Tag: ανοικτή πρόσβαση
Με πρόσφατη ανακοίνωσή τους, οι μεγαλύτεροι χρηματοδότες της έρευνας στο Ην. Βασίλειο, όπως το Συμβούλιο Χρηματοδότησης της Ανώτατης Εκπαίδευσης της Αγγλίας (Higher Education Funding Council for England-HEFCE), της Ουαλίας και της Σκωτίας υιοθετούν υποχρεωτική πολιτική Ανοικτής Πρόσβασης για όλα τα άρθρα τα οποία θα χρηματοδοτούνται από το Πλαίσιο Έρευνητικής Αριστείας (Research Excellence Framework) από το 2016 και έπειτα.
Το Πλαίσιο ‘Ερευνητικής Αριστείας αποτελεί το βασικό εθνικό σύστημα για την αξιολόγηση της έρευνας, το οποίο χρησιμοποιείται από τους χρηματοδότες έρευνας για την επιλεκτική χρηματοδότηση των ανώτατων ιδρυμάτων. ‘Ο,τι ορίζει το Πλαίσιο Αριστείας, τα πανεπιστήμια είναι υποχρεωμένα να το ακολουθούν κατά γράμμα. Η πολιτική διασυνδέει την κατάθεση των δημοσιεύσεων σε αποθετήρια με το Πλαίσιο Αριστείας, με την αξιολόγηση και χρηματοδότηση των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, δηλαδή, και αυτή η απλή απαίτηση, αναμένεται να αλλάξει την κουλτούρα των επιστημονικών δημοσιεύσεων στα Βρετανικά πανεπιστήμια.
Τα νέα κριτήρια αφορούν όλες τις δημοσιεύσεις σε περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων τα οποία έχουν γίνει δεκτά για δημοσίευση μετά την 1η Απριλίου. Δεν αφορούν μονογραφίες ή δεδομένα σε αυτή τη φάση. Η πολιτική ορίζει ότι τα χειρόγραφα τα οποία έχουν υποστεί αξιολόγηση πρέπει να κατατίθενται σε ένα ιδρυματικό ή θεματικό αποθετήριο ταυτόχρονα με την αποδοχή τους για δημοσίευση. Τα μεταδεδομένα τα οποία περιγράφουν τη δημοσίευση όπως ο τίτλος, ο δημιουργός, κλπ, πρέπει να είναι ευρέσιμα αμέσως από οποιονδήποτε μέσα από τις διαδεδομένες μηχανές αναζήτησης. Εφόσον έχει επιβληθεί κάποιο χρονικό εμπάργκο από τον εκδότη, τα χειρόγραφα πρέπει να είναι διαθέσιμα σε οποιονδήποτε ακόμη και για μεταφόρτωση, αμέσως μόλις λήξει.
Στο νέο Πλαίσιο Αριστείας ορίζεται, ακόμη, ότι κάθε πανεπιστήμιο το οποίο υποβάλλει αίτηση για χρηματοδότηση θα πρέπει να καταδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο υποστηρίζει την ανοικτή πρόσβαση. Η πολιτική υιοθετήθηκε μετά από μία εκτενή διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους φορείς κατά την οποία υποβλήθηκαν 460 απαντήσεις.
Η Alma Swan, διευθύντρια του SPARC, υποστηρίζει ότι η σημασία της νέας υιοθετούμενης πολιτικής έγκειται αφενός στην αναγνώριση της σημασίας και την υποστήριξη των αποθετηρίων στην έμπρακτη και με χαμηλό κόστος εφαρμογή της ανοικτής πρόσβασης και στο γεγονός ότι εντάσσει την ανοικτή πρόσβαση μέσα στη ροή εργασίας της δημοσίευσης, απαιτώντας από τους συγγραφείς να καταθέσουν σε αποθετήριο τη δημοσίευσή τους ενώ βρίσκονται ακόμη ενεργά μέσα στη διαδικασία της δημοσίευσης.
Περισσότερες πληροφορίες:
http://www.hefce.ac.uk/news/newsarchive/2014/news86805.html
http://blogs.lse.ac.uk/impactofsocialsciences/2014/04/01/hefce-open-access-ref-gamechanger/
April 1, 2014
Το ευρωπαϊκό έργο PASTEUR4OA (Open Access Policy Alignment STrategies for European Union Research – www.pasteur4oa.eu), που συντονίζεται από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), πραγματοποίησε την εναρκτήρια συνάντηση των εταίρων του στις 20 και 21 Φεβρουαρίου 2014 στο Πανεπιστήμιο του Minho στην Πορτογαλία. Το kick-off meeting του έργου πραγματοποιήθηκε σε συνδυασμό με το kick-off meeting του ευρωπαϊκού έργου FOSTER (www.fosteropenscience.eu), με το οποίο αναγνωρίστηκαν συνέργειες και δράσεις, οι οποίες συνδυαστικά θα μεγιστοποιήσουν τον αντίκτυπο των δύο έργων.
Σκοπός της συνάντησης ήταν η επίσημη έναρξη του PASTEUR4OA, η εγκαθίδρυση κλίματος συνεργασίας, συνεννόησης και κοινού οράματος και στόχων μεταξύ των εταίρων, η αναγνώριση των πιθανών δυσκολιών που ενδέχεται να προκύψουν κατά την υλοποίηση του έργου, καθώς και ο σχεδιασμός του πλάνου αντιμετώπισής τους.
Κατά την πρώτη ημέρα της συνάντησης παρουσιάστηκαν οι στόχοι των δύο ευρωπαϊκών έργων και οι προγραμματισμένες δράσεις τους, έτσι ώστε να δημιουργηθεί έδαφος συνεργασίας μεταξύ τους, αλλά και προγραμματισμός παράλληλων δράσεων, οι οποίες θα ενισχύσουν τη δυναμική τους.
Κατά τη δεύτερη ημέρα του kick-off meeting, συζητήθηκαν οι βασικοί πυλώνες του έργου, το χρονοδιάγραμμα των δράσεων και οι υποχρεώσεις των εταίρων για τη σωστή και εμπρόθεσμη υλοποίησή του. Παρουσιάστηκαν το σχέδιο διαχείρισης και υλοποίησης, τα πακέτα εργασίας, καθώς και οι επιμέρους ενέργειες που θα υλοποιηθούν.
Το ευρωπαϊκό έργο PASTEUR4OA υποστηρίζει την ανάπτυξη κοινών πολιτικών για την Ανοικτή Πρόσβαση και τα Ανοικτά Δεδομένα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με την πρόσφατη σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αναφορικά με την «Πρόσβαση σε και διατήρηση της επιστημονικής πληροφορίας» (Ιούλιος 2012) και με στόχο τη μεγιστοποίηση της ευθυγράμμισης των πολιτικών ως προς την πολιτική του Ορίζοντα 2020 για την πρόσβαση στην έρευνα.
Ένας από τους κύριους στόχους του έργου είναι η ανάπτυξη και ενίσχυση στρατηγικών Ανοικτής Πρόσβασης και πολιτικών σε εθνικό επίπεδο, έτσι ώστε να διευκολυνθεί ο συντονισμός τους μεταξύ των κρατών μελών. Οι δράσεις του βασίζονται στο προϋπάρχον ευρωπαϊκό έργο MedOANet (www.medoanet.gr), κεφαλαιοποιώντας τα αποτελέσματά του και ως εκ τούτου, δημιουργώντας ένα δίκτυο κέντρων εμπειρογνωμοσύνης στα κράτη μέλη, το οποίο θα αναπτύξει συντονισμένη και συνεργατική δραστηριότητα, έχοντας ως στόχο την υποστήριξη της δημιουργίας πολιτικών σε εθνικό επίπεδο, υπό την καθοδήγηση των εταίρων του έργου.
March 19, 2014
Τα Ανοικτά Δεδομένα και η Ανοικτή Πρόσβαση στη δημόσια χρηματοδοτούμενη επιστημονική πληροφορία και στη Δημόσια Διοίκηση ήρθαν για να μείνουν. Αυτό ήταν το συμπέρασμα του τριήμερου Διεθνούς Συνεδρίου “Ανοικτή Πρόσβαση @ ΕΚΤ – Αναπτύσσοντας κοινές ευρωπαϊκές πολιτικές για την καινοτόμο χρήση της δημόσιας και επιστημονικής πληροφορίας” (www.openaccess.gr/conference2013) που διοργάνωσε με επιτυχία το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) στις 16-18 Οκτωβρίου στην Αθήνα (Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών). Το συνέδριο παρακολούθησαν περισσότερα από 800 άτομα (500 μέσω Διαδικτύου), ενώ αποτέλεσε δημοφιλές θέμα στα ελληνικά κοινωνικά δίκτυα.
Στο συνέδριο συμμετείχαν καταξιωμένες προσωπικότητες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της Ανοικτής Πρόσβασης, πανεπιστημιακοί, ερευνητές και ανώτατα στελέχη της δημόσιας διοίκησης από την Ελλάδα, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Βιντεοσκοπημένο μήνυμα απηύθυνε η Επίτροπος της ΕΕ για την Έρευνα, την Καινοτομία και την Επιστήμη, Máire Geoghegan-Quinn, η οποία αναφέρθηκε στην υποχρεωτική πλέον δημοσίευση με Ανοικτή Πρόσβαση των ερευνητικών αποτελεσμάτων που παράγονται στο πλαίσιο ευρωπαϊκών έργων.
Τα μηνύματα ήταν πολλά και θετικά, τόσο σε επίπεδο πολιτικής βούλησης και χάραξης πολιτικής όσο και σε επίπεδο πρακτικών παραδειγμάτων εφαρμογής από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Τα κάθε είδους ανοικτά δημόσια δεδομένα-επιστημονικά, ερευνητικά, γεωχωρικά, οικονομικά, πολιτιστικά- βρίσκονται στη βάση της δημιουργίας της οικονομίας της γνώσης και της επίτευξης ενός ευφυούς και συμμετοχικού κράτους, όπως αναδείχθηκε την πρώτη ημέρα του Συνεδρίου που ήταν αφιερωμένη στις εγχώριες πολιτικές και τα παραδείγματα αξιοποίησης ανοικτών δεδομένων.
Οι επόμενες δύο ημέρες του συνεδρίου εστίασαν στην ανάπτυξη και εφαρμογή πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης στην έρευνα, σύμφωνα με τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Όπως αναδείχθηκε στο Συνέδριο η Ανοικτή Πρόσβαση στα αποτελέσματα της έρευνας αποτελεί πλέον επικρατούσα τάση σε ευρωπαϊκό αλλά και διεθνές επίπεδο, με σημαντικές πρωτοβουλίες να σημειώνονται σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες αλλά και στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο του συνεδρίου πραγματοποιήθηκε και η τελική εκδήλωση του ευρωπαϊκού έργου MedOANet, που συντονίζει το ΕΚΤ και προωθεί την εφαρμογή εθνικών πολιτικών στα κράτη της Μεσογείου για την Ανοικτή Πρόσβαση στην επιστημονική πληροφορία.
Πέρα από την υιοθέτηση πολιτικών και τη λήψη μέτρων εφαρμογής, ένα βασικό συμπέρασμα του συνεδρίου ήταν ότι για να συντελεστεί η αλλαγή παραδείγματος από το “όλα κλειστά” στο “όλα ανοικτά” ως κυρίαρχη πρακτική για τη δημόσια χρηματοδοτούμενη πληροφορία, απαιτείται μία ευρύτερη αλλαγή κουλτούρας από τους θεσμικούς φορείς και τους ερευνητές οι οποίοι καλούνται να κατανοήσουν ότι το άνοιγμα της πληροφορίας αυξάνει την αναγνωρισιμότητα και την απήχηση του επιστημονικού έργου, ενώ συντελεί στον εκδημοκρατισμό της γνώσης και στην ανάπτυξη της καινοτομίας.
To ΕΚΤ διοργάνωσε το συνέδριο στο πλαίσιο του θεσμικού του ρόλου για τη συγκέντρωση, διάχυση και διατήρηση της επιστημονικής πληροφορίας που παράγεται στη χώρα, με σκοπό την αξιοποίηση και την περαιτέρω χρήση της. Όπως υπογράμμισε στον χαιρετισμό της, η Διευθύντρια του ΕΚΤ, Δρ Εύη Σαχίνη, το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης έχει κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση και εφαρμογή εθνικών πολιτικών για την Ανοικτή Πρόσβαση. Ως εθνική ηλεκτρονική υποδομή περιεχομένου επιστήμης και πολιτισμού, αναπτύσσει υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας προς τους ελληνικούς φορείς έρευνας, τους ερευνητές και το ευρύ κοινό. Μέσω των διαλειτουργικών του συστημάτων, συλλέγει και διαθέτει την επιστημονική και πολιτιστική πληροφορία της χώρας, με έμφαση στην ευρεία διάχυσή της με Ανοικτή Πρόσβαση και στην εσαεί διατήρησή της.
Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου παρουσιάστηκαν τρεις σημαντικές υπηρεσίες του ΕΚΤ για τη διάθεση ψηφιακού περιεχομένου: α) το ανανεωμένο διαδικτυακό περιβάλλον www.openarchives.gr για αναζήτηση σε έγκριτο ελληνικό περιεχόμενο επιστήμης και πολιτισμού, β) η πλατφόρμα ΕΚΤ ePublishing (www.ekt.gr/epublishing) για περιοδικά ανοικτής πρόσβασης, και γ) οι νέες υππηρεσίες SaaS (www.epset.gr/saas) για την ασφαλή διαφύλαξη, ανάδειξη και περαιτέρω χρήση ψηφιακού περιεχομένου.
Οι εισηγήσεις των ομιλητών, οι βιντεοσκοπημένες ομιλίες και φωτογραφίες από το συνέδριο διατίθενται στον δικτυακό τόπο www.openaccess.gr/conference2013.
November 19, 2013
Τα Ανοικτά Δημόσια Δεδομένα και ο ρόλος τους στην Ανοικτή Διακυβέρνηση, και η Ανοικτή Πρόσβαση στα αποτελέσματα της δημόσια χρηματοδοτούμενης έρευνας αποτελούν τους δύο κύριους άξονες του Διεθνούς Συνεδρίου “Ανοικτή Πρόσβαση @ ΕΚΤ – Αναπτύσσοντας κοινές ευρωπαϊκές πολιτικές για την καινοτόμο χρήση της δημόσιας και επιστημονικής πληροφορίας” που διοργανώνει το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης στις 16-18 Οκτωβρίου στην Αθήνα (Eθνικό Ιδρυμα Ερευνών).
Στους τομείς αυτούς έχουν συντελεστεί σημαντικές εξελίξεις σε ευρωπαϊκό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο τα τελευταία δύο χρόνια, και το Διεθνές Συνέδριο προσφέρει ένα σημαντικό βήμα ενημέρωσης σε επίπεδο πολιτικής και υλοποιούμενων έργων. Στο πλαίσιο του συνεδρίου θα πραγματοποιηθεί και η τελική εκδήλωση του ευρωπαϊκού έργου MedOANet, που συντονίζει το ΕΚΤ και προωθεί την εφαρμογή εθνικών πολιτικών στα κράτη της Μεσογείου για την Ανοικτή Πρόσβαση στην επιστημονική πληροφορία.
Η πρώτη θεματική ενότητα του συνεδρίου (16 Οκτωβρίου) εστιάζει στις εγχώριες πολιτικές και καινοτόμες πρωτοβουλίες γύρω από τα Ανοικτά Δεδομένα, την Ανοικτή Διακυβέρνηση και την Ανοικτή Πρόσβαση στην έρευνα, όπως τοποθετούνται στο πλαίσιο των σχετικών ευρωπαϊκών και διεθνών πολιτικών. Παρουσιάζονται, μεταξύ άλλων, πολιτικές και πρωτοβουλίες του Υπουργείου Οικονομικών, του Εθνικού Κτηματολογίου και του Δήμου Αθηναίων, αλλά και δράσεις όπως η πρωτοβουλία Open Government Partnership (OGP) στην οποία συμμετέχει η χώρα, το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ανοικτή Διακυβέρνηση και ο δικτυακός τόπος για τα ανοικτά δεδομένα στην Ελλάδα (http://data.gov.gr).
Επίσης, παρουσιάζονται οι πιο σημαντικές πρωτοβουλίες της κοινωνίας των πολιτών, που σχετίζονται με τη χρήση ανοικτών δεδομένων, ως μέσου για την καταπολέμηση της διαφθοράς και την προώθηση της διαφάνειας και της συμμετοχής του πολίτη στη δημόσια διοίκηση.
Η δεύτερη ενότητα (17-18 Οκτωβρίου) εστιάζει στην ανάπτυξη και εφαρμογή πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης στην έρευνα, σύμφωνα με τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Λαμβάνει δε χώρα στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου MedOANet (www.medoanet.eu), το οποίο συντονίζει το ΕΚΤ και προωθεί την εφαρμογή εθνικών πολιτικών στα κράτη της Μεσογείου, για την Ανοικτή Πρόσβαση στην επιστημονική πληροφορία. Θα συζητηθούν οι πολιτικές Ανοικτής Πρόσβασης από φορείς χρηματοδότησης έρευνας και διεξαγωγής έρευνας σε ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Δανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Βέλγιο και η Πορτογαλία.
Επίσης, θα αναδειχθεί ο ρόλος της Ανοικτής Πρόσβασης στον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας (ΕΧΕ), σε ειδική συνεδρία στην οποία θα συμμετάσχουν ο επικεφαλής της Διεύθυνσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον ΕΧΕ, και οι εμπλεκόμενοι στην εφαρμογή του ευρωπαϊκοί οργανισμοί, όπως το European University Association, το League of European Research Universities και το Science Europe.
Στο συνέδριο συμμετέχουν καταξιωμένες προσωπικότητες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της Ανοικτής Πρόσβασης, πανεπιστημιακοί, ερευνητές και ανώτατα στελέχη της δημόσιας διοίκησης από την Ελλάδα, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, ενώ βιντεοσκοπημένο μήνυμα θα απευθύνει η Επίτροπος της ΕΕ για την Έρευνα, την Καινοτομία και την Επιστήμη, Máire Geoghegan-Quinn.
Το συνέδριο απευθύνεται τόσο σε εκπροσώπους φορέων χάραξης πολιτικής και διεξαγωγής έρευνας, ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και ερευνητικών κέντρων, και σε επιχειρήσεις που αναπτύσσουν καινοτόμες υπηρεσίες γύρω από την ανοικτή δημόσια και επιστημονική πληροφορία, όσο και στο ευρύ κοινό που ενδιαφέρεται να ενημερωθεί για τις τελευταίες εξελίξεις γύρω από την Ανοικτή Πρόσβαση στη δημόσια χρηματοδοτούμενη έρευνα και την ανοικτή διακυβέρνηση.
Twitter hashtags: #ΟΑconf13 #MedOANet #openaccess #EKTgr
Περισσότερες πληροφορίες και δήλωση συμμετοχής:
http://www.openaccess.gr/conference2013
October 3, 2013
The MedOANet European Conference will take place at the National Documentation Centre / National Hellenic Research Foundation in Athens, Greece, from 17 to 18 October 2013 during the International Open Access Conference.
The final conference of MedOANet will serve to present the results of the project, placing them in the wider European perspectives on Open Access policies, and providing a forum for the current debate on Open Access policy implementation practices within the EU. Specifically, the final conference will focus on best practices in policy implementation among research funders and research performing institutions, as well as a discussion regarding the role of open access within the European Research Area. Speakers include representatives of the European Commission and important stakeholders involved in the implementation of the European Research Area such as the European University Association, the League of European Research Universities and Science Europe.
The program of the International Open Access Conference @ EKT includes presentations by renowned experts and representatives from the areas of research and Open Access. The conference is of special interest for institutions that are involved in research policy and research performing institutions.
Máire Geoghegan-Quinn, Commissioner for Research, Innovation and Science will address a video taped opening message to the Conference.
The full program of the Conference can be found online here: http://openaccess.gr/conferences/conference2013/
September 23, 2013
Μία νέα μελέτη από την Επιτροπή για την Επιχειρηματικότητα, την Καινοτομία και τις Δεξιότητες (Business, Innovation and Skills Committee) της Βουλής των Κοινοτήτων επισφραγίζει τον πρωτοπόρο ρόλο της Μ. Βρετανίας διεθνώς στην υιοθέτηση πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης στην έρευνα.
Το SPARC Europe χαιρετίζει τη μελέτη ως ένα πολύ θετικό βήμα στην υιοθέτηση της Ανοικτής Πρόσβασης στη Μ. Βρετανία και υποστηρίζει ότι η νέα μελέτη λαμβάνει πολύ περισσότερο υπόψη τις ανάγκες της ερευνητικής κοινότητας σε σχέση με την προηγούμενη μελέτη της Επιτροπής Finch, την οποία συμπληρώνει, και σε πολλά σημεία διορθώνει. Η Janna Wellander συνοψίζει τα θετικά στοιχεία της νέας μελέτης:
- Η μελέτη αναγνωρίζει εξίσου τη σημασία του λεγόμενου Πράσινου Δρόμου με τον Χρυσό Δρόμο, για την ευρεία διάθεση των αποτελεσμάτων της έρευνας.
- Η επιτροπή υποστηρίζει ότι οι συγγραφείς πρέπει να έχουν την ελευθερία να επιλέγουν ανάμεσα στον Χρυσό και τον Πράσινο Δρόμο για τη δημοσίευση της έρευνάς τους, κυρίως όμως, δεν πρέπει να εξαναγκάζονται στην επιλογή του υβριδικού μοντέλου από τους εκδότες. Η μελέτη αναγνωρίζει τα προβλήματα που εγείρει το υβριδικό μοντέλο, το οποίο είναι δυσλειτουργικό για την αγορά. Η επιλογή της πληρωμής ή όχι από τον συγγραφέα στο υβριδικό μοντέλο θα πρέπει να εναπόκειται στον ίδιο.
- Η μελέτη αποτελεί ένα πρώτο βήμα στην αντιμετώπιση του δυσλειτουργικού μοντέλου της ακαδημαϊκής εκδοτικής αγοράς και επισημαίνει το ζήτημα της απομόνωσης των ερευνητών -οι οποίοι είναι οι καταναλωτές, και βεβαίως, οι αγοραστές των υπηρεσιών της ακαδημαϊκής εκδοτικής δραστηριότητας- από τις αποφάσεις που αφορούν την αγορά των ακαδημαϊκών εκδόσεων.
- Η μελέτη BIS έρχεται να αποκαταστήσει άλλη μία διαστρέβλωση που είχε εισάγει η μελέτη Finch η οποία αντιμετώπιζε τον χρονικό αποκλεισμό στον Πράσινο Δρόμο ως δεδομένο- μία πολιτική που υιοθέτησε στη συνέχεια το Συμβούλιο Έρευνας της Μ. Βρετανίας, αλλάζοντας όμως περιστασιακά τα χρονικά όρια, και δημιουργώντας τελικά μεγάλη σύγχυση γύρω από τις επιτρεπόμενες περιόδους εμπάργκο στη δημοσίευση των έργων.
- Η μελέτη BIS προσφέρει, ακόμη, ξεκάθαρη καθοδήγηση σχετικά με την εφαρμογή και τον έλεγχο της συμμόρφωσης σχετικά με τις προτεινόμενες πολιτικές. Η ασάφεια αναφορικά με τους χρονικούς αποκλεισμούς ενέχει τον κίνδυνο, όπως και έγινε, ορισμένοι εκδότες να επιβάλλουν πολύ εκτενείς περιόδους αποκλεισμού. Η μελέτη συστήνει τον περιορισμό των χρονικών αποκλεισμών σε 6 μήνες το μέγιστο για τους τομείς της επιστήμης, τεχνολογίας και υγείας και 12 μήνες για τους ανθρωπιστικούς τομείς. Συστήνει, ακόμη, ότι πρέπει να επιβάλλεται άμεση κατάθεση ενός έργου και ότι τα μεταδεδομένα του πρέπει να διατίθενται ελεύθερα, ακόμη και αν η πρόσβαση στο ίδιο το έργο υπόκειται σε περιορισμούς.
- Η μελέτη, τέλος, συστήνει την ευθυγράμμιση των πολιτικών των διαφορετικών χρηματοδοτικών φορέων και φορέων διεξαγωγής έρευνας. Το SPARC Europe θεωρεί ότι η εναρμόνιση των πολιτικών όλων των εμπλεκομένων φορέων είναι καίριας σημασίας ώστε να επιτευχθεί πραγματική υιοθέτηση και σωστή υλοποίηση της Ανοικτής Πρόσβασης.
Στην ανακοίνωσή του με αφορμή την έκδοση της μελέτης της επιτροπής BIS, το SPARC Europe εξαίρει τις πρωτοπόρες προσπάθειες της Μ. Βρετανίας στην υιοθέτηση συγκροτημένων και συντονισμένων πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης στην έρευνα και υποστηρίζει ότι η νέα μελέτη προσφέρει ουσιαστική καθοδήγηση, ιδίως προς την κυβέρνηση και το Συμβούλιο Έρευνας για την υιοθέτηση των σωστών μέτρων για τη μεγαλύτερη δυνατή ανταποδοτικότητα από την υιοθέτηση της Ανοικτής Πρόσβασης και ταυτόχρονα τη δημιουργία ενός παραδείγματος προς μίμηση σε παγκόσμιο επίπεδο.
Διαβάστε περισσότερα:
Η ανακοίνωση του SPARC Europe: http://sparceurope.org/the-uk-house-of-commons-business-innovation-and-skills-committee-report-on-open-access/
Η μελέτη: http://www.publications.parliament.uk/pa/cm201314/cmselect/cmbis/99/9902.htm
September 10, 2013
Μία νέα μελέτη που χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβεβαιώνει ότι η Ανοικτή Πρόσβαση στα αποτελέσματα της έρευνας αποτελεί πλέον γεγονός.
Σύμφωνα με την τελευταία μελέτη, πάνω από το 40% των άρθρων που δημοσιεύθηκαν παγκοσμίως την περίοδο 2004-2011 σε περιοδικά με διαδικασίες αξιολόγησης, είναι σήμερα διαθέσιμα στο διαδίκτυο χάρη στην ανοικτή πρόσβαση. Το ποσοστό είναι διπλάσιο σε σχέση με τις εκτιμήσεις προηγούμενων ερευνών.
Η επίτροπος Έρευνας, Καινοτομίας και Επιστημών της ΕΕ Μόιρα Γκέγκεν-Κουίν δήλωσε σχετικά: «Τα πορίσματα της έκθεσης επισημαίνουν ότι η ανοικτή πρόσβαση αποτελεί πλέον γεγονός. Η προσβασιμότητα των αποτελεσμάτων επιστημονικών ερευνών συμβάλλει στην επιστημονική πρόοδο και ενισχύει την οικονομία μας που βασίζεται στη γνώση.»
Η έκθεση εξετάζει τη διαθεσιμότητα επιστημονικών δημοσιεύσεων σε 22 γνωστικά πεδία στις χώρες του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας, τη Βραζιλία, τον Καναδά, την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ. Σε αρκετές χώρες και κλάδους, πάνω από το 50% των επιστημονικών εργασιών είναι σήμερα προσβάσιμες δωρεάν. Η δωρεάν προσβασιμότητα των περισσότερων άρθρων έχει επιτευχθεί στους τομείς των γενικών επιστημών και της τεχνολογίας, της βιοϊατρικής έρευνας, της βιολογίας, των μαθηματικών και της στατιστικής. Οι κλάδοι στους οποίους η ανοικτή πρόσβαση είναι λιγότερο διαδεδομένη είναι οι κοινωνικές, οι ανθρωπιστικές και οι εφαρμοσμένες επιστήμες, καθώς και οι κλάδοι της μηχανολογίας και της τεχνολογίας.
Η μελέτη διενεργήθηκε από την Science-Metrix, μια εταιρεία συμβούλων που δραστηριοποιείται στον τομέα της αξιολόγησης ερευνών. Δύο ακόμη εκθέσεις της ίδιας εταιρείας δημοσιεύθηκαν ταυτόχρονα και εξετάζουν τις πολιτικές ανοικτής πρόσβασης καθώς και το ζήτημα της ανοικτής πρόσβασης στα επιστημονικά δεδομένα.
Όσον αφορά τις πολιτικές ανοικτής πρόσβασης, η έκθεση συμπεραίνει ότι οι περισσότεροι από τους 48 μεγαλύτερους χρηματοδότες επιστημονικών ερευνών κρίνουν αποδεκτές και τις δύο μορφές ανοικτής πρόσβασης: τόσο τις δημοσιεύσεις ανοικτής πρόσβασης σε περιοδικά (γνωστές ως «χρυσή» και «υβριδική» ανοικτή πρόσβαση) όσο και την αυτο-αρχειοθέτηση (γνωστή ως «πράσινη» ανοικτή πρόσβαση). Σε ποσοστό μεγαλύτερο του 75% δέχονται οι περίοδοι απαγόρευσης της πρόσβασης, δηλαδή οι περίοδοι ανάμεσα στη δημοσίευση και τη δωρεάν διάθεση του έργου, να κυμαίνονται από 6 έως 12 μήνες.
Η τρίτη έρευνα διαπιστώνει, ωστόσο, ότι σήμερα οι πολιτικές ανοικτής πρόσβασης σε επιστημονικά δεδομένα εξακολουθούν υπολείπονται των πολιτικών ανοικτής πρόσβασης σε δημοσιεύσεις. Η ανοικτή πρόσβαση στα δεδομένα ερευνών εξελίσσεται ταχύτατα σε ένα περιβάλλον όπου οι πολίτες, οι φορείς, οι κυβερνήσεις, οι μη κερδοσκοπικές οργανώσεις και οι ιδιωτικές εταιρείες συνεργάζονται για την ανάπτυξη υποδομών, προτύπων, πρωτοτύπων και επιχειρηματικών μοντέλων.
Στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», δηλ. του χρηματοδοτικού προγράμματος της ΕΕ για την έρευνα και την καινοτομία την περίοδο 2014-2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ξεκινήσει ένα πιλοτικό σχέδιο ανοικτής πρόσβασης στα δεδομένα που συλλέγονται σε έρευνες οι οποίες χρηματοδοτούνται με πόρους του δημοσίου, χωρίς να αγνοεί τους εύλογους προβληματισμούς σχετικά με τα εμπορικά συμφέροντα, την ιδιωτικότητα και την ασφάλεια των δικαιούχων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αναδείξει την ανοικτή πρόσβαση στις επιστημονικές δημοσιεύσεις σε γενική αρχή του προγράμματος “Ορίζοντας 2020”. Από το 2014 και μετά, κάθε άρθρο που θα συντάσσεται με χρηματοδότηση του “Ορίζοντα 2020” θα πρέπει να είναι προσβάσιμο με τους εξής τρόπους:
- ο εκδότης θα φροντίζει ώστε τα άρθρα να είναι άμεσα διαθέσιμα στο διαδίκτυο («χρυσή» και «υβριδική» ανοικτή πρόσβαση), οι δε προκαταρκτικές δαπάνες δημοσίευσης θα μπορούν να επιστραφούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ή
- οι ερευνητές θα φροντίζουν ώστε τα άρθρα τους να είναι διαθέσιμα μέσω ενός αρχείου ανοικτής πρόσβασης, το αργότερο έξι μήνες (12 μήνες για τα άρθρα στους κλάδους των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών) μετά τη δημοσίευση («πράσινη» ανοικτή πρόσβαση).
Σύνδεσμοι προς τις τρεις μελέτες:
http://www.science-metrix.com/pdf/SM_EC_OA_Availability_2004-2011.pdf
http://www.science-metrix.com/pdf/SM_EC_OA_Policies.pdf
http://www.science-metrix.com/pdf/SM_EC_OA_Data.pdf
Ο ιστότοπος του προγράμματος «Ορίζοντας 2020»:
http://ec.europa.eu/research/horizon2020/index_en.cfm
August 28, 2013
Στις ανθρωπιστικές και τις κοινωνικές επιστήμες η μονογραφία αποτελεί τον βασικό δίαυλο έκδοσης των αποτελεσμάτων των ερευνών. Στο λεγόμενο «χρυσό δρόμο» της Ανοικτής Πρόσβασης τα κόστη της έκδοσης καλύπτονται από τον ερευνητή, το πανεπιστήμιο ή τον χρηματοδότη της έρευνας. Οι μονογραφίες, όμως, είναι αρκετά ακριβότερες από τη δημοσίευση άρθρων σε περιοδικά Ανοικτής Πρόσβασης. Ποιοί μπορεί να είναι, λοιπόν, οι βιώσιμοι τρόποι έκδοσης μονογραφιών στην Ανοικτή Πρόσβαση;
Μια συνέντευξη με την Caren Milloy, επικεφαλής έργων στο JISC Collections, επιχειρεί να σκιαγραφήσει τα νέα μοντέλα Ανοικτής Πρόσβασης με τα οποία πειραματίζονται οι εκδότες:
- Το PDF Ανοικτής Πρόσβασης: Ο συγγραφέας καλύπτει το κόστος για την έκδοση ενός PDF το οποίο καθίσταται στη συνέχεια ελεύθερα διαθέσιμο. Ο εκδότης μπορεί να εκμεταλλευτεί εμπορικά τη μονογραφία στην έντυπη και στις άλλες ηλεκτρονικές εκδοχές της. Τα έσοδα από τις έντυπες εκδόσεις μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση του κόστους της συνδρομής στο PDF.
- Ανοικτή πρόσβαση σε όλες τις ηλεκτρονικές εκδόσεις: το κόστος όλων των ηλεκτρονικών εκδόσεων καλύπτεται από τοn συγγραφέα, ενώ ο εκδότης εκμεταλλεύεται την έντυπη μορφή του έργου. Αυτό το μοντέλο χρησιμοποιεί ο εκδοτικός οίκος Palgrave, ο οποίος χρεώνει 11.000 λίρες για μία μονογραφία, και δουλεύει κυρίως με συγγραφείς οι οποίοι έχουν χρηματοδότηση για την έρευνά τους από κάποιο φορέα. Είναι από τους πρώτους, επίσης, παραδοσιακούς εκδότες που χρησιμοποιούν άδεια CC-BY άδεια.
- HTML Ανοικτής Πρόσβασης: ο εκδότης διαθέτει τη μονογραφία με Ανοικτή Πρόσβαση σε ΗΤΜL μορφή και χρεώνει για την τις άλλες ηλεκτρονικές εκδόσεις όπως το PDF καθώς και τις έντυπες μορφές. Εκδότες που πειραματίζονται με αυτό το μοντέλο είναι ο Bloomsberry Academic, ο οποίος χρεώνει 50 λίρες για την έντυπη μορφή. Το HMTL μοντέλο χρησιμοποιoύν, ακόμη, οι Open Book Publishers, οι οποίοι πρόσφατα κέρδισαν το IFLA/Brill Βραβείο για την Ανοικτή Πρόσβαση, οι οποίοι ζητούν συμμετοχή 3,000-5,000 λίρες στα έξοδα της έκδοσης, το οποίο τους δίνει τη δυνατότητα να χρεώνουν μόλις 5 λίρες για τις υπόλοιπες ηλεκτρονικές μορφές και 10-20 λίρες για τις έντυπες.
- Ανοικτή Πρόσβαση με τη χρηματική συμβολή του κοινού. Οι Open Book Publishers και ο De Gruyter, σε συνεργασία με το Unglue.it, μία πλατφόρμα για τη συγκέντρωση χρημάτων με τη συμμετοχή του κοινού, πειραματίζονται με αυτό το μοντέλο θέτοντας μία τιμή-στόχο, η οποία αφού καλυφθεί από το κοινό, επιτρέπει τη δωρεάν περαιτέρω διάθεση του έργου, το έργο καθίσταται ελεύθερα σε όλες τις ηλεκτρονικές μορφές. 2 τίτλοι έχουν εκδοθεί μέχρι στιγμής με αυτό τον τρόπο.
- Freemium συνδρομητικό μοντέλο Ανοικτής Πρόσβασης: Πρόκειται για παρόμοιο μοντέλο με το παραπάνω, κατά το οποίο η HTML μορφή του έργου είναι ελεύθερα διαθέσιμη αλλά τα μέλη, κυρίως βιβλιοθήκες, πληρώνουν μία ετήσια συνδρομή, η οποία τους παρέχει ελεύθερη πρόσβαση σε όλες τις άλλες ηλεκτρονικές μορφές.
- Κοινοπραξίες Ανοικτής Πρόσβασης: Βιβλιοθήκες συνεταιρίζονται για να καλύψουν τα κόστη έκδοσης μίας μονογραφίας. Στην περίπτωση του Knowledge Unlatched, ο εκδότης ορίζει την τιμή και διάθετει τον τίτλο μέσα από την κοινοπραξία- η συγκεκριμένη είναι μία παγκόσμια κοινοπραξία βιβλιοθηκών. Οι βιβλιοθήκες αποφασίζουν τους τίτλους που επιθυμούν να υποστηρίξουν, και συμμετέχουν στον τίτλο- όσο πιο πολλές, τόσο επιμερίζεται και χαμηλώνει το κόστος για κάθε μία. Αφού καλυφθεί το κόστος, ο τίτλος καθίσταται διαθέσιμος ελεύθερα.
Διαβάστε αναλυτικά τη συνέντευξη: http://www.jisc.ac.uk/inform/inform37/OpenAccessMonographs.html#.UfEwmqxHCdz
Φωτογραφία: ©lizadaly, CC-BY, http://bit.ly/16hrmmr
July 26, 2013
Τα Ευρωπαϊκά ερευνητικά δεδομένα είναι πλέον διαθέσιμα από ένα ενιαίο σημείο πρόσβασης μέσω της καινούργιας υπηρεσίας Zenodo. Η Zenodo είναι το αποτέλεσμα συνεργασίας μεταξύ του ευρωπαϊκού έργου OpenAIRE και του CERN και υλοποιείται με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η Zenodo, άλλωστε, ενσωματώνει το προϋπάρχον Orphan Repository του OpenAIRE προσφέροντας πρόσβαση στον χρήστη- εκτός από τα ερευνητικά δεδομένα- και σε δημοσιεύσεις Ανοικτής Πρόσβασης όπως βιβλία, άρθρα, ανακοινώσεις σε συνέδρια, πατέντες, διδακτορικές διατριβές, μελέτες, παρουσιάσεις, εικόνες (σχεδιαγράμματα, πίνακες, φωτογραφίες, σχέδια, γραφικές απεικονίσεις, κλπ), αρχεία βίντεο και ήχου.
Το όνομα της υπηρεσίας προέρχεται από τον Ζηνόδοτο, τον πρώτο βιβλιοθηκάριο της Αρχαίας Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας και πατέρα των πρώτων καταγεγραμμένων μεταδεδομένων, μιας πολύ σημαντικής προσωπικότητας στην ιστορία των βιβλιοθηκών.
Χαρακτηριστικά της Zenodo
Η υπηρεσία είναι διαθέσιμη σε κάθε ερευνητή, επιστημονική κοινότητα ή ερευνητικό ινστιτούτο το οποίο διαθέτει δεδομένα και ερευνητικό περιεχόμενο. Η διαθέσιμη δυνατότητα μεταφόρτωσης είναι 1 GB, γεγονός που καθιστά την υπηρεσία ιδιαίτερα χρήσιμη σε φορείς που δεν έχουν οι ίδιοι αποθετήριο δεδομένων.
Η Zenodo, όπως και ο συσσωρευτής δημοσιεύσεων Ανοικτής Πρόσβασης του OpenAIRE, προσφέρει μία πλούσια επιφάνεια διεπαφής που επιτρέπει το συσχετισμό των αντικειμένων με την πληροφορία της χρηματοδότησης από το 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο για την έρευνα της ΕΕ. Κάθε τεκμήριο που μεταφορτώνεται στην υπηρεσία ελέγχεται ώστε να εξασφαλίζεται η συνάφεια του περιεχομένου με την έρευνα.
Περιεχόμενο και δεδομένα για κάθε τομέα ερευνητικού ενδιαφέροντος
Τα δεδομένα και οι συλλογές καθίστανται προσβάσιμα μέσω του πρωτοκόλλου διαμοιρασμού OAI-PMH σε τρίτες υπηρεσίες, όπως την PubMedCentral. Χρησιμοποιώντας τη Zenodo ακόμη και ερευνητικά ινστιτούτα τα οποία δεν έχουν δικά τους αποθετήρια εξασφαλίζουν τη μέγιστη δυνατή διάθεση του περιεχομένου τους. Αν και δέχεται περιεχόμενο και δεδομένα που συνοδεύονται από διαφορετικές άδειες χρήσης, η Zenodo ενθαρρύνει τη χρήση των ανοικτών αδειών και θα ηγηθεί πρωτοβουλιών για να αναδείξει τα οφέλη που προκύπτουν από τη χρήση τους, π.χ. στην προβολή και στην αναγνώριση των ερευνητών.
Ο Chris Erdmann, επικεφαλής της βιβλιοθήκης του Κέντρου Αστροφυσικής του Χάρβαρντ-Σμιθσόνιαν, υποστηρίζει για την υπηρεσία ότι: « είναι κάτι εξαιρετικά ωφέλιμο για την παγκόσμια ερευνητική κοινότητα. Τόσο οι φορείς όσο και οι ακαδημαϊκές κοινότητες αναζητούν ευέλικτες λύσεις απόθεσης που επιτρέπουν την εύκολη επιμέλεια, ανταλλαγή και παράθεση ακαδημαϊκών αρχείων. Η ύπαρξη ενός έγκυρου και εύχρηστου μηχανισμού δημοσίευσης και διαμοιρασμού των αποτελεσμάτων της έρευνας, είναι ιδιαίτερα ευεργετική για την ερευνητική κοινότητα».
Σχετικά με το OpenAireplus
Το έργο OpenAIREplus υλοποιεί το πιλοτικό πρόγραμμα Ανοικτής Πρόσβασης για το 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο για την έρευνα της ΕΕ, σύμφωνα με το οποίο οι ερευνητές που χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν πλέον την υποχρέωση να δημοσιοποιούν τα αποτελέσματα της έρευνάς τους σε κάποια υποδομή ανοικτής πρόσβασης, ώστε να είναι προσβάσιμα από όλους, μέσω του Διαδικτύου. Αποτελεί συνέχεια του έργου OpenAIRE (2009-2011). Συντονιστής του έργου είναι το Πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ το ΕΚΤ λειτουργεί το εθνικό γραφείο υποστήριξης για την Ανοικτή Πρόσβαση στο πλαίσιο του 7ου ΠΠ.
Διαβάστε περισσότερα:
Πολιτικές κατάθεσης, συντήρησης, πρόσβασης και επανάχρησης περιεχομένου στην υπηρεσία Zenodo: http://www.zenodo.org/policies
Συχνές ερωτήσεις αναφορικά με την υπηρεσία Zenodo: http://www.zenodo.org/faq
OpenAIRE: http://www.openaire.eu/en/support/faq
June 25, 2013
Μέσα στον Ιούλιο του 2013, η UNESCO (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) θα διαθέσει εκατοντάδες ψηφιακά αρχεία (εκδόσεις, μελέτες, δημοσιεύσεις κ.ά) ανοικτά στο κοινό του διαδικτύου.
Μετά από την απόφαση που έλαβε η Διευθύνουσα Επιτροπή της UNESCO τον Απρίλιο, ο οργανισμός γίνεται το πρώτο μέλος του ΟΗΕ που εφαρμόζει την πολιτική Ανοικτής Πρόσβασης στις δημοσιεύσεις του. Σύμφωνα με τη πολιτική αυτή, ο καθένας θα μπορεί να αποθηκεύει, να μεταφράζει, να προσαρμόζει, να μοιράζεται και να επαναχρησιμοποιεί δεδομένα και δημοσιεύσεις της UNESCO, χωρίς κόστος. Το πλήρες κείμενο της πολιτικής Ανοικτής Πρόσβασης που ακολουθεί η UNESCO είναι διαθέσιμο από τον δικτυακό τόπο του οργανισμού (εδώ).
Σχετικά με αυτές τις εξελίξεις, εκπρόσωπος του οργανισμού δηλώνει “η ευρεία πρόσβαση στα αποτελέσματα της έρευνας είναι μία κατάκτηση που έχει πυροδοτήσει την πρόοδο στον τομέα της εκπαίδευσης, της επιστήμης και του πολιτισμού, καθώς διευκολύνει τους ερευνητές, τους σχεδιαστές πολιτικής και το ευρύ κοινό να χτίσουν πάνω στην υπάρχουσα γνώση. Ως διακυβερνητικός οργανισμός, η UNESCO έχει θεμελιώδη υποχρέωση να διαβεβαιώσει ότι η ψηφιακή παραγωγή του οργανισμού, τα δεδομένα, οι πηγές και οι μελέτες θα καταστούν διαθέσιμα σε όσο το δυνατό μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου κοινού”.
Η πολιτική Ανοικτής Πρόσβασης που θα ακολουθήσει ο οργανισμός, θα επιτρέπει την ελεύθερη χρήση της επιστημονικής παραγωγής του οργανισμού μέσα από άδειες ανοικτού περιεχομένου που θέτουν ως μοναδική προϋπόθεση την αναφορά στον συγγραφέα της έκδοσης και στην UNESCO. Έτσι, μέσα στις επόμενες εβδομάδες κιόλας, θα ξεκινήσει τη λειτουργία του το αποθετήριο της UNESCO, ένα πολύγλωσσο περιβάλλον μέσα από το οποίο θα εξασφαλίζεται η ανοικτή πρόσβαση στην ψηφιακή παραγωγή του οργανισμού.
Mπορείτε να διαβάσετε τη σχετική ανακοίνωση της UNESCO εδώ.
May 17, 2013
Next page
Previous page
Με πρόσφατη ανακοίνωσή τους, οι μεγαλύτεροι χρηματοδότες της έρευνας στο Ην. Βασίλειο, όπως το Συμβούλιο Χρηματοδότησης της Ανώτατης Εκπαίδευσης της Αγγλίας (Higher Education Funding Council for England-HEFCE), της Ουαλίας και της Σκωτίας υιοθετούν υποχρεωτική πολιτική Ανοικτής Πρόσβασης για όλα τα άρθρα τα οποία θα χρηματοδοτούνται από το Πλαίσιο Έρευνητικής Αριστείας (Research Excellence Framework) από το 2016 και έπειτα.
