτή Πρόσβαση είναι μια στρατηγική που μπορεί να βελτιώσει τον εντοπισμό νέας επιστημονικής γνώσης και να διασφαλίσει την πρόσβαση σε αυτή.
Ουσιαστικά, σύμφωνα με τις μελέτες, οι ερευνητές δεν έχουν πρόβλημα να εντοπίζουν τις επιστημονικές πηγές που τους χρειάζονται. Δεν είναι όμως και αυτονόητο ότι θα έχουν και πρόσβαση στο πλήρες περιεχόμενο, καθώς αυτό εξαρτάται από τη διαθεσιμότητα μιας πηγής σε ηλεκτρονική μορφή, από τους όρους χρήσης με τους οποίους διατίθεται διαδικτυακά, αλλά από τη διαθεσιμότητά της στον κάθε ερευνητικό φορέα (π.χ. συνδρομητικά περιοδικά) και άρα στους ερευνητές που εργάζονται σε αυτόν.
Φαίνεται πως οι ερευνητές ακόμη και σήμερα, στην εποχή του Διαδικτύου, αναλώνουν αρκετό χρόνο σε περίπλοκες διαδικασίες, προκειμένου να αποκτήσουν πρόσβαση στο υλικό που χρειάζονται. Καθώς οι εμπειρίες των ερευνητών σε ελληνικά ιδρύματα δεν έχουν καταγραφεί, σας προσκαλούμε να καταθέσετε τις εμπειρίες και απόψεις σας σχετικά με το θέμα της πρόσβασης σε επιστημονικό περιεχόμενο και τον ρόλο της Ανοικτής Πρόσβασης την απρόσκοπτη διεξαγωγή του επιστημονικού σας έργου.
Σχετικές ειδήσεις στον δικτυακό τόπο του ΕΚΤ για την ανοικτή πρόσβαση
May 12, 2010
Ένα από τα βασικά επιχειρήματα υπέρ της Ανοικτής Πρόσβασης είναι ότι συμβάλλει άμεσα στην αύξηση της αναγνωρισιμότητας και της απήχησης της έρευνας. Στο επιχείρημα αυτό συνηγορεί κυρίως η πρακτική της καταμέτρησης των ετεροαναφορών (citations) στις επιστημονικές δημοσιεύσεις. Αν και το μέγεθος της αύξησης των ετεροαναφορών διαφέρει από έτος σε έτος και ανάλογα με την επιστήμη, η δημοσίευση με Ανοικτή Πρόσβαση (απευθείας ή με μικρό χρονικό διάστημα εμπάργκο), οδηγεί σε μεγαλύτερη χρήση των άρθρων, όπως αυτή αποτιμάται από τον αριθμό αποθήκευσης ενός άρθρου σε υπολογιστή, και μετέπειτα σε περισσότερες αναφορές στα άρθρα αυτά (Brody et al. 2006 και Harnad 2008).
Θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να κατατεθούν οι δικές σας απόψεις-εμπειρίες σχετικά με το θέμα αυτό. Αντιλαμβάνεστε τη δημοσίευση με Ανοικτή Πρόσβαση ως έναν τρόπο ενίσχυσης και υποστήριξης της έρευνας, αλλά και αύξησης την αποδοχής και αναγνωρισιμότητας του έργου σας; Τι προβλήματα αναγνωρίζετε σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα;
May 3, 2010
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Σχεδόν δέκα χρόνια μετά τη διακήρυξη της Βουδαπέστης (2001) για την Ανοικτή Πρόσβαση, τα οφέλη της έχουν γίνει ορατά σε μεγάλο αριθμό από εμάς που εργαζόμαστε στον ακαδημαϊκό και ερευνητικό χώρο και όχι μόνο. Το κίνημα αυτό που ξεκίνησε από τους ίδιους τους ερευνητές σε Ευρώπη και ΗΠΑ έχει μεταμορφωθεί πλέον σε στρατηγική για την επιστημονική επικοινωνία, που υιοθετείται συστηματικά σε επίπεδο οργανισμών, αλλά και κρατών.
Η σημαντική αύξηση του αριθμού των επιστημονικών δημοσιεύσεων που διατίθενται ελεύθερα και η αυξανόμενη αναγνωρισιμότητά τους, η συνεχώς διευρυνόμενη αντίληψη ότι “τα ερευνητικά αποτελέσματα που χρηματοδοτούνται με δημόσιους πόρους αποτελούν δημόσιο αγαθό που παράγεται για το δημόσιο καλό και ως τέτοιο πρέπει να εξυπηρετήσει το δημόσιο συμφέρον”, η συνεισφορά των υποδομών Ανοικτής Πρόσβασης στη διαμορφούμενη Κοινωνία της Γνώσης, οδηγούν, με συνεχώς αυξανόμενους ρυθμούς, μεμονωμένους φορείς έρευνας στην υιοθέτηση και εφαρμογή πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης.
Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εκδώσει κείμενα και οδηγίες που προωθούν την Ανοικτή Πρόσβαση στα ερευνητικά αποτελέσματα που παράγονται με δημόσια χρηματοδότηση και καλεί τα κράτη – μέλη να την υποστηρίξουν σε εθνικό επίπεδο. Η πρωτοβουλία “Open Access Pilot FP7” είναι η έμπρακτη απόφαση της Ε.Ε. να διευρύνει την απρόσκοπτη, δημόσια πρόσβαση στα αποτελέσματα της ερευνητικής προσπάθειας που η ίδια χρηματοδοτεί. Ταυτόχρονα στις ΗΠΑ, ολοκληρώθηκε πρόσφατα η δημόσια διαβούλευση που πραγματοποίησε το Γραφείο Διαμόρφωσης Πολιτικής για την Έρευνα και Τεχνολογία του Λευκού Οίκου, με στόχο τη διαμόρφωση και εφαρμογή, σε ευρύτερο επίπεδο, της πολιτικής για την ανοικτή πρόσβαση στα αποτελέσματα της δημόσιας χρηματοδοτούμενης έρευνας.
Στην Ελλάδα, που το 2004 υπέγραψε τη διακήρυξη του ΟΟΣΑ για την “Πρόσβαση σε Επιστημονικά Δεδομένα που Προκύπτουν από Δημόσια Χρηματοδότηση”, δεν έχει διαμορφωθεί ακόμη εθνική πολιτική, αν και υπάρχει ένας συνεχώς αυξανόμενος αριθμός ακαδημαϊκών και ερευνητικών φορέων που υιοθετούν την Ανοικτή Πρόσβαση και υλοποιούν τις απαιτούμενες υποδομές.
Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), ως φορέας που δραστηριοποιείται σε θέματα τεκμηρίωσης και διάθεσης ψηφιακού επιστημονικού περιεχομένου, πρωτοστατεί στην προώθηση της Ανοικτής Πρόσβασης, υιοθετώντας την σε όλο το εύρος των δραστηριοτήτων του.
Με στόχο την υιοθέτηση της Ανοικτής Πρόσβασης από όσο το δυνατόν περισσότερους ελληνικούς φορείς για τη διάχυση των ερευνητικών αποτελεσμάτων τους, αλλά και την ανάπτυξη διαλόγου για την επίλυση θεμάτων που σχετίζονται με την Ανοικτή Πρόσβαση, διαμορφώσαμε ένα χώρο συζήτησης και προβληματισμού με τη μορφή ενός blog, που έρχεται να συμπληρώσει τον δικτυακό τόπο openaccess.gr.
Απαιτήσεις και συμπεριφορές ερευνητών, πολιτικές εκδοτικών οίκων, νέα εκδοτικά μοντέλα, πνευματικά δικαιώματα, συμβολή της ανοικτής πρόσβασης στην αξιολόγηση της ερευνητικής προσπάθειας, τεχνολογικά θέματα που σχετίζονται με τις υποδομές της Ανοικτής Πρόσβασης, καλές πρακτικές για όλο το φάσμα των ενεργειών που συνθέτουν την Ανοικτή Πρόσβαση, είναι μερικά από τα θέματα στα οποία σας προσκαλούμε να καταθέσετε τις απόψεις σας ή να σχολιάσετε απόψεις άλλων συναδέλφων.
Από την πλευρά του ΕΚΤ θα καταβληθεί κάθε προσπάθεια ώστε να εντοπιστούν και να προβληθούν, με τεκμηριωμένο τρόπο, θέματα που βρίσκονται στην αιχμή της επικαιρότητας. Σε αυτό μας το εγχείρημα ζητάμε τη συνεισφορά σας και ευχόμαστε η συνεργασία μας να συμβάλει στην αύξηση του αριθμού των φορέων που υιοθετούν την πολιτική της Ανοικτής Πρόσβασης και στην ευαισθητοποίηση της ελληνικής ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας, και ταυτόχρονα να ενισχύσει την εικόνα της ελληνικής ερευνητικής προσπάθειας εντός και εκτός Ελλάδας.
Eκ μέρους του ΕΚΤ
Δρ. Εύη Σαχίνη
April 21, 2010
Next page
