Tag: πολιτικές ανοικτής πρόσβασης
Από τον Σεπτέμβριο του 2015 έως τον Απρίλιο του 2016, το έργο PASTEUR4OA διοργανώνει μία σειρά από περιφερειακά σεμινάρια για χρηματοδότες έρευνας και ερευνητικούς φορείς στην Ισπανία, την Ουγγαρία, την Ελλάδα, το Βέλγιο, την Ιταλία, την Τουρκία και τις σκανδιναβικές χώρες. Tο έργο υποστηρίζει την ανάπτυξη πολιτικών ανοικτής πρόσβασης στην Ευρώπη, σύμφωνα με τις προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ορίζοντα 2020 και συντονίζεται από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ). Οι συμμετέχοντες στο σεμινάριο θα έχουν την ευκαιρία να ανταλλάξουν ιδέες και εμπειρίες και να συζητήσουν τρόπους για τη βελτίωση ή την ανάπτυξη νέων πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης, με στόχο την περαιτέρω εφαρμογή της Σύστασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στα κράτη-κέλη του Ιουλίου 2012 και των απαιτήσεων αναφορικά με την Ανοικτή Πρόσβαση του Ορίζοντα 2020 (χρηματοδοτικό πλαίσιο της ΕΕ για έρευνα και καινοτομία).
Οι θεματικές των επιμέρους σεμιναρίων θα διαμορφωθούν ανάλογα με τις ανάγκες των συμμετεχoυσών ομάδων-στόχων (χρηματοδότες, πανεπιστήμια/ερευνητικά κέντρα) και το επίπεδο ανάπτυξης πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης ανά περιοχή. Τα σεμινάρια θα αξιοποιήσουν το πλούσιο ενημερωτικό και υποστηρικτικό υλικό που έχει δημιουργηθεί από το έργο και το οποίο αποτελεί σημαντική πηγή για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης. Τα σεμινάρια θα περιλαμβάνουν ακόμη ανταλλαγή καλών πρακτικών, παραδείγματα και εργαλεία για τον σχεδιασμό πολιτικών και πληροφορία βασισμένη σε δεδομένα ανά χώρα και ανά περιοχή.
Όλο το υλικό μαζί με τα αποτελέσματα των σεμιναρίων θα είναι διαθέσιμα στον ιστοχώρο του PASTEUR4OA.
Πιο συγκεκριμένα θα πραγματοποιηθούν τα εξής περιφερειακά σεμινάρια:
- 28 Σεπτεμβρίου 2015, Μαδρίτη, Ισπανία: Απευθύνεται σε χρηματοδότες έρευνας από τη νοτιοδυτική Ευρώπη (Ιταλία, Μάλτα, Πορτογαλία, Ισπανία). Υπεύθυνη διοργάνωσης: Clara Parente Boavida (claraboavida@sdum.uminho.pt)
- 29 και 30 Οκτωβρίου 2015, Βουδαπέστη, Ουγγαρία: Απευθύνεται σε χρηματοδότες έρευνας και ερευνητικούς φορείς από την ανατολική Ευρώπη (Κροατία, Τσεχία, Εσθονία, Ουγγαρία, Λιθουανία, Λετονία, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβακία και Σλοβενία). Περισσότερες πληροφορίες: http://openaccess.mtak.hu/meeting
- 3 Νοεμβρίου 2015, Αθήνα, Ελλάδα: Απευθύνεται σε ερευνητικούς φορείς από την νοτιοανατολική Ευρώπη (Βουλγαρία, Κύπρο, Ελλάδα, ΠΓΔΜ, Σερβία και Τουρκία). Υπεύθυνη διοργάνωσης: Βικτωρία Τσουκαλά (tsoukala@ekt.gr)
- 9 και 10 Φεβρουαρίου 2016, Βρυξέλλες, Βέλγιο: Απευθύνεται στη βορειοδυτική Ευρώπη (Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ιρλανδία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία και Αγγλία) και πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Science Europe και την Ένωση Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων. Υπεύθυνος διοργάνωσης: Alma Swan (almaswan3@gmail.com)
- 22 Φεβρουαρίου 2016, Τορίνο, Ιταλία. Περιφερειακό σεμινάριο για ερευνητικούς φορείς και πανεπιστήμια από την νοτιοδυτική Ευρώπη (Ιταλία, Μάλτα, Πορτογαλία και Ισπανία). Υπεύθυνη διοργάνωσης: Clara Parente Boavida (claraboavida@sdum.uminho.pt)
- Μάρτιος/ Απρίλιος 2016: Περιφερειακά σεμινάρια για χρηματοδότες έρευνας από τις σκανδιναβικές χώρες (Δανία, Φινλανδία, Ισλανδία, Σουηδία και Νορβηγία) σε συνεργασία με το Συνέδριο των Πρυτάνεων των πανεπιστημίων. Υπεύθυνη διοργάνωσης: Nina Karlstrøm (karlstrom@cristin.no)
- 1η Απριλίου 2016, Κωνσταντινούπολη, Τουρκία: Περιφερειακό σεμινάριο για χρηματοδότες έρευνας από την νοτιοανατολική Ευρώπη (Βουλγαρία, Κύπρο, Ελλάδα, ΠΓΔΜ, Σερβία, Τουρκία). Υπεύθυνη διοργάνωσης: Βικτωρία Τσουκαλά (tsoukala@ekt.gr).
Περισσότερες πληροφορίες:
http://www.pasteur4oa.eu/
July 27, 2015
Στοχεύοντας στην υποστήριξη της ανάπτυξης αποτελεσματικών Ευρωπαϊκών πολιτικών, η νέα μελέτη του PASTEUR4OA παρουσιάζει τα αποτελέσματα τριών «ασκήσεων» αποτελεσματικότητας των πολιτικών της ανοικτής πρόσβασης. Εφαλτήριο για την πραγματοποίηση αυτής της έρευνας στάθηκε η ανανέωση του ROARMAP, του μητρώου καταγραφής των πολιτικών της ανοικτής πρόσβασης, η οποία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του έργου PASTEUR4OA. Το μητρώο δομήθηκε εξ’ αρχής με βάση ένα νέο σχήμα πολύ πιο λεπτομερούς κατηγοριοποίησης των πολιτικών, το οποίο με τη σειρά του επιτρέπει την πραγματοποίηση πιο πολύπλοκων αναζήτησεων απ’ότι ήταν δυνατό προηγουμένως. Επιπλέον, το μητρώο εμπλουτίστηκε με 250 νέες πολιτικές που καταγράφηκαν για πρώτη φορά. Ο συνολικός αριθμός πολιτικών που είναι καταγεγραμμένες στο μητρώο ανέρχεται στις 650, από τις οποίες οι 60% είναι Ευρωπαϊκές, τα 2/3 των πολιτικών αφορούν ιδρυματικές πολιτικές και το 10% είναι πολιτικές χρηματοδοτών. Παραπάνω από τις μισές από αυτές τις πολιτικές είναι υποχρεωτικές εγείροντας συγκεκριμένες απαιτήσεις ως προς την κατάθεση των αποτελεσμάτων της έρευνας, και πάνω από το 60% αυτών των πολιτικών είναι Ευρωπαϊκές.
Στη συνέχεια της καταγραφής των πολιτικών και της ενημέρωσης του ROARMAP, στο πλαίσιο του έργου αξιολογήθηκε η αποτελεσματικότητα της κατάθεσης των επιστημονικών άρθρων σε αποθετήρια με πολιτικές υποχρεωτικής και μη-υποχρεωτικής κατάθεσης, συγκρίνοντας το σύνολο του υλικού ανοικτής πρόσβασης των αποθετηρίων προς τον αριθμό των επιστημονικών άρθρων που είχαν δημοσιευθεί από το προσωπικό των ιδρυμάτων. Από τις ακόλουθες σημαντικές παρατηρήσεις που προκύπτουν, διαφαίνονται στοιχεία τα οποία πρέπει να ενσωματώνονται στις πολιτικές για να διασφαλίζεται η αποτελεσματικότητά τους:
- Τα ποσοστά κατάθεσης στα αποθετήρια είναι χαμηλά. Περισσότερα από τα ¾ των δημοσιευμένων άρθρων δεν κατατίθενται καθόλου. Από το υλικό που είναι κατατεθειμένο, το 8% αφορά μόνο μεταδεδομένα, το 3% αφορά άρθρα περιορισμένης πρόσβασης, ενώ το 12% διατίθεται με ανοικτή πρόσβαση, με ποσοστά που παρουσιάζουν σημαντικές διακυμάνσεις, ανάλογα και με τον επιστημονικό κλάδο.
- Η κατάθεση υλικού ανοικτής πρόσβασης ήταν πάνω από τέσσερις φορές πιο ψηλό στα ιδρύματα με πολιτική υποχρεωτικής ανοικτής πρόσβασης, απ’ότι σε αυτά χωρίς, αν και τα τεκμήρια που κατατίθενται σε αποθετήρια υποχρεωτικής ανοικτής πρόσβασης κατατίθενται πιο καθυστερημένα απ’ότι αυτά που κατατίθενται σε αποθετήρια με μη-υποχρεωτική ανοικτή πρόσβαση (αδράνεια κατάθεσης).
- Μελετώντας τα διαφορετικά στοιχεία τα οποία συνεισφέρουν στην αποτελεσματικότητα της πολιτικής, τρία διαφαίνονται ως πολύ σημαντικά, συγκεκριμένα: η υποχρεωτική απαίτηση για την κατάθεση των αποτελεσμάτων της έρευνας, η λήψη μέτρων ώστε να μην υπάρχουν αποκλείσεις σε αυτή την πολιτική, και ο συνδυασμός της υποχρέωσης για κατάθεση με την αξιολόγηση της έρευνας. Συστήνεται όλες οι πολιτικές να συμπεριλαμβάνουν αυτά τα τρία σημαντικά στοιχεία.
Σχετικά με το PASTEUR4OA
Το PASTEUR4OA είναι ένα ευρωπαϊκό έργο το οποίο συντονίζει το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και στο οποίο συμμετέχουν καταξιωμένοι φορείς όπως το JISC, το EIFL, το LIBER, το SPARC Europe, κ.ά.. Στόχος του έργου είναι η ανάπτυξη εναρμονισμένων πολιτικών ανοικτής πρόσβασης και ανοικτών επιστημονικών δεδομένων που να ανταποκρίνονται στην πρόσφατη σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφορικά με την «Πρόσβαση και τη μακροχρόνια διατήρηση της επιστημονικής πληροφορίας» του Ιουλίου του 2012, και της πολιτικής για την ανοικτή πρόσβαση στο πλαίσιο του χρηματοδοτικού πλαισίου Ορίζοντας 2020.
April 8, 2015
Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) ανακοινώνει την έναρξη του ευρωπαϊκού έργου με τίτλο “Open Access Policy Alignment Strategies for European Union Research” (PASTEUR4OA), στο οποίο συμμετέχουν 15 εταίροι, με συντονιστή το ΕΚΤ. Το έργο στοχεύει στον συντονισμό δράσεων για την ανάπτυξη πολιτικών ανοικτής πρόσβασης σε όλα τα κράτη-μέλη, σύμφωνα με τις προδιαγραφές της ΕΕ και του νέου προγράμματος “Ορίζοντας 2020”. Μέσα από τις ενέργειές του, το έργο έχει ως στόχο να δημιουργήσει ένα δίκτυο οργανισμών-εμπειρογνωμόνων στην Ευρώπη για την προώθηση της ανοικτής πρόσβασης και να προκαλέσει τη δέσμευση των κύριων φορέων καθώς και των υπευθύνων χάραξης πολιτικών (φορείς διεξαγωγής και χρηματοδότησης έρευνας) για την υλοποίηση των παραπάνω στόχων.
Το PASTEUR4OA θα υποστηρίξει την ενίσχυση και την ενθάρρυνση συντονισμένων πολιτικών για την ανοικτή πρόσβαση και τα ανοικτά δεδομένα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με την πρόσφατη Σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφορικά με την “Πρόσβαση σε και Διατήρηση της Επιστημονικής Πληροφορίας” (Ιούλιος 2012) και με απώτερο σκοπό τη μεγιστοποίηση της ευθυγράμμισης με την πολιτική του Ορίζοντα 2020, αναφορικά με την ανοικτή πρόσβαση στην έρευνα, η οποία χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το έργο θα βοηθήσει την ανάπτυξη και την ενίσχυση των στρατηγικών και πολιτικών ανοικτής πρόσβασης σε εθνικό επίπεδο και θα διευκολύνει τον συντονισμό τους μεταξύ κρατών-μελών. Το έργο θα δημιουργήσει, ακόμη, ένα δίκτυο εμπειρογνωμόνων στα κράτη-μέλη, το οποίο θα αναπτύξει ένα συντονισμένο και συνεργατικό πρόγραμμα δραστηριοτήτων προς υποστήριξη της διαδικασίας διαμόρφωσης πολιτικών σε εθνικό επίπεδο και υπό την επίβλεψη των εταίρων του έργου.
Το PASTEUR4OA ευθυγραμμίζεται πλήρως με τους στρατηγικούς στόχους του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης σε σχέση με την προώθηση της ανοικτής πρόσβασης στην επιστημονική γνώση και αποτελεί, ουσιαστικά, διεύρυνση του ευρωπαϊκού έργου Mediterranean Open Access Network (MedOANet), το οποίο επίσης συντονιζόταν από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και έληξε με επιτυχία τον Οκτώβριο 2013. Το PASTEUR4OA θα κεφαλαιοποιήσει τα αποτελέσματα και το ήδη υπάρχον δίκτυο, το οποίο δημιουργήθηκε στη Μεσόγειο από το έργο MedOANet. Επιπλέον, θα χρησιμοποιήσει την εμπειρία και τα εκτεταμένα δίκτυα των οργανισμών, οι οποίοι συμμετέχουν ως εταίροι, όπως το EOS (Enabling Open Scholarship), JISC (Joint Information Systems Committee), SparcEUROPE, LIBER (Association of European Research Libraries), EIFL, όπως επίσης και εξεχόντων χρηματοδοτικών οργανισμών, οι οποίοι επίσης συμμετέχουν στην κοινοπραξία, με στόχο τη διασφάλιση μια ευρείας δέσμευσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά και με την προοπτική επέκτασης σε υπό ένταξη κράτη.
Πιο συγκεκριμένα, το PASTEUR4OA θα συγκεντρώσει βασικούς εθνικούς οργανισμούς και υπευθύνους χάραξης πολιτικών, κυρίως οργανισμούς χρηματοδότησης και διεξαγωγής έρευνας και υπευθύνους λήψης αποφάσεων, με στόχο να τους βοηθήσει να βελτιώσουν ή και να αναπτύξουν συντονισμένες πολιτικές ανοικτής πρόσβασης, σε ευθυγράμμιση με τις προτάσεις της Επιτροπής και τον Ορίζοντα 2020.
Η εναρκτήρια συνάντηση μεταξύ των εταίρων του έργου θα πραγματοποιηθεί στο Guimarães της Πορτογαλίας στις 20 και 21 Φεβρουαρίου 2014, σε συνδυασμό με το έργο FOSTER.
Η ατζέντα της εναρκτήριας συνάντησης του έργου περιλαμβάνει:
- Την παρουσίαση του προγραμματισμού του έργου και των επιμέρους ενεργειών, οι οποίες θα πραγματοποιηθούν από τον κάθε εταίρο κατά το πρώτο έτος του έργου.
- Τον εντοπισμό τυχόν δυσκολιών που μπορεί να προκύψουν κατά τη διάρκεια της υλοποίησης του έργου και τον σχεδιασμό σχετικών τρόπων επίλυσης.
- Τη διασφάλιση ενός κοινού οράματος μεταξύ των εταίρων, αναφορικά με τους στόχους του έργου και τις ενέργειες που πρέπει να γίνουν.
- Την παροχή της κατάλληλης πληροφόρησης μεταξύ των εταίρων με σκοπό την, όσο το δυνατόν, καλύτερη διαχείριση του έργου.
January 7, 2014
Τα Ανοικτά Δεδομένα και η Ανοικτή Πρόσβαση στη δημόσια χρηματοδοτούμενη επιστημονική πληροφορία και στη Δημόσια Διοίκηση ήρθαν για να μείνουν. Αυτό ήταν το συμπέρασμα του τριήμερου Διεθνούς Συνεδρίου “Ανοικτή Πρόσβαση @ ΕΚΤ – Αναπτύσσοντας κοινές ευρωπαϊκές πολιτικές για την καινοτόμο χρήση της δημόσιας και επιστημονικής πληροφορίας” (www.openaccess.gr/conference2013) που διοργάνωσε με επιτυχία το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) στις 16-18 Οκτωβρίου στην Αθήνα (Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών). Το συνέδριο παρακολούθησαν περισσότερα από 800 άτομα (500 μέσω Διαδικτύου), ενώ αποτέλεσε δημοφιλές θέμα στα ελληνικά κοινωνικά δίκτυα.
Στο συνέδριο συμμετείχαν καταξιωμένες προσωπικότητες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της Ανοικτής Πρόσβασης, πανεπιστημιακοί, ερευνητές και ανώτατα στελέχη της δημόσιας διοίκησης από την Ελλάδα, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Βιντεοσκοπημένο μήνυμα απηύθυνε η Επίτροπος της ΕΕ για την Έρευνα, την Καινοτομία και την Επιστήμη, Máire Geoghegan-Quinn, η οποία αναφέρθηκε στην υποχρεωτική πλέον δημοσίευση με Ανοικτή Πρόσβαση των ερευνητικών αποτελεσμάτων που παράγονται στο πλαίσιο ευρωπαϊκών έργων.
Τα μηνύματα ήταν πολλά και θετικά, τόσο σε επίπεδο πολιτικής βούλησης και χάραξης πολιτικής όσο και σε επίπεδο πρακτικών παραδειγμάτων εφαρμογής από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Τα κάθε είδους ανοικτά δημόσια δεδομένα-επιστημονικά, ερευνητικά, γεωχωρικά, οικονομικά, πολιτιστικά- βρίσκονται στη βάση της δημιουργίας της οικονομίας της γνώσης και της επίτευξης ενός ευφυούς και συμμετοχικού κράτους, όπως αναδείχθηκε την πρώτη ημέρα του Συνεδρίου που ήταν αφιερωμένη στις εγχώριες πολιτικές και τα παραδείγματα αξιοποίησης ανοικτών δεδομένων.
Οι επόμενες δύο ημέρες του συνεδρίου εστίασαν στην ανάπτυξη και εφαρμογή πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης στην έρευνα, σύμφωνα με τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Όπως αναδείχθηκε στο Συνέδριο η Ανοικτή Πρόσβαση στα αποτελέσματα της έρευνας αποτελεί πλέον επικρατούσα τάση σε ευρωπαϊκό αλλά και διεθνές επίπεδο, με σημαντικές πρωτοβουλίες να σημειώνονται σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες αλλά και στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο του συνεδρίου πραγματοποιήθηκε και η τελική εκδήλωση του ευρωπαϊκού έργου MedOANet, που συντονίζει το ΕΚΤ και προωθεί την εφαρμογή εθνικών πολιτικών στα κράτη της Μεσογείου για την Ανοικτή Πρόσβαση στην επιστημονική πληροφορία.
Πέρα από την υιοθέτηση πολιτικών και τη λήψη μέτρων εφαρμογής, ένα βασικό συμπέρασμα του συνεδρίου ήταν ότι για να συντελεστεί η αλλαγή παραδείγματος από το “όλα κλειστά” στο “όλα ανοικτά” ως κυρίαρχη πρακτική για τη δημόσια χρηματοδοτούμενη πληροφορία, απαιτείται μία ευρύτερη αλλαγή κουλτούρας από τους θεσμικούς φορείς και τους ερευνητές οι οποίοι καλούνται να κατανοήσουν ότι το άνοιγμα της πληροφορίας αυξάνει την αναγνωρισιμότητα και την απήχηση του επιστημονικού έργου, ενώ συντελεί στον εκδημοκρατισμό της γνώσης και στην ανάπτυξη της καινοτομίας.
To ΕΚΤ διοργάνωσε το συνέδριο στο πλαίσιο του θεσμικού του ρόλου για τη συγκέντρωση, διάχυση και διατήρηση της επιστημονικής πληροφορίας που παράγεται στη χώρα, με σκοπό την αξιοποίηση και την περαιτέρω χρήση της. Όπως υπογράμμισε στον χαιρετισμό της, η Διευθύντρια του ΕΚΤ, Δρ Εύη Σαχίνη, το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης έχει κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση και εφαρμογή εθνικών πολιτικών για την Ανοικτή Πρόσβαση. Ως εθνική ηλεκτρονική υποδομή περιεχομένου επιστήμης και πολιτισμού, αναπτύσσει υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας προς τους ελληνικούς φορείς έρευνας, τους ερευνητές και το ευρύ κοινό. Μέσω των διαλειτουργικών του συστημάτων, συλλέγει και διαθέτει την επιστημονική και πολιτιστική πληροφορία της χώρας, με έμφαση στην ευρεία διάχυσή της με Ανοικτή Πρόσβαση και στην εσαεί διατήρησή της.
Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου παρουσιάστηκαν τρεις σημαντικές υπηρεσίες του ΕΚΤ για τη διάθεση ψηφιακού περιεχομένου: α) το ανανεωμένο διαδικτυακό περιβάλλον www.openarchives.gr για αναζήτηση σε έγκριτο ελληνικό περιεχόμενο επιστήμης και πολιτισμού, β) η πλατφόρμα ΕΚΤ ePublishing (www.ekt.gr/epublishing) για περιοδικά ανοικτής πρόσβασης, και γ) οι νέες υππηρεσίες SaaS (www.epset.gr/saas) για την ασφαλή διαφύλαξη, ανάδειξη και περαιτέρω χρήση ψηφιακού περιεχομένου.
Οι εισηγήσεις των ομιλητών, οι βιντεοσκοπημένες ομιλίες και φωτογραφίες από το συνέδριο διατίθενται στον δικτυακό τόπο www.openaccess.gr/conference2013.
November 19, 2013
Το ευρωπαϊκό έργο MedOANet, το οποίο συντονίζεται από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, δημοσίευσε τον Οδηγό για την εφαρμογή πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης, ο οποίος απευθύνεται σε φορείς διεξαγωγής έρευνας και φορείς χρηματοδότησης έρευνας. Στόχος της έκδοσης είναι ο συντονισμός των πολιτικών μεταξύ των 6 μεσογειακών χωρών, οι οποίες συμμετέχουν στο έργο (Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Πορτογαλία, Ισπανία και Τουρκία).
Συνοπτικός και στοχευμένος, ο Οδηγός προσφέρει σημαντική καθοδήγηση για την εναρμόνιση των πολιτικών των φορέων, οι οποίοι εμπλέκονται στην έρευνα. Ο Οδηγός του MedOANet αναπτύσσει τις βασικές έννοιες και τις κύριες θεματικές που άπτονται της Ανοικτής Πρόσβασης και παρουσιάζουν τα βασικά συστατικά μίας ιδρυματικής και χρηματοδοτικής πολιτικής για την Ανοικτή Πρόσβαση.
Περιλαμβάνει, επίσης, πρότυπα πολιτικών και σχετικές καλές πρακτικές για τους φορείς χρηματοδότησης και διεξαγωγής έρευνας. Εκτός από τον εναρμονισμό σε ιδρυματικό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, ο Οδηγός προσφέρει σημαντική καθοδήγηση για την εφαρμογή της Σύστασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Πρόσβαση, τη Μακροχρόνια Διατήρηση και τη Διάχυση της Επιστημονικής Πληροφορίας (2012) και τις απαιτήσεις του χρηματοδοτικού προγράμματος Ορίζοντας 2020.
Ο Οδηγός συστήνει: :
- Άμεση αυτό-αρχειοθέτηση σε αποθετήρια ταυτόχρονα με την αποδοχή της έκδοσης (τελική έκδοση από τον συγγραφέα ή την επιμελημένη έκδοση του εκδότη).
- Άμεση Ανοικτή Πρόσβαση στα μεταδεδομένα και στο πλήρες κείμενο (για πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, κ.λπ.).
- Άμεση κατάθεση των ερευνητικών δημοσιεύσεων σε αποθετήρια ανοικτής πρόσβασης με περιόδους αποκλεισμού που δεν ξεπερνούν τους 6 μήνες (12 μήνες για τις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες).
- Οι πολιτικές να καλύπτουν τις ερευνητικές δημοσιεύσεις που έχουν υποστεί διαδικασία αξιολόγησης, ιδίως τα άρθρα που δημοσιεύονται σε περιοδικά, τα πρακτικά των συνεδρίων, τα βιβλία και τις μονογραφίες.
- Οι πολιτικές να έχουν υποχρεωτικό χαρακτήρα και να προβλέπονται μηχανισμοί ελέγχου της εφαρμογής τους. Οι έγκυρες λίστες δημοσιεύσεων για οργανισμούς να προέρχονται μόνο από τα αποθετήρια.
- Χωριστές πολιτικές θα πρέπει να καλύπτουν την κατάθεση των ερευνητικών δεδομένων που υποστηρίζουν την έρευνα σε αποθετήρια.
Ο Οδηγός διατίθεται στα ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, πορτογαλικά, ιταλικά και τουρκικά, στον δικτυακό τόπο του MedOANet.
November 13, 2013
Μία νέα μελέτη από την Επιτροπή για την Επιχειρηματικότητα, την Καινοτομία και τις Δεξιότητες (Business, Innovation and Skills Committee) της Βουλής των Κοινοτήτων επισφραγίζει τον πρωτοπόρο ρόλο της Μ. Βρετανίας διεθνώς στην υιοθέτηση πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης στην έρευνα.
Το SPARC Europe χαιρετίζει τη μελέτη ως ένα πολύ θετικό βήμα στην υιοθέτηση της Ανοικτής Πρόσβασης στη Μ. Βρετανία και υποστηρίζει ότι η νέα μελέτη λαμβάνει πολύ περισσότερο υπόψη τις ανάγκες της ερευνητικής κοινότητας σε σχέση με την προηγούμενη μελέτη της Επιτροπής Finch, την οποία συμπληρώνει, και σε πολλά σημεία διορθώνει. Η Janna Wellander συνοψίζει τα θετικά στοιχεία της νέας μελέτης:
- Η μελέτη αναγνωρίζει εξίσου τη σημασία του λεγόμενου Πράσινου Δρόμου με τον Χρυσό Δρόμο, για την ευρεία διάθεση των αποτελεσμάτων της έρευνας.
- Η επιτροπή υποστηρίζει ότι οι συγγραφείς πρέπει να έχουν την ελευθερία να επιλέγουν ανάμεσα στον Χρυσό και τον Πράσινο Δρόμο για τη δημοσίευση της έρευνάς τους, κυρίως όμως, δεν πρέπει να εξαναγκάζονται στην επιλογή του υβριδικού μοντέλου από τους εκδότες. Η μελέτη αναγνωρίζει τα προβλήματα που εγείρει το υβριδικό μοντέλο, το οποίο είναι δυσλειτουργικό για την αγορά. Η επιλογή της πληρωμής ή όχι από τον συγγραφέα στο υβριδικό μοντέλο θα πρέπει να εναπόκειται στον ίδιο.
- Η μελέτη αποτελεί ένα πρώτο βήμα στην αντιμετώπιση του δυσλειτουργικού μοντέλου της ακαδημαϊκής εκδοτικής αγοράς και επισημαίνει το ζήτημα της απομόνωσης των ερευνητών -οι οποίοι είναι οι καταναλωτές, και βεβαίως, οι αγοραστές των υπηρεσιών της ακαδημαϊκής εκδοτικής δραστηριότητας- από τις αποφάσεις που αφορούν την αγορά των ακαδημαϊκών εκδόσεων.
- Η μελέτη BIS έρχεται να αποκαταστήσει άλλη μία διαστρέβλωση που είχε εισάγει η μελέτη Finch η οποία αντιμετώπιζε τον χρονικό αποκλεισμό στον Πράσινο Δρόμο ως δεδομένο- μία πολιτική που υιοθέτησε στη συνέχεια το Συμβούλιο Έρευνας της Μ. Βρετανίας, αλλάζοντας όμως περιστασιακά τα χρονικά όρια, και δημιουργώντας τελικά μεγάλη σύγχυση γύρω από τις επιτρεπόμενες περιόδους εμπάργκο στη δημοσίευση των έργων.
- Η μελέτη BIS προσφέρει, ακόμη, ξεκάθαρη καθοδήγηση σχετικά με την εφαρμογή και τον έλεγχο της συμμόρφωσης σχετικά με τις προτεινόμενες πολιτικές. Η ασάφεια αναφορικά με τους χρονικούς αποκλεισμούς ενέχει τον κίνδυνο, όπως και έγινε, ορισμένοι εκδότες να επιβάλλουν πολύ εκτενείς περιόδους αποκλεισμού. Η μελέτη συστήνει τον περιορισμό των χρονικών αποκλεισμών σε 6 μήνες το μέγιστο για τους τομείς της επιστήμης, τεχνολογίας και υγείας και 12 μήνες για τους ανθρωπιστικούς τομείς. Συστήνει, ακόμη, ότι πρέπει να επιβάλλεται άμεση κατάθεση ενός έργου και ότι τα μεταδεδομένα του πρέπει να διατίθενται ελεύθερα, ακόμη και αν η πρόσβαση στο ίδιο το έργο υπόκειται σε περιορισμούς.
- Η μελέτη, τέλος, συστήνει την ευθυγράμμιση των πολιτικών των διαφορετικών χρηματοδοτικών φορέων και φορέων διεξαγωγής έρευνας. Το SPARC Europe θεωρεί ότι η εναρμόνιση των πολιτικών όλων των εμπλεκομένων φορέων είναι καίριας σημασίας ώστε να επιτευχθεί πραγματική υιοθέτηση και σωστή υλοποίηση της Ανοικτής Πρόσβασης.
Στην ανακοίνωσή του με αφορμή την έκδοση της μελέτης της επιτροπής BIS, το SPARC Europe εξαίρει τις πρωτοπόρες προσπάθειες της Μ. Βρετανίας στην υιοθέτηση συγκροτημένων και συντονισμένων πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης στην έρευνα και υποστηρίζει ότι η νέα μελέτη προσφέρει ουσιαστική καθοδήγηση, ιδίως προς την κυβέρνηση και το Συμβούλιο Έρευνας για την υιοθέτηση των σωστών μέτρων για τη μεγαλύτερη δυνατή ανταποδοτικότητα από την υιοθέτηση της Ανοικτής Πρόσβασης και ταυτόχρονα τη δημιουργία ενός παραδείγματος προς μίμηση σε παγκόσμιο επίπεδο.
Διαβάστε περισσότερα:
Η ανακοίνωση του SPARC Europe: http://sparceurope.org/the-uk-house-of-commons-business-innovation-and-skills-committee-report-on-open-access/
Η μελέτη: http://www.publications.parliament.uk/pa/cm201314/cmselect/cmbis/99/9902.htm
September 10, 2013
Μέσα στον Ιούλιο του 2013, η UNESCO (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) θα διαθέσει εκατοντάδες ψηφιακά αρχεία (εκδόσεις, μελέτες, δημοσιεύσεις κ.ά) ανοικτά στο κοινό του διαδικτύου.
Μετά από την απόφαση που έλαβε η Διευθύνουσα Επιτροπή της UNESCO τον Απρίλιο, ο οργανισμός γίνεται το πρώτο μέλος του ΟΗΕ που εφαρμόζει την πολιτική Ανοικτής Πρόσβασης στις δημοσιεύσεις του. Σύμφωνα με τη πολιτική αυτή, ο καθένας θα μπορεί να αποθηκεύει, να μεταφράζει, να προσαρμόζει, να μοιράζεται και να επαναχρησιμοποιεί δεδομένα και δημοσιεύσεις της UNESCO, χωρίς κόστος. Το πλήρες κείμενο της πολιτικής Ανοικτής Πρόσβασης που ακολουθεί η UNESCO είναι διαθέσιμο από τον δικτυακό τόπο του οργανισμού (εδώ).
Σχετικά με αυτές τις εξελίξεις, εκπρόσωπος του οργανισμού δηλώνει “η ευρεία πρόσβαση στα αποτελέσματα της έρευνας είναι μία κατάκτηση που έχει πυροδοτήσει την πρόοδο στον τομέα της εκπαίδευσης, της επιστήμης και του πολιτισμού, καθώς διευκολύνει τους ερευνητές, τους σχεδιαστές πολιτικής και το ευρύ κοινό να χτίσουν πάνω στην υπάρχουσα γνώση. Ως διακυβερνητικός οργανισμός, η UNESCO έχει θεμελιώδη υποχρέωση να διαβεβαιώσει ότι η ψηφιακή παραγωγή του οργανισμού, τα δεδομένα, οι πηγές και οι μελέτες θα καταστούν διαθέσιμα σε όσο το δυνατό μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου κοινού”.
Η πολιτική Ανοικτής Πρόσβασης που θα ακολουθήσει ο οργανισμός, θα επιτρέπει την ελεύθερη χρήση της επιστημονικής παραγωγής του οργανισμού μέσα από άδειες ανοικτού περιεχομένου που θέτουν ως μοναδική προϋπόθεση την αναφορά στον συγγραφέα της έκδοσης και στην UNESCO. Έτσι, μέσα στις επόμενες εβδομάδες κιόλας, θα ξεκινήσει τη λειτουργία του το αποθετήριο της UNESCO, ένα πολύγλωσσο περιβάλλον μέσα από το οποίο θα εξασφαλίζεται η ανοικτή πρόσβαση στην ψηφιακή παραγωγή του οργανισμού.
Mπορείτε να διαβάσετε τη σχετική ανακοίνωση της UNESCO εδώ.
May 17, 2013
Mια νέα μελέτη για την ανοικτή πρόσβαση εκδόθηκε από τον SPARC EUROPE (Scholarly Publishing Academic Research Coalition). Η μελέτη βασίζεται σε στοιχεία από το ROARMAP (Registry of Open Access Repositories Mandatory Archiving Policies) για την ανάλυση των πολιτικών ανοικτής πρόσβασης που ακολουθούν οι χρηματοδότες της ερευνητικής δραστηριότητας ανά τον κόσμο.
Οι πίνακες που δημοσιεύονται από τον SPARC EUROPE παρουσιάζουν 48 χρηματοδότες της έρευνας (ινστιτούτα, οργανισμοί, ακαδημαϊκοί και ερευνητικοί φορείς) και τις υποχρεωτικές πολιτικές ανοικτής πρόσβασης που εφαρμόζουν. Έτσι, καταγράφονται 33 φορείς που υποστηρίζουν τον “πράσινο δρόμο” για δημοσίευση με ανοικτή πρόσβαση (αποθετήρια ανοικτής πρόσβασης) οι οποίοι προέρχονται από χώρες όπως η Αυστραλία, η Αργεντινή, η Κίνα, ο Καναδάς, η Ισπανία και η Δανία. Μόνο τα Research Councils της Μεγάλης Βρετανίας επιλέγουν τον “‘χρυσό δρόμο” (δημοσίευση σε περιοδικά ανοικτής πρόσβασης) για να εφαρμόσουν την υποχρεωτική πολιτική για ανοικτή πρόσβαση, ενώ 11 χρηματοδότες της έρευνας από χώρες, όπως η Ινδία, η Σουηδία, η Ελβετία και η Αυστρία, ακολουθούν και τις δύο οδούς για να διασφαλίσουν την υποχρεωτική ανοικτή πρόσβαση στα αποτελέσματα της έρευνας που χρηματοδοτούν. Η λίστα ανανεώνεται σε διαρκή βάση, καθώς εφαρμόζονται και υιοθετούνται νέες πολιτικές ανά τον κόσμο. Περισσότερες λεπτομέρειες και τους αναλυτικούς πίνακες με τα αποτελέσματα της μελέτης θα βρείτε στη διεύθυνση http://sparceurope.org/analysis-of-funder-open-access-policies-around-the-world/.
February 18, 2013
Με στόχο να συμβάλει στoν σχεδιασμό εθνικής πολιτικής για την Ανοικτή Πρόσβαση στην επιστημονική γνώση, η Ημερίδα “Διαμόρφωση Εθνικών Πολιτικών για την Ανοικτή Πρόσβαση” , η οποία πραγματοποιήθηκε από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) την Πέμπτη 6 Δεκεμβρίου 2012 στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, συγκέντρωσε διακεκριμένους εκπρόσωπους του ακαδημαϊκού και ερευνητικού χώρου από την Ελλάδα και το εξωτερικό, διαμορφωτές πολιτικών και μεγάλο αριθμό συμμετεχόντων.
Η εκδήλωση, που διοργανώθηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου MedOANet (Mediterranean Open AccessNetwork, www.medoanet.eu), έδωσε την ευκαιρία να παρουσιαστούν οι πολιτικές και οι καλές πρακτικές που εφαρμόζονται διεθνώς στον τομέα της Ανοικτής Πρόσβασης, καθώς και οι σχετικές εξελίξεις στην Ελλάδα, με στόχο να προωθηθεί στη χώρα μας μια συντονισμένη υιοθέτηση τέτοιων πρακτικών και πολιτικών.
Το έργο MedOANet, που χρηματοδοτείται από το 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο για την Έρευνα της ΕΕ, σχεδιάστηκε και συντονίζεται από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (www.ekt.gr) και εντάσσεται στο πλαίσιο συστηματικών δράσεων του φορέα για την προώθηση και την εφαρμογή της Ανοικτής Πρόσβασης στη χώρα μας, με απώτερο στόχο την ενίσχυση της έρευνας και καινοτομίας. Με βάση τον θεσμικό του ρόλο, το ΕΚΤ αναπτύσσει ηλεκτρονικές ερευνητικές υποδομές και υπηρεσίες που αφορούν στη συλλογή, διάθεση και διατήρηση περιεχομένου επιστήμης, τεχνολογίας και πολιτισμού. Το κύριο αναπτυξιακό εργαλείο προς αυτή την κατεύθυνση είναι το έργο “Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Έρευνας και Τεχνολογίας” (www.epset.gr).
Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν εκπρόσωποι φορέων, οι οποίοι δραστηριοποιούνται στη χρηματοδότηση και παραγωγή έρευνας, στη χάραξη πολιτικών και στη διάχυση και χρήση των ερευνητικών αποτελεσμάτων στη χώρα (π.χ. πανεπιστήμια, βιβλιοθήκες, ερευνητικά κέντρα). Στο πρώτο και δεύτερο μέρος της εκδήλωσης παρουσιάστηκαν εισηγήσεις για τις τρέχουσες διεθνείς εξελίξεις, αλλά και την ελληνική πραγματικότητα, στον τομέα της Ανοικτής Πρόσβασης. Στο τρίτο μέρος που περιελάμβανε στρογγυλή τράπεζα με τη συμμετοχή εκπροσώπων διαφόρων φορέων, οι προσκεκλημένοι είχαν την ευκαιρία να επεκτείνουν τη συζήτηση σε όλους τους τομείς της Ανοικτής Πρόσβασης. Σημειώνεται ότι οι χρήστες του διαδικτύου είχαν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν την ημερίδα ζωντανά στη διεύθυνση www.ekt.gr/events/live.
Η Ανοικτή Πρόσβαση και καίρια θέση της στην Ευρωπαική πολιτική για την έρευνα και καινοτομία, οι βέλτιστες πολιτικές για την Ανοικτή Πρόσβαση όπως εφαρμόζονται διεθνώς, η Ανοικτή Πρόσβαση σε Ελλάδα και Κύπρο καθώς και οι υποδομές ανοικτής πρόσβασης που αναπτύσσονται στη χώρα μας ( όπως το Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών, το αποθετήριο του ΕΙΕ “Ήλιος” και το OpenAIre plus ) ήταν μερικά απο τα κύρια θέματα που αποσχόλησαν την Ημερίδα.
Περισσότερες λεπτομέρειες για τον απολογισμό της Ημερίδας μπορεί κανείς να βρεί στα ‘Νέα’ του openaccess.gr, ενώ οι εισηγήσεις των ομιλητών, οι βιντεοσκοπημένες ομιλίες και φωτογραφίες και άλμπουμ από την εκδήλωση είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα http://openaccess.gr/conferences/workshop2012/ και στο facebook.
January 21, 2013
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Σχεδόν δέκα χρόνια μετά τη διακήρυξη της Βουδαπέστης (2001) για την Ανοικτή Πρόσβαση, τα οφέλη της έχουν γίνει ορατά σε μεγάλο αριθμό από εμάς που εργαζόμαστε στον ακαδημαϊκό και ερευνητικό χώρο και όχι μόνο. Το κίνημα αυτό που ξεκίνησε από τους ίδιους τους ερευνητές σε Ευρώπη και ΗΠΑ έχει μεταμορφωθεί πλέον σε στρατηγική για την επιστημονική επικοινωνία, που υιοθετείται συστηματικά σε επίπεδο οργανισμών, αλλά και κρατών.
Η σημαντική αύξηση του αριθμού των επιστημονικών δημοσιεύσεων που διατίθενται ελεύθερα και η αυξανόμενη αναγνωρισιμότητά τους, η συνεχώς διευρυνόμενη αντίληψη ότι “τα ερευνητικά αποτελέσματα που χρηματοδοτούνται με δημόσιους πόρους αποτελούν δημόσιο αγαθό που παράγεται για το δημόσιο καλό και ως τέτοιο πρέπει να εξυπηρετήσει το δημόσιο συμφέρον”, η συνεισφορά των υποδομών Ανοικτής Πρόσβασης στη διαμορφούμενη Κοινωνία της Γνώσης, οδηγούν, με συνεχώς αυξανόμενους ρυθμούς, μεμονωμένους φορείς έρευνας στην υιοθέτηση και εφαρμογή πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης.
Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εκδώσει κείμενα και οδηγίες που προωθούν την Ανοικτή Πρόσβαση στα ερευνητικά αποτελέσματα που παράγονται με δημόσια χρηματοδότηση και καλεί τα κράτη – μέλη να την υποστηρίξουν σε εθνικό επίπεδο. Η πρωτοβουλία “Open Access Pilot FP7” είναι η έμπρακτη απόφαση της Ε.Ε. να διευρύνει την απρόσκοπτη, δημόσια πρόσβαση στα αποτελέσματα της ερευνητικής προσπάθειας που η ίδια χρηματοδοτεί. Ταυτόχρονα στις ΗΠΑ, ολοκληρώθηκε πρόσφατα η δημόσια διαβούλευση που πραγματοποίησε το Γραφείο Διαμόρφωσης Πολιτικής για την Έρευνα και Τεχνολογία του Λευκού Οίκου, με στόχο τη διαμόρφωση και εφαρμογή, σε ευρύτερο επίπεδο, της πολιτικής για την ανοικτή πρόσβαση στα αποτελέσματα της δημόσιας χρηματοδοτούμενης έρευνας.
Στην Ελλάδα, που το 2004 υπέγραψε τη διακήρυξη του ΟΟΣΑ για την “Πρόσβαση σε Επιστημονικά Δεδομένα που Προκύπτουν από Δημόσια Χρηματοδότηση”, δεν έχει διαμορφωθεί ακόμη εθνική πολιτική, αν και υπάρχει ένας συνεχώς αυξανόμενος αριθμός ακαδημαϊκών και ερευνητικών φορέων που υιοθετούν την Ανοικτή Πρόσβαση και υλοποιούν τις απαιτούμενες υποδομές.
Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), ως φορέας που δραστηριοποιείται σε θέματα τεκμηρίωσης και διάθεσης ψηφιακού επιστημονικού περιεχομένου, πρωτοστατεί στην προώθηση της Ανοικτής Πρόσβασης, υιοθετώντας την σε όλο το εύρος των δραστηριοτήτων του.
Με στόχο την υιοθέτηση της Ανοικτής Πρόσβασης από όσο το δυνατόν περισσότερους ελληνικούς φορείς για τη διάχυση των ερευνητικών αποτελεσμάτων τους, αλλά και την ανάπτυξη διαλόγου για την επίλυση θεμάτων που σχετίζονται με την Ανοικτή Πρόσβαση, διαμορφώσαμε ένα χώρο συζήτησης και προβληματισμού με τη μορφή ενός blog, που έρχεται να συμπληρώσει τον δικτυακό τόπο openaccess.gr.
Απαιτήσεις και συμπεριφορές ερευνητών, πολιτικές εκδοτικών οίκων, νέα εκδοτικά μοντέλα, πνευματικά δικαιώματα, συμβολή της ανοικτής πρόσβασης στην αξιολόγηση της ερευνητικής προσπάθειας, τεχνολογικά θέματα που σχετίζονται με τις υποδομές της Ανοικτής Πρόσβασης, καλές πρακτικές για όλο το φάσμα των ενεργειών που συνθέτουν την Ανοικτή Πρόσβαση, είναι μερικά από τα θέματα στα οποία σας προσκαλούμε να καταθέσετε τις απόψεις σας ή να σχολιάσετε απόψεις άλλων συναδέλφων.
Από την πλευρά του ΕΚΤ θα καταβληθεί κάθε προσπάθεια ώστε να εντοπιστούν και να προβληθούν, με τεκμηριωμένο τρόπο, θέματα που βρίσκονται στην αιχμή της επικαιρότητας. Σε αυτό μας το εγχείρημα ζητάμε τη συνεισφορά σας και ευχόμαστε η συνεργασία μας να συμβάλει στην αύξηση του αριθμού των φορέων που υιοθετούν την πολιτική της Ανοικτής Πρόσβασης και στην ευαισθητοποίηση της ελληνικής ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας, και ταυτόχρονα να ενισχύσει την εικόνα της ελληνικής ερευνητικής προσπάθειας εντός και εκτός Ελλάδας.
Eκ μέρους του ΕΚΤ
Δρ. Εύη Σαχίνη
April 21, 2010
Next page