Εξερευνώντας τις Προοπτικές και τις Προκλήσεις της Ανοικτής Επιστήμης: οι Ομάδες Εργασίας του Δικτύου OPERAS (α’ μέρος)
September 14, 2018
Το δίκτυο OPERAS, στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του για την ενίσχυση της Ανοικτής Επιστήμης, συγκρότησε 7 ομάδες εργασίας με αντικείμενο την κατάθεση προτάσεων για την βελτίωση των υφιστάμενων πρακτικών, προτύπων, και επιχειρησιακών μοντέλων που εφαρμόζονται στην επιστημονική επικοινωνία. Οι ομάδες εργασίας, οι οποίες συντονίζονται από τους βασικούς εταίρους του δικτύου, παρουσίασαν τα πρώτα τους συμπεράσματα αρχικά στο συνέδριο OPERAS Conference “Open Scholarly Communication in Europe. Addressing the Coordination Challenge” και, στη συνέχεια, με τη μορφή κειμένων εργασίας – απευθύνοντας παράλληλα ανοικτή πρόσκληση συμμετοχής σε φορείς που επιθυμούν να συμβάλουν στην περαιτέρω διαμόρφωση των προτάσεων του δικτύου για την ενίσχυση της Ανοικτής Επιστήμης. Στο παρόν, πρώτο τμήμα της σχετικής ανάρτησης, περιγράφονται το αντικείμενο και τα συμπεράσματα τεσσάρων ομάδων εργασίας:
Advocacy (Συντονισμός Max Weber Stiftung)
Στόχος της συγκεκριμένης ομάδας εργασίας είναι να αναδείξει τη σημασία της εισαγωγής των μεθόδων της Ανοικτής Επιστήμης στους τομείς των Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών και, αντίστροφα, τη συμβολή των επιστημών αυτών στην ανάδειξη βιώσιμων μοντέλων ανοικτής επιστημονικής επικοινωνίας. Το σχετικό κείμενο εργασίας τονίζει την ανάγκη για την εισαγωγή μεθόδων επιστημονικής δημοσίευσης που ανταποκρίνονται στις τρέχουσες ανάγκες για ελεύθερη πρόσβαση, διαφάνεια και χρήση ελεύθερων εργαλείων έρευνας. Το κείμενο εργασίας προσφέρει κατανοητές και τεκμηριωμένες απαντήσεις σε ζητήματα αξιολόγησης και διάχυσης της έρευνας, κατοχύρωσης αξιόπιστων μεθόδων και κινήτρων για την υιοθέτηση πρακτικών ανοικτής πρόσβασης και πνευματικής ιδιοκτησίας.
Best Practices (Συντονισμός OAPEN)
Η υιοθέτηση καλών πρακτικών στις ηλεκτρονικές επιστημονικές δημοσιεύσεις καλύπτει ένα μεγάλο εύρος ζητημάτων που σχετίζονται με την αξιοπιστία της δημοσιευμένης πληροφορίας, την κατοχύρωση πνευματικών δικαιωμάτων και τη διαφύλαξη του περιεχομένου. Σκοπός της συγκεκριμένης ομάδας εργασίας είναι να κωδικοποιήσει τις αποσπασματικές ροές έκδοσης επιστημονικού περιεχομένου και να προτείνει συγκεκριμένα μοντέλα αποδοτικών εκδοτικών εγχειρημάτων. Προς την κατεύθυνση αυτή, το σχετικό κείμενο εργασίας αναζητά κριτήρια βιωσιμότητας και προτείνει εναλλακτικές τεχνικές και διαχειριστικές λύσεις μετάβασης στην ανοικτή πρόσβαση, λαμβάνοντας υπόψη τις υφιστάμενες ιδιαιτερότητες στους τομείς των ΑΚΕ.
(Το κείμενο εργασίας είναι υπό έκδοση)
Open Access Business Models (Συντονισμός UCL Press)
Συμπληρωματικά προς την υιοθέτηση ενδεδειγμένων πρακτικών, η εξεύρεση κατάλληλων επιχειρησιακών μοντέλων για τις επιστημονικές εκδόσεις παίζει καθοριστικό ρόλο στην εδραίωση των αρχών της Ανοικτής Επιστήμης στις ΑΚΕ. Αντικείμενο των εργασιών της συγκεκριμένης ομάδας είναι η καταγραφή των πολλαπλών προσεγγίσεων στον τομέα αυτό, από τη σκοπιά των εκδοτών και με έμφαση στις λύσεις που έχουν αναπτύξει τα μέλη του δικτύου OPERAS. Το κείμενο εργασίας περιγράφει τα βασικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των διάφορων εναλλακτικών μοντέλων για τις εκδόσεις ανοικτής πρόσβασης και εξερευνά νέες συνεργατικές πρωτοβουλίες και κοινοπρακτικά μοντέλα που κάνουν την εμφάνισή τους στην Ευρώπη και την Αμερική. Περιγράφοντας τις βασικές δομές, τα υπέρ και κατά, καθώς και τη δυναμική των διάφορων επιχειρησιακών μοντέλων, το κείμενο εργασίας αναγνωρίζει τα κατά περίπτωση πλεονεκτήματά τους, καθώς και τις δυνατότητες που ανοίγει για τους εκδότες η μετάβαση στην ανοικτή πρόσβαση.
Multilingualism (Συντονισμός University of Coimbra – UC Digitalis)
Σε διεθνές επίπεδο, η επιστημονική επικοινωνία είναι αδιαμφισβήτητα συνδεδεμένη με την πρωτοκαθεδρία της αγγλικής γλώσσας. Παρόλα αυτά, η ανάγκη δημοσίευσης στα αγγλικά ως προϋπόθεση για τη μεγιστοποίηση της αναγνωσιμότητας των εκδόσεων οδηγεί σε υποαντιπροσώπευση συγκεκριμένων κλάδων, ιδιαίτερα στις ΑΚΕ. Έτσι, μια από τις σημαντικότερες προκλήσεις που καλείται να διαχειριστεί η συγκεκριμένη ομάδα εργασίας αναφέρεται στην υποστήριξη των ερευνητών που επιθυμούν να δημοσιεύουν στη δική τους γλώσσα και να ενισχύσουν παράλληλα το διεθνές δίκτυο συνεργασιών τους. Το κείμενο εργασίας εντοπίζει πεδία παρέμβασης για την υποστήριξη των ερευνητών αυτών, ιδιαίτερα στη μετάφραση των δημοσιεύσεων, την ανάπτυξη εργαλείων πολυγλωσσικής αναζήτησης και την προώθηση των εθνικών γλωσσών στην Επιστήμη.
Το δίκτυο OPERAS αποτελείται από 38 εταίρους (ερευνητικά κέντρα, πανεπιστήμια, εκδότες, φορείς υποστήριξης και χρηματοδότησης της έρευνας). Στόχος του OPERAS είναι η ενίσχυση της πρόσβασης στην επιστημονική πληροφορία μέσω καινοτόμων και λειτουργικών ερευνητικών υποδομών για τις Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες (ΑΚΕ), που εφαρμόζουν νέες προσεγγίσεις και εργαλεία αξιολόγησης και μέτρησης του αντικτύπου των ερευνητικών αποτελεσμάτων και εισάγουν τις ΑΚΕ στο νέο οικοσύστημα των ψηφιακών ερευνητικών υποδομών.
Περισσότερα για το Δίκτυο OPERAS: https://operas.hypotheses.org/
Filed under: Uncategorized
