Tag: Μελέτη
Στοχεύοντας στην υποστήριξη της ανάπτυξης αποτελεσματικών Ευρωπαϊκών πολιτικών, η νέα μελέτη του PASTEUR4OA παρουσιάζει τα αποτελέσματα τριών «ασκήσεων» αποτελεσματικότητας των πολιτικών της ανοικτής πρόσβασης. Εφαλτήριο για την πραγματοποίηση αυτής της έρευνας στάθηκε η ανανέωση του ROARMAP, του μητρώου καταγραφής των πολιτικών της ανοικτής πρόσβασης, η οποία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του έργου PASTEUR4OA. Το μητρώο δομήθηκε εξ’ αρχής με βάση ένα νέο σχήμα πολύ πιο λεπτομερούς κατηγοριοποίησης των πολιτικών, το οποίο με τη σειρά του επιτρέπει την πραγματοποίηση πιο πολύπλοκων αναζήτησεων απ’ότι ήταν δυνατό προηγουμένως. Επιπλέον, το μητρώο εμπλουτίστηκε με 250 νέες πολιτικές που καταγράφηκαν για πρώτη φορά. Ο συνολικός αριθμός πολιτικών που είναι καταγεγραμμένες στο μητρώο ανέρχεται στις 650, από τις οποίες οι 60% είναι Ευρωπαϊκές, τα 2/3 των πολιτικών αφορούν ιδρυματικές πολιτικές και το 10% είναι πολιτικές χρηματοδοτών. Παραπάνω από τις μισές από αυτές τις πολιτικές είναι υποχρεωτικές εγείροντας συγκεκριμένες απαιτήσεις ως προς την κατάθεση των αποτελεσμάτων της έρευνας, και πάνω από το 60% αυτών των πολιτικών είναι Ευρωπαϊκές.
Στη συνέχεια της καταγραφής των πολιτικών και της ενημέρωσης του ROARMAP, στο πλαίσιο του έργου αξιολογήθηκε η αποτελεσματικότητα της κατάθεσης των επιστημονικών άρθρων σε αποθετήρια με πολιτικές υποχρεωτικής και μη-υποχρεωτικής κατάθεσης, συγκρίνοντας το σύνολο του υλικού ανοικτής πρόσβασης των αποθετηρίων προς τον αριθμό των επιστημονικών άρθρων που είχαν δημοσιευθεί από το προσωπικό των ιδρυμάτων. Από τις ακόλουθες σημαντικές παρατηρήσεις που προκύπτουν, διαφαίνονται στοιχεία τα οποία πρέπει να ενσωματώνονται στις πολιτικές για να διασφαλίζεται η αποτελεσματικότητά τους:
- Τα ποσοστά κατάθεσης στα αποθετήρια είναι χαμηλά. Περισσότερα από τα ¾ των δημοσιευμένων άρθρων δεν κατατίθενται καθόλου. Από το υλικό που είναι κατατεθειμένο, το 8% αφορά μόνο μεταδεδομένα, το 3% αφορά άρθρα περιορισμένης πρόσβασης, ενώ το 12% διατίθεται με ανοικτή πρόσβαση, με ποσοστά που παρουσιάζουν σημαντικές διακυμάνσεις, ανάλογα και με τον επιστημονικό κλάδο.
- Η κατάθεση υλικού ανοικτής πρόσβασης ήταν πάνω από τέσσερις φορές πιο ψηλό στα ιδρύματα με πολιτική υποχρεωτικής ανοικτής πρόσβασης, απ’ότι σε αυτά χωρίς, αν και τα τεκμήρια που κατατίθενται σε αποθετήρια υποχρεωτικής ανοικτής πρόσβασης κατατίθενται πιο καθυστερημένα απ’ότι αυτά που κατατίθενται σε αποθετήρια με μη-υποχρεωτική ανοικτή πρόσβαση (αδράνεια κατάθεσης).
- Μελετώντας τα διαφορετικά στοιχεία τα οποία συνεισφέρουν στην αποτελεσματικότητα της πολιτικής, τρία διαφαίνονται ως πολύ σημαντικά, συγκεκριμένα: η υποχρεωτική απαίτηση για την κατάθεση των αποτελεσμάτων της έρευνας, η λήψη μέτρων ώστε να μην υπάρχουν αποκλείσεις σε αυτή την πολιτική, και ο συνδυασμός της υποχρέωσης για κατάθεση με την αξιολόγηση της έρευνας. Συστήνεται όλες οι πολιτικές να συμπεριλαμβάνουν αυτά τα τρία σημαντικά στοιχεία.
Σχετικά με το PASTEUR4OA
Το PASTEUR4OA είναι ένα ευρωπαϊκό έργο το οποίο συντονίζει το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και στο οποίο συμμετέχουν καταξιωμένοι φορείς όπως το JISC, το EIFL, το LIBER, το SPARC Europe, κ.ά.. Στόχος του έργου είναι η ανάπτυξη εναρμονισμένων πολιτικών ανοικτής πρόσβασης και ανοικτών επιστημονικών δεδομένων που να ανταποκρίνονται στην πρόσφατη σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφορικά με την «Πρόσβαση και τη μακροχρόνια διατήρηση της επιστημονικής πληροφορίας» του Ιουλίου του 2012, και της πολιτικής για την ανοικτή πρόσβαση στο πλαίσιο του χρηματοδοτικού πλαισίου Ορίζοντας 2020.
April 8, 2015
Mια νέα μελέτη της COAR (Συνομοσπονδία Αποθετηρίων Ανοικτής Πρόσβασης) έρχεται να αναδείξει τα καλά παραδείγματα και τις στρατηγικές εμπλουτισμού των αποθετηρίων, ώστε να ενισχύσει τον ρόλο και την αναγνώριση της σημασίας τους στην ευρεία διάδοση των αποτελεσμάτων της έρευνας.
Η μελέτη έχει τον τίτλο “Incentives, Integration, and Mediation: Sustainable Practices for Populating Repositories” (Κίνητρα, Ενοποίηση, Διαμεσολάβηση: Βιώσιμες Πρακτικές για τον Εμπλουτισμό Αποθετηρίων) και στόχος της είναι να βοηθήσει την ερευνητική κοινότητα να εφαρμόζει βιώσιμες μεθόδους για την πρόσκτηση περιεχομένου στα αποθετήρια.
Η αναγνώριση της σημασίας των αποθετηρίων Ανοικτής Πρόσβασης διαρκώς αυξάνεται τα τελευταία περίπου δέκα χρόνια, καθώς χρηματοδοτικοί φορείς και κυβερνήσεις εφαρμόζουν πολιτικές Ανοικτής Πρόσβασης με εντεινόμενους ρυθμούς, και έχει δημιουργηθεί γύρω από αυτά μία δραστήρια, αναπτυσσόμενη κοινότητα παγκοσμίως.
Παρ’ όλη τη σημαντική διάδοσή τους, τα αποθετήρια χρειάζεται να υιοθετούν στρατηγικές ανάδειξης της αξίας τους στην ευρύτερη ερευνητική κοινότητα. Παράλληλα, έχουν ανακύψει πολλές καλές πρακτικές που αφορούν την πολιτική απόκτησης περιεχομένου και τη βιωσιμότητα των αποθετηρίων.
Οι πρακτικές που περιγράφονται βασίζονται στην αξιολόγηση της δράσης αποθετηρίων από όλο τον κόσμο που εφαρμόζονται μέσα σε διαφορετικά θεσμικά και ιδρυματικά περιβάλλοντα.
Στη μελέτη, εξετάζονται τρία επιμέρους βασικά στοιχεία στην αξιολόγηση των αποθετηρίων:
- Κίνητρα: προώθηση των οφελών των αποθετηρίων μέσα από καμπάνιες ευαισθητοποίησης και δημιουργίας δεικτών, και μέσα από την υιοθέτηση πολιτικών που απαιτούν την κατάθεση ή την αυτοαρχειοθέτηση
- Ενοποίηση: η ενσωμάτωση ή η εξασφάλιση της διαλειτουργικότητας μεταξύ των υπηρεσιών των αποθετηρίων και άλλων ιδρυματικών υπηρεσιών, όπως τα ερευνητικά πληροφοριακά συστήματα και οι ερευνητικές βιογραφίες
- Διαμεσολάβηση: η εφαρμογή εργαλείων, ροών εργασίας και συνεργασιών που διευκολύνουν και απλοποιούν τη διαδικασία κατάθεσης.
Η κοινότητα των αποθετηρίων γεννήθηκε μέσα από ένα περιβάλλον συνεργασίας, ανοικτότητας και καινοτομίας. Οι πρακτικές που περιγράφονται στη μελέτη αντανακλούν αυτές τις παραδόσεις και αντιπροσωπεύουν δημιουργικές προσεγγίσεις όσον αφορά το προσωπικό, τις τεχνολογικές λύσεις και την υιοθέτηση καινοτόμων πολιτικών.
Η COAR (Συνομοσπονδία Αποθετηρίων Ανοικτής Πρόσβασης) είναι ένας νέος, γρήγορα αναπτυσσόμενος συνεταιρισμός αποθετηρίων. Ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 2009, και σήμερα αριθμεί 100 μέλη παγκοσμίως από 24 χώρες και 4 ηπείρους. Η αποστολή της είναι να ενισχύσει την προβολή και τη διάδοση των αποτελεσμάτων της έρευνας μέσα από τη δημιουργία ενός διεθνούς δικτύου ψηφιακών αποθετηρίων Ανοικτής Πρόσβασης.
Σχετικά με την COAR: http://www.coar-repositories.org/
Η Μελέτη “Incentives, Integration, and Mediation: Sustainable Practices for Populating Repositories”
July 12, 2013
Η Knowledge Exchange μόλις κυκλοφόρησε τη νέα μελέτη με τίτλο “The Collective Provision of Open Access Resources”. Η μελέτη, που χρηματοδοτήθηκε από τον οργανισμό SPARC, είναι η τρίτη σε σειρά μελέτη που εκδίδεται στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας “Sustainability of Open Access Resources”. Με ζητούμενο την οικονομική βιωσιμότητα των υπηρεσιών των υποδομών που υποστηρίζουν την ανάπτυξη και διάθεση των αποτελεσμάτων της επιστημονικής έρευνας με ανοικτή πρόσβαση, η μελέτη εξετάζει διεξοδικά τα καίρια οργανωτικά ζητήματα που αφορούν τον πρακτικό σχεδιασμό των υπηρεσιών και περιγράφει τις θεμελιώδεις αρχές για την εφαρμογή βιώσιμων μοντέλων.
Στόχος της μελέτης είναι να αποτελέσει ένα ολοκληρωμένο οδηγό για τους χρηματοδότες και σχεδιαστές έργων, ώστε να είναι σε θέση να αναπτύξουν και να συντονίσουν συλλογικά μοντέλα χρηματοδότησης, ικανά να υποστηρίξουν την ανοικτή πρόσβαση στις ηλεκτρονικές υποδομές.
Η παροχή υπηρεσιών χωρίς κόστος, μέσω ηλεκτρονικών υποδομών ανοικτής πρόσβασης, δημιουργεί σήμερα προκλήσεις που διαφέρουν από αυτές που έχουν να αντιμετωπίσουν υποδομές που βασίζονται στο μοντέλο της αγοράς. Η μελέτη λοιπόν εντοπίζει δύο κεντρικά στοιχεία στο σχεδιασμό μίας αποτελεσματικής υποδομής που παρέχεται χωρίς κόστος. Το πρώτο αφορά τη δημιουργία ζήτησης για την υπηρεσία μέσω της κινητοποίησης των οργανισμών που θα συμμετέχουν μελλοντικά στην υποδομή και το δεύτερο αφορά τον τρόπο προσέγγισης των οργανισμών αυτών, ώστε να συμβάλλουν εθελοντικά στην παροχή της υπηρεσίας.
Έτσι, διενεργώντας μία επισκόπηση στα βασικά χαρακτηριστικά που διέπουν ένα βιώσιμο μοντέλο υποδομών ανοικτής πρόσβασης και εξερευνώντας διαφορετικές προσεγγίσεις για το συντονισμό συλλογικής χρηματοδότησης σε πρακτικό επίπεδο, η μελέτη παρέχει ένα σκελετό ικανό να οδηγήσει σε επιτυχία τις ανεξάρτητες πρωτοβουλίες που επιχειρούν να αναπτύξουν βιώσιμες υποδομές-υπηρεσίες ανοικτής πρόσβασης.
April 25, 2013
Η νέα έκδοση της UNESCO με τίτλο “Policy Guidelines for the Development and promotion of Open Access” επιχειρεί να αποσαφηνίσει την έννοια της Ανοικτής Πρόσβασης και να προσφέρει έναv οδηγό με συγκεκριμένα βήματα για τοv σχεδιασμό πολιτικών Aνοικτής Πρόσβασης. Καθώς η δημιουργία ενός περιβάλλοντος που προωθεί την Ανοικτή Πρόσβαση είναι προυπόθεση για το σχεδιασμό πολιτικών, η συγκεκριμένη έκδοση έρχεται να συναντήσει αυτή την προτεραιότητα σε επίπεδο κυβερνητικό, ιδρυματικό αλλά και στο επίπεδο των φορέων χρηματοδότησης.
Στόχος της έκδοσης είναι όχι μόνο να προωθήσει τις πολιτικές της Ανοικτής Πρόσβασης στα κράτη μέλη, αλλά και να διευκολύνει την ολοκληρωμένη κατανόηση συγκεκριμένων ζητημάτων που σχετίζονται με την Ανοικτή Πρόσβαση. Οι οδηγίες που περιλαμβάνονται δεν έχουν καθοδηγητικό χαρακτήρα, αλλά προτείνουν τρόπους που μπορούν να διευκολύνουν τη λήψη αποφάσεων και να οδηγήσουν στην υιοθέτηση επιτυχημένων πολιτικών ανοικτής πρόσβασης και συνεπώς στην ενίσχυση εθνικών ερευνητικών υποδομών.
Σύμφωνα με τη συγγραφέα της έκδοσης, Δρ Alma Swan, διακεκριμένη εμπειρογνώμων στον τομέα της Ανοικτής Πρόσβασης, η έκδοση αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί ώς βασικό σημείο αναφοράς για την Ανοικτή Πρόσβαση και τον σχεδιασμό πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης. Είναι γεγονός ότι η έκδοση αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο για τους σχεδιαστές πολιτικής, τη δημόσια διοίκηση, τους διαχειριστές της έρευνας και τους ερευνητές. Οι αναγνώστες μπορούν μάλιστα να υποβάλλουν online τα σχόλια τους, συμβάλλοντας έτσι στη μελλοντική διαμόρφωση και βελτίωση της έκδοσης.
January 9, 2013
Η νέα μελέτη που δημοσιεύεται σήμερα στο BMC Medicine με τίτλο “Anatomy of open access publishing: a study of longitudinal development and internal structure” (Laakso και Björk) εκτιμά ότι μέσα στο 2011, και ενώ βρίσκονταν σε εξέλιξη μακροπρόθεσμοι μετασχηματισμοί στη δομή της Ανοικτής Πρόσβασης, δημοσιεύτηκαν περίπου 340.000 άρθρα σε 6.713 επιστημονικά περιοδικά με άμεση ανοικτή πρόσβαση (full immediate OA journals). Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, ο αριθμός των επιστημονικών δημοσιεύσεων σε περιοδικά ανοικτής πρόσβασης, που ωστόσο επιβάλλουν κάποιες χρεώσεις (hybrid OA journals), είναι εξίσου εντυπωσιακός: μέσα στο 2011 δημοσίευτηκαν 166.700 άρθρα (αριθμός που αντιστοιχεί στο 49% των συνολικών δημοσιεύσεων με ανοικτή πρόσβαση). Αυτή η αύξηση συνδέεται με την αύξηση των εμπορικών εκδοτών που τώρα εμφανίζονται να αποκτούν ρόλο κλειδί στον χώρο της Ανοικτής Πρόσβασης.
Επιπλέον, η άνοδος στον αριθμό των δημοσιεύσεων ανοικτής πρόσβασης αφορά όλα τα επιστημονικά πεδία. Ειδικά στον τομέα της βιοιατρικής, ο αριθμός των δημοσιεύσεων σημειώνει απότομη αύξηση: ενώ το 2000 καταγράφονται 7.400 άρθρα, το 2011 αυξάνονται σε 120.900. Συνολικά, παρατηρείται ότι την τελευταία δεκαετία, η δημοσίευση με Aνοικτή Πρόσβαση έχει σταθερά αυξήσει το μερίδιο της για όλα τα ακαδημαϊκά περιοδικά, κατά 1% περίπου το χρόνο.
Τα συμπεράσματα της μελέτης καταλήγουν ότι το μοντέλο δημοσίευσης με ανοικτή πρόσβαση φαίνεται να αποτελεί μία βιώσιμη εναλλακτική λύση στο κυρίαρχο μοντέλο ακαδημαϊκής δημοσίευσης. Το ερώτημα ωστόσο παραμένει σχετικά με το αν η ανοικτή δημοσίευση θα αποτελέσει το κυρίαρχο μοντέλο: “Όπως σε αρκετούς τομείς και αγορές το διαδίκτυο έχει επανατοποθετήσει τους κανόνες του παιχνιδιού, έτσι και στον τομέα των δημοσιεύσεων αναμένουμε να παρακολουθήσουμε πώς θα σταθεροποιηθεί η δυναμική αυτή” καταλήγει η μελέτη. Το πλήρες κείμενο της μελέτης, καθώς και αναλυτικά γραφήματα και εκτιμήσεις, μπορείτε να διαβάσετε εδώ.
October 24, 2012
Οι ελληνικές δημοσιεύσεις στον τομέα των Βιοεπιστημών παρουσιάζονται στη νέα μελέτη του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, η οποία είναι ανοικτά προσβάσιμη στο διαδίκτυο στη διεύθυνση http://www.ekt.gr/metrics. Η μελέτη “Ελληνικές Επιστημονικές Δημοσιεύσεις 2000-2010, Τομέας Βιοεπιστημών” αναδεικνύει επιστημονικές περιοχές αριστείας και παρουσιάζει την εξέλιξη των βιβλιομετρικών δεικτών για την ερευνητική δραστηριότητα ελληνικών φορέων στον ευρύτερο τομέα των Βιοεπιστημών, κατά την περίοδο 2000-2010.
Πρόκειται για μία έκδοση που υλοποιήθηκε από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (EKT), με τη συνεργασία των καθηγητών Αχιλλέα Γραβάνη και Ιωάννη Ιωαννίδη, Προέδρου και Μέλους, αντίστοιχα, του Τομεακού Επιστημονικού Συμβουλίου-Τομέας Βιοεπιστημών του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας. Εντάσσεται στη σειρά βιβλιομετρικών μελετών που καθιέρωσε το ΕΚΤ στο πλαίσιο του θεσμικού του ρόλου για τη συλλογή, οργάνωση και διάθεση επιστημονικής πληροφορίας και περιεχομένου.
Η μελέτη “Ελληνικές Επιστημονικές Δημοσιεύσεις 2000-2010, Τομέας Βιοεπιστημών” είναι η πρώτη θεματική μελέτη βιβλιομετρικών δεικτών που εκπονεί το ΕΚΤ, μετά τις δύο πρώτες μελέτες που αφορούσαν το σύνολο των επιστημονικών δημοσιεύσεων. Πραγματοποιήθηκε με βάση τη μεθοδολογική προσέγγιση και το περιβάλλον των εργαλείων που έχει αναπτύξει το ΕΚΤ για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των μελετών για τη βιβλιομετρική ανάλυση των επιστημονικών δημοσιεύσεων στα διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Περισσότερα σχετικά με τη μελέτη μπορείτε να βρείτε στο openaccess.gr
July 9, 2012
Στοχεύοντας στην υποστήριξη της ανάπτυξης αποτελεσματικών Ευρωπαϊκών πολιτικών, η νέα μελέτη του PASTEUR4OA παρουσιάζει τα αποτελέσματα τριών «ασκήσεων» αποτελεσματικότητας των πολιτικών της ανοικτής πρόσβασης. Εφαλτήριο για την πραγματοποίηση αυτής της έρευνας στάθηκε η ανανέωση του ROARMAP, του μητρώου καταγραφής των πολιτικών της ανοικτής πρόσβασης, η οποία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του έργου PASTEUR4OA. Το μητρώο δομήθηκε εξ’ αρχής με βάση ένα νέο σχήμα πολύ πιο λεπτομερούς κατηγοριοποίησης των πολιτικών, το οποίο με τη σειρά του επιτρέπει την πραγματοποίηση πιο πολύπλοκων αναζήτησεων απ’ότι ήταν δυνατό προηγουμένως. Επιπλέον, το μητρώο εμπλουτίστηκε με 250 νέες πολιτικές που καταγράφηκαν για πρώτη φορά. Ο συνολικός αριθμός πολιτικών που είναι καταγεγραμμένες στο μητρώο ανέρχεται στις 650, από τις οποίες οι 60% είναι Ευρωπαϊκές, τα 2/3 των πολιτικών αφορούν ιδρυματικές πολιτικές και το 10% είναι πολιτικές χρηματοδοτών. Παραπάνω από τις μισές από αυτές τις πολιτικές είναι υποχρεωτικές εγείροντας συγκεκριμένες απαιτήσεις ως προς την κατάθεση των αποτελεσμάτων της έρευνας, και πάνω από το 60% αυτών των πολιτικών είναι Ευρωπαϊκές.
