blog.openaccess.gr

Νέα μελέτη από το PASTEUR4OA εξετάζει την αποτελεσματικότητα των πολιτικών της ανοικτής πρόσβασης αξιοποιώντας το ανανεωμένο ROARMAP

Written by: OA@ekt

Στοχεύοντας στην υποστήριξη της ανάπτυξης αποτελεσματικών Ευρωπαϊκών πολιτικών, η νέα μελέτη του PASTEUR4OA παρουσιάζει τα αποτελέσματα τριών «ασκήσεων» αποτελεσματικότητας των πολιτικών της ανοικτής πρόσβασης. Εφαλτήριο για την πραγματοποίηση αυτής της έρευνας στάθηκε η ανανέωση του ROARMAP, του μητρώου καταγραφής των πολιτικών της ανοικτής πρόσβασης, η οποία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του έργου PASTEUR4OA. Το μητρώο δομήθηκε εξ’ αρχής με βάση ένα νέο σχήμα πολύ πιο λεπτομερούς κατηγοριοποίησης των πολιτικών, το οποίο με τη σειρά του επιτρέπει την πραγματοποίηση πιο πολύπλοκων αναζήτησεων απ’ότι ήταν δυνατό προηγουμένως. Επιπλέον, το μητρώο εμπλουτίστηκε με 250 νέες πολιτικές που καταγράφηκαν για πρώτη φορά. Ο συνολικός αριθμός πολιτικών που είναι καταγεγραμμένες στο μητρώο ανέρχεται στις 650, από τις οποίες οι 60% είναι Ευρωπαϊκές, τα 2/3 των πολιτικών αφορούν ιδρυματικές πολιτικές και το 10% είναι πολιτικές χρηματοδοτών. Παραπάνω από τις μισές από αυτές τις πολιτικές είναι υποχρεωτικές εγείροντας συγκεκριμένες απαιτήσεις ως προς την κατάθεση των αποτελεσμάτων της έρευνας, και πάνω από το 60% αυτών των πολιτικών είναι Ευρωπαϊκές.

Στη συνέχεια της καταγραφής των πολιτικών και της ενημέρωσης του ROARMAP, στο πλαίσιο του έργου αξιολογήθηκε η αποτελεσματικότητα της κατάθεσης των επιστημονικών άρθρων σε αποθετήρια με πολιτικές υποχρεωτικής και μη-υποχρεωτικής κατάθεσης, συγκρίνοντας το σύνολο του υλικού ανοικτής πρόσβασης των αποθετηρίων προς τον αριθμό των επιστημονικών άρθρων που είχαν δημοσιευθεί από το προσωπικό των ιδρυμάτων. Από τις ακόλουθες σημαντικές παρατηρήσεις που προκύπτουν, διαφαίνονται στοιχεία τα οποία πρέπει να ενσωματώνονται στις πολιτικές για να διασφαλίζεται η αποτελεσματικότητά τους:

1. Τα ποσοστά κατάθεσης στα αποθετήρια είναι χαμηλά. Περισσότερα από τα ¾ των δημοσιευμένων άρθρων δεν κατατίθενται καθόλου. Από το υλικό που είναι κατατεθειμένο, το 8% αφορά μόνο μεταδεδομένα, το 3% αφορά άρθρα περιορισμένης πρόσβασης, ενώ το 12% διατίθεται με ανοικτή πρόσβαση, με ποσοστά που παρουσιάζουν σημαντικές διακυμάνσεις, ανάλογα και με τον επιστημονικό κλάδο.
2. Η κατάθεση υλικού ανοικτής πρόσβασης ήταν πάνω από τέσσερις φορές πιο ψηλό στα ιδρύματα με πολιτική υποχρεωτικής ανοικτής πρόσβασης, απ’ότι σε αυτά χωρίς, αν και τα τεκμήρια που κατατίθενται σε αποθετήρια υποχρεωτικής ανοικτής πρόσβασης κατατίθενται πιο καθυστερημένα απ’ότι αυτά που κατατίθενται σε αποθετήρια με μη-υποχρεωτική ανοικτή πρόσβαση (αδράνεια κατάθεσης).
3. Μελετώντας τα διαφορετικά στοιχεία τα οποία συνεισφέρουν στην αποτελεσματικότητα της πολιτικής, τρία διαφαίνονται ως πολύ σημαντικά, συγκεκριμένα: η υποχρεωτική απαίτηση για την κατάθεση των αποτελεσμάτων της έρευνας, η λήψη μέτρων ώστε να μην υπάρχουν αποκλείσεις σε αυτή την πολιτική, και ο συνδυασμός της υποχρέωσης για κατάθεση με την αξιολόγηση της έρευνας. Συστήνεται όλες οι πολιτικές να συμπεριλαμβάνουν αυτά τα τρία σημαντικά στοιχεία.

Σχετικά με το PASTEUR4OA

Το PASTEUR4OA είναι ένα ευρωπαϊκό έργο το οποίο συντονίζει το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και στο οποίο συμμετέχουν καταξιωμένοι φορείς όπως το JISC, το EIFL, το LIBER, το SPARC Europe, κ.ά.. Στόχος του έργου είναι η ανάπτυξη εναρμονισμένων πολιτικών ανοικτής πρόσβασης και ανοικτών επιστημονικών δεδομένων που να ανταποκρίνονται στην πρόσφατη σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφορικά με την «Πρόσβαση και τη μακροχρόνια διατήρηση της επιστημονικής πληροφορίας» του Ιουλίου του 2012, και της πολιτικής για την ανοικτή πρόσβαση στο πλαίσιο του χρηματοδοτικού πλαισίου Ορίζοντας 2020.

April 8, 2015

Ψηφιακό Μουσικό Ανθολόγιο Ευτέρπη: μια διαδικτυακή συλλογή τραγουδιών για εκπαιδευτική χρήση

Written by: OA@ekt

Ένα νέο ψηφιακό αποθετήριο με σημαντικό εκπαιδευτικό και μουσικό περιεχόμενο, καθώς αποτελεί τη μοναδική διαδικτυακή συλλογή τραγουδιών για εκπαιδευτική χρήση στην Ελλάδα, διατίθεται ελεύθερα στο Διαδίκτυο. Πρόκειται για το Ψηφιακό Μουσικό Ανθολόγιο Ευτέρπη (http://euterpe.mmb.org.gr), το πιο πρόσφατο σε μια σειρά από αποθετήρια έγκριτου ψηφιακού πολιτιστικού περιεχομένου τα οποία αναπτύσσει το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) σε συνεργασία με φορείς επιστημονικού και πολιτιστικού περιεχομένου, στο πλαίσιο του θεσμικού του ρόλου για τη συλλογή, τεκμηρίωση, ασφαλή απόθεση και ανάδειξη της πολιτιστικής και επιστημονικής παραγωγής της χώρας.

Το αποθετήριο Ευτέρπη παρουσιάστηκε σε ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών με μεγάλη συμμετοχή από την κοινότητα της μουσικής εκπαίδευσης. Την ημερίδα “Ευτέρπη: Ένα ψηφιακό μουσικό ανθολόγιο για το τραγούδι στο σχολείο” διοργάνωσαν οι τρεις φορείς που συνεργάστηκαν στην υλοποίηση του νέου ψηφιακού αποθετηρίου -το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), η Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος “Λίλιαν Βουδούρη” του Συλλόγου “Οι Φίλοι της Μουσικής” και η Ελληνική Ένωση για τη Μουσική Εκπαίδευση (ΕΕΜΕ)- σε συνεργασία με τη Α’ Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αθήνας του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων.

Το νέο αυτό αποθετήριο με εκπαιδευτικό μουσικό περιεχόμενο αναπτύχθηκε με την επιτυχή συνεργασία μεταξύ του έμπειρου προσωπικού της Μεγάλης Μουσικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος “Λίλιαν Βουδούρη” (μουσικοί, βιβλιοθηκονόμοι) που είχε την καθοδήγηση στην οργάνωση του περιεχομένου, των μελών της Ελληνικής Ένωσης για τη Μουσική Εκπαίδευση που είχαν την επιστημονική επιμέλεια της επιλογής και της τεκμηρίωσης των εκπαιδευτικών τραγουδιών, και του πολυεπιστημονικού προσωπικού του ΕΚΤ που διαθέτει μακρόχρονη εμπειρία στην προτυποποιημένη τεκμηρίωση της πολιτιστικής πληροφορίας και την ανάπτυξη ψηφιακών αποθετηρίων. Το Ψηφιακό Μουσικό Ανθολόγιο Ευτέρπη εντάσσεται στο πλαίσιο της νέας Υπηρεσίας Αποθετηρίων SaaS (Software as a Service) του ΕΚΤ.

Στο αποθετήριο Ευτέρπη, πάνω από 200 τραγούδια που καλύπτουν ένα ευρύ ρεπερτόριο κλασικής, σύγχρονης, παραδοσιακής και μοντέρνας μουσικής, τεκμηριωμένα σύμφωνα με βέλτιστες διεθνείς πρακτικές, θα είναι σταδιακά διαθέσιμα μέσα από ένα εύχρηστο περιβάλλον σχεδιασμένο με βάση τις ανάγκες της μουσικής εκπαίδευσης στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Μέσα από την Ευτέρπη οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να αναζητήσουν τραγούδια (σε παρτιτούρες musescore ή finale), τα οποία συνοδεύονται από μουσικοπαιδαγωγικές και μουσικολογικές πληροφορίες και εκπαιδευτικές προτάσεις εφαρμογής.

Ανοικτό ψηφιακό περιεχόμενο για τη μουσική εκπαίδευση

Την ημερίδα “Ευτέρπη: Ένα ψηφιακό μουσικό ανθολόγιο για το τραγούδι στο σχολείο”, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2015, άνοιξε η διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, Δρ. Εύη Σαχίνη, η οποία αναφέρθηκε στον ρόλο του ΕΚΤ στην ανάπτυξη ενός ψηφιακού οικοσυστήματος γνώσης σε συνεργασία με έγκριτους πολιτιστικούς και επιστημονικούς φορείς. Παράλληλα, τόνισε τη σημασία της εκπαιδευτικής κοινότητας ως κοινότητας που αξιοποιεί, αναδεικνύει και εμπλουτίζει αυτή τη γνώση, μέσα και από κατάλληλα εργαλεία που υποστηρίζουν το εκπαιδευτικό έργο.

Η Ελένη Αγγελίδη (Υπεύθυνη Μονάδας Υπηρεσιών ΑΒΕΚΤ, ΕΚΤ) παρουσίασε τις νέες υπηρεσίες SaaS για την ασφαλή διαφύλαξη, την τεκμηριωμένη απόθεση, την προτυποποιημένη διαχείριση και την ανοικτή διάθεση του ψηφιακού περιεχομένου, τις οποίες αναπτύσσει το ΕΚΤ για λογαριασμό φορέων έγκριτου επιστημονικού και πολιτιστικού περιεχομένου. Στις υπηρεσίες αυτές βασίστηκε η ανάπτυξη του ψηφιακού αποθετηρίου Ευτέρπη. Αξιοποιώντας τεχνολογίες αιχμής, όπως το μοντέλο SaaS (Software as a Service: Λογισμικό ως Υπηρεσία) και το Cloud Computing (Υπολογιστικό Νέφος), και χωρίς επιπλέον κόστος για αυτούς, οι φορείς μπορούν να δημιουργήσουν, εύκολα και με φιλικό τρόπο, το δικό τους αποθετήριο.

Για την αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών και του Διαδικτύου από πολύ νωρίς στην πορεία της Μεγάλης Μουσικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος “Λίλιαν Βουδούρη”, για την υποστήριξη της μουσικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα, μίλησε η διευθύντριά της Στεφανία Μεράκου. Το βραβευμένο έργο ΜελΟδύσσεια υπήρξε η πρώτη απόπειρα δημιουργίας μίας ψηφιακής βάσης δεδομένων με τραγούδια, πληροφορίες και εκπαιδευτικό υλικό, και το οποίο οδήγησε στη βράβευση της Βιβλιοθήκης, μαζί με την Ελληνική Ένωση για τη Μουσική Εκπαίδευση, το 2012 με το βραβείο ISME-Gisbson, τη σημαντικότερη διάκριση σε διεθνές επίπεδο στον χώρο της μουσικής εκπαίδευσης. Μέσα από τη βράβευση και τη συνεργασία με την ΕΕΜΕ προέκυψε η πρόταση για τη δημιουργία της Ευτέρπης, ενός ολοκληρωμένου ψηφιακού αποθετηρίου για την μουσική εκπαίδευση.

Στις ομιλίες που ακολούθησαν από στελέχη της Μουσικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος “Λίλιαν Βουδούρη” παρουσιάστηκαν θέματα που αφορούσαν τον μηχανισμό για τη διασφάλιση άδειας για τη διαδικτυακή διάθεση των τραγουδιών του αποθετηρίου, τον σχεδιασμό του αποθετηρίου ως προς τα πρότυπα και τις τεχνικές προδιαγραφές, αλλά και τις νέες δυνατότητες τις οποίες ανέδειξε η μετάβαση του αρχείου από την προϋπάρχουσα υποδομή στις Υπηρεσίες SaaS του ΕΚΤ.

Η επόμενη ενότητα των παρουσιάσεων επικεντρώθηκε στην παρουσίαση της Ευτέρπης από μέλη της Ελληνικής Ένωσης για τη Μουσική Εκπαίδευση. Η Δρ. Ζωή Διονυσίου, Επίκουρος Καθηγήτρια Μουσικής Παιδαγωγικής από το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου, μίλησε ευρύτερα για τη σημασία του τραγουδιού στη σχολική εκπαίδευση και την επίδρασή του στην ψυχική και νοητική ανάπτυξη των παιδιών, όπως τη συμβολή του στην ανάπτυξη κριτικής σκέψης από τους μαθητές. Επισήμανε ότι ο σχεδιασμός της Ευτέρπης βασίστηκε σε μαθητοκεντρικές διδακτικές προσεγγίσεις, ενώ ενθάρρυνε τους καθηγητές Μουσικής να πειραματιστούν, χρησιμοποιώντας το υλικό κατά τρόπο που αρμόζει στις δικές τους εμπειρίες και στις ανάγκες της τάξης τους για ένα δημιουργικό αποτέλεσμα.

Ακολούθησαν ομιλίες για τις μουσικοπαιδαγωγικές αρχές και τους στόχους της Ευτέρπης, τη διαθεματικότητα ως σημαντικό άξονα που διατρέχει τη μουσική εκπαίδευση, για τον τρόπο με τον οποίο εντάσσεται στο μουσικό ανθολόγιο Ευτέρπη η διδασκαλία της ενορχήστρωσης και των μουσικών συνόλων, καθώς και για το ανοικτό μουσικό περιεχόμενο που υπάρχει στην πλατφόρμα Ψηφιακό Σχολείο.

Σε μια νέα αντίληψη στην εκπαίδευση, τέλος, η οποία θα αξιοποιεί την τεχνολογία για να ανταποκριθεί στις μαθησιακές ιδιαιτερότητες του κάθε μαθητή, αναφέρθηκε στην ομιλία της η Δρ. Γεωργία Μαρκέα, Σύμβουλος Μουσικής με έδρα την Α’ Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αθήνας, παρουσιάζοντας και τα αποτελέσματα σχετικής έρευνας που διεξήγαγε σε τάξη της 4ης δημοτικού σε δημόσιο σχολείο μεταξύ 2010-2012.

Στη συζήτηση που ακολούθησε, τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας, καλωσόρισαν την πρωτοβουλία για τη λειτουργία της Ευτέρπης και επέδειξαν έντονο ενδιαφέρον τόσο για τη χρήση του αποθετηρίου όσο και για τον περαιτέρω εμπλουτισμό του με πρωτότυπο και διασκευασμένο υλικό που θα έχει παραχθεί από τους ίδιους ή και σε συνεργασία με τους μαθητές τους.

Οι παρουσιάσεις και τα βίντεο των ομιλητών διατίθενται στην ιστοσελίδα της εκδήλωσης http://www.ekt.gr/news/events/ekt/2015-02-27.

Δύο από τους ομιλητές της εκδήλωσης, η Στεφανία Μεράκου και η Ζωή Διονυσίου, έδωσαν ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις στο ΕΚΤ, μιλώντας για το Ψηφιακό Μουσικό Ανθολόγιο Ευτέρπη και τη συμβολή της τεχνολογίας και του ψηφιακού περιεχομένου στη μουσική εκπαίδευση. Οι συνεντεύξεις είναι διαθέσιμες στη διεύθυνση http://media.ekt.gr/category/idos/sinentefxeis καθώς και στο κανάλι του ΕΚΤ στο Youtube (www.youtube.com/EKTgr).

Oι Υπηρεσίες SaaS του ΕΚΤ 

Οι νέες Yπηρεσίες SaaS (http://saas.ekt.gr) του ΕΚΤ παρέχονται, χωρίς κόστος, σε φορείς που παράγουν ή διαθέτουν έγκριτο περιεχόμενο, όπως είναι οι  βιβλιοθήκες, τα μουσεία, τα αρχεία και επιστημονικοί & πολιτιστικοί φορείς ευρύτερα. Οι υπηρεσίες αυτές συμβάλουν στη διαμόρφωση ενός ισχυρού δικτύου φορέων με κοινό στόχο την ανάδειξη του ψηφιακού περιεχομένου της χώρας.

Οι Υπηρεσίες SaaS για την απόθεση και ανοικτή διάθεση του ψηφιακού περιεχομένου, αλλά και για την προτυποποιημένη διαχείριση των μεταδεδομένων, παρέχονται διαδικτυακά, χωρίς τοπική εγκατάσταση, καλύπτοντας τις ανάγκες κάθε φορέα. Πρόκειται, αφενός, για την Υπηρεσία Αποθετηρίων με το μοντέλο SaaS που επιτρέπει στον φορέα να δημιουργήσει, εύκολα και με φιλικό τρόπο, το δικό του αποθετήριο, χωρίς εξειδικευμένες γνώσεις από το προσωπικό του και, αφετέρου, για την Υπηρεσία οpenABEKT που εξασφαλίζει τη σύγχρονη τεκμηρίωση και διάθεση περιεχομένου με εξατομικευμένες υπηρεσίες για το κοινό και με πολλαπλές ροές εργασίας για τον φορέα που το χρησιμοποιεί.

Oι Υπηρεσίες SaaS του ΕΚΤ αναπτύσσονται στο πλαίσιο της Πράξης “Πλατφόρμα Παροχής Υπηρεσιών Κατάθεσης, Διαχείρισης και Διάθεσης Ανοικτών Δεδομένων και Ψηφιακού Περιεχομένου”, η οποία εντάσσεται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα “Ψηφιακή Σύγκλιση” (ΕΣΠΑ), με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.

Διευθύνσεις στο Διαδίκτυο

Ψηφιακό Μουσικό Ανθολόγιο Ευτέρπη

http://euterpe.mmb.org.gr

Ημερίδα “Ευτέρπη: Ένα ψηφιακό μουσικό ανθολόγιο για το τραγούδι στο σχολείο”

(Παρουσιάσεις-Βίντεο)

http://www.ekt.gr/news/events/ekt/2015-02-27

Υπηρεσίες SaaS από το ΕΚΤ

http://saas.ekt.gr

Ελληνική Ένωση για τη Μουσική Εκπαίδευση

http://www.eeme.gr

Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη “Λίλιαν Βουδούρη”

http://www.mmb.org.gr

April 2, 2015

Πρόσκληση για υποβολή εργασιών στο Περιοδικό Διάλογοι! Θεωρία & Πράξη στις Επιστήμες της Αγωγής και Εκπαίδευσης

Written by: OA@ekt

  Το περιοδικό Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες της Αγωγής και Εκπαίδευσης είναι το νέο ηλεκτρονικό επιστημονικό περιοδικό του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του ΑΠΘ. Το περιοδικό εκδίδεται σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης. Είναι ανοικτής πρόσβασης με σύστημα διπλής τυφλής κρίσης και σκοπό έχει να προβάλει την επιστημονική έρευνα που καλύπτει όλες τις γνωστικές περιοχές για την προσχολική και σχολική αγωγή και εκπαίδευση σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Στη βάση αυτή, οι Διάλογοι! φιλοδοξούν να δημιουργήσουν ένα φόρουμ διεπιστημονικής επικοινωνίας, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση σε πρωτότυπες μελέτες που συνδέουν την εκπαιδευτική πράξη με την έρευνα, την καινοτομία και την αλλαγή στην εκπαίδευση. 

Το περιοδικό περιλαμβάνει πέντε ενότητες. Η πρώτη, η Επιστημονική Αρθογραφία, αποτελείται από δυο τμήματα, το ειδικό αφιέρωμα του κάθε τεύχους και τα varia, με ποικίλη θεματολογία. Η δεύτερη, Νέοι Ερευνητές, αφορά εργασίες υποψήφιων διδακτόρων, καθώς και προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών. Στην τρίτη θα παρουσιάζονται Καινοτόμα Ερευνητικά Προγράμματα και στην τέταρτη, τη Συνέντευξη, θέσεις και απόψεις ερευνητών της αγωγής και της εκπαίδευσης. Τέλος, η πέμπτη ενότητα καλύπτει την Επιστημονική και Πολιτιστική Επικαιρότητα, με ανταποκρίσεις και παρουσιάσεις βιβλίων και θεμάτων της εκπαίδευσης. Περισσότερα για τις ενότητες του περιοδικού δείτε εδώ.

Το θέμα του πρώτου τεύχους είναι «Αλλάζοντας τη θέση του παιδιού στο σχολείο» και τα κείμενά σας μπορείτε να τα υποβάλετε μέχρι τις 30-6-2015, ακολουθώντας τις Οδηγίες για τους Συγγραφείς εδώ.

Οι Διάλογοι! περιμένουν την ηλεκτρονική υποβολή της εργασίας σας, προκειμένου να κριθεί για δημοσίευση σε μια από τις ενότητες του 1^ου τεύχους.

Καλή περιήγηση

Η Συντακτική Επιτροπή

March 30, 2015

Οι τρεις νέες ηλεκτρονικές εκδόσεις του ΕΚΤ: «Σύγκριση», «Μουσείο Μπενάκη» και «Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες της Αγωγής και Εκπαίδευσης»

Written by: OA@ekt

Τρία νέα περιοδικά έρχονται να προστεθούν από τις αρχές του 2015 στην ηλεκτρονική εκδοτική δραστηριότητα του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης. Πρόκειται για τα περιοδικά: «Σύγκριση», «Μουσείο Μπενάκη», και «Διάλογοι!»

Το περιοδικό Σύγκριση / Comparaison / Comparison εκδίδεται από την Ελληνική Εταιρεία Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας και δημοσιεύει μελέτες με θέμα τη σύγκριση της ελληνικής λογοτεχνίας με ξένες λογοτεχνίες και με τις καλές τέχνες. Το περιοδικό είναι ετήσιο και εκδίδεται στην αρχή κάθε χρονιάς.

Το περιοδικό δέχεται για δημοσίευση ανέκδοτα κείμενα (μελέτες και βιβλιοκρισίες), συναφή με το αντικείμενό του, στην ελληνική, αγγλική ή γαλλική γλώσσα, αλλά εξετάζει κατά περίπτωση και υποβολές σε άλλες γλώσσες. Τα κείμενα υποβάλλονται μόνο ηλεκτρονικά, μέσω της σελίδας του περιοδικού. Περισσότερα από 50 άρθρα διατίθενται προς το παρόν με Ανοικτή Πρόσβαση στο διαδίκτυο ενώ το περιεχόμενο θα εμπλουτίζεται σταδιακά και μέσω της ψηφιοποίησης των παλαιότερων έντυπων τευχών.

Η δεύτερη συνεργασία του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης είναι με το Μουσείο Μπενάκη για την έκδοση σε ηλεκτρονική μορφή του ετήσιου επιστημονικού περιοδικού του. Το περιοδικό εκδίδεται από το 2001 και στόχο έχει την προβολή των συλλογών του Μουσείου και την προώθηση της επιστημονικής έρευνας που συντελείται με επίκεντρο τις συλλογές του Μουσείου. Στο περιοδικό περιλαμβάνονται πρωτότυπες επιστημονικές μελέτες με θέμα ή σημείο αφετηρίας αντικείμενα ή αρχεία των συλλογών του, καθώς και τα ετήσια πεπραγμένα των ερευνητικών του τμημάτων.

Στις σελίδες του φιλοξενούνται ελληνικά και ξενόγλωσσα κείμενα, τα οποία συνοδεύονται από αγγλική ή ελληνική περίληψη, αντίστοιχα. Δεδομένου ότι το υλικό του Μουσείου είναι ποικίλο, διαχρονικό και διαπολιτισμικό, το περιοδικό κατά συνέπεια ενισχύει τον διάλογο ανάμεσα στα γνωστικά πεδία της Αρχαιολογίας, της Λαογραφίας, της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, της Μουσειολογίας, της Ιστορίας, της Ιστορίας της Τέχνης, της Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής. Σήμερα πια το περιοδικό “Μουσείο Μπενάκη” έχει καθιερωθεί ως ένα διεθνούς επιπέδου επιστημονικό βήμα για επιστήμονες όλων των παραπάνω κλάδων.

Σε τακτική βάση, ως παραρτήματα του περιοδικού, δημοσιεύονται μονογραφίες, επιστημονικοί κατάλογοι συλλογών και τα πρακτικά επιστημονικών συναντήσεων (ημερίδες, συνέδρια) που διοργανώνει το Μουσείο.

Η συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), σηματοδοτεί μία νέα εποχή για το περιοδικό: τα παλαιότερα αλλά και τα επόμενα τεύχη του περιοδικού Μουσείο Μπενάκη, όπως και τα παραρτήματά του θα κυκλοφορούν, παράλληλα με την έντυπη έκδοσή τους, και ηλεκτρονικά, προσφέροντας έτσι εύκολη πρόσβαση τόσο στην επιστημονική κοινότητα, όσο και στο ευρύτερο κοινό.

Το τρίτο από τα νέα περιοδικά της ηλεκτρονικής υπηρεσίας εκδόσεων του ΕΚΤ είναι το «Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες της Αγωγής και Εκπαίδευσης» το οποίο εκδίδεται από το Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (Τ.Ε.Π.Α.Ε) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Το «Διάλογοι!» είναι ένα νέο περιοδικό που  ξεκινά τώρα την εκδοτική του πορεία με σκοπό τη δημιουργία ενός φόρουμ επιστημονικού διαλόγου για τη διάδοση της επιστημονικής γνώσης που παράγεται στον ελληνικό και διεθνή χώρο της προσχολικής και σχολικής αγωγής και εκπαίδευσης. Το περιοδικό στοχεύει στη δημοσίευση πρωτότυπων ερευνών, οι οποίες κυρίως προωθούν τη σύνδεση της έρευνας με την εκπαιδευτική πράξη καθώς και εργασιών επισκόπησης σημαντικών θεμάτων της εκπαίδευσης. Εκτός της επιστημονικής αρθρογραφίας, το περιοδικό θα φιλοξενεί παρουσιάσεις και εργασίες νέων ερευνητών, καινοτόμων προγραμμάτων, καθώς και συνεντεύξεις και ανταποκρίσεις από συνέδρια και ημερίδες που άπτονται της θεμάτων της προσχολικής και σχολικής εκπαίδευσης.

Και τα τρία περιοδικά βασίζονται στην ομότιμη αξιολόγηση και είναι ανοικτής πρόσβασης. Τα προηγούμενα τεύχη των εκδόσεων στην έντυπη μορφή τους θα μεταφορτώνονται σταδιακά στο επόμενο διάστημα.

Η ηλεκτρονική έκδοση των περιοδικών «Σύγκριση», «Μουσείο Μπενάκη», και «Διάλογοι!» πραγματοποιείται από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ). Η ανάπτυξη του ηλεκτρονικού περιβάλλοντος έκδοσης, που αφορά τις τεχνικές, λειτουργικές και εικαστικές παραμετροποιήσεις του λογισμικού OJS, καθώς και οι απαραίτητες υποστηρικτικές υπηρεσίες για την ηλεκτρονική διάθεση του περιοδικού στο σύνολό του (οργάνωση και προτυποποιημένη διάθεση μεταδεδομένων, ψηφιοποιήσεις παλαιών τευχών, εκπαίδευση, προτυποποίηση εκδοτικών διαδικασιών, παραμετροποίηση ηλεκτρονικού περιβάλλοντος περιοδικού κ.λπ.) πραγματοποιήθηκαν από την ομάδα ηλεκτρονικών εκδόσεων του ΕΚΤ.

Το ΕΚΤ παρέχει το ολοκληρωμένο ηλεκτρονικό εκδοτικό περιβάλλον ΕΚΤ ePublishing στη δικτυακή του υποδομή και υποστηρίζει τους συνεργαζόμενους εκδότες για τη συνέχιση της ηλεκτρονικής έκδοσης των εκδόσεών τους. Κοινοί στόχοι του ΕΚΤ και των συνεργαζόμενων φορέων είναι η ανάδειξη και διατήρηση του επιστημονικού περιεχομένου των περιοδικών, η ενίσχυση της πρόσβασης σε αυτά και η ανοικτή διάθεσή τους για ερευνητικούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς.

Σύνδεσμοι:

Η υπηρεσία ηλεκτρονικών εκδόσεων του ΕΚΤ

http://epublishing.ekt.gr/

Το περιοδικό Σύγκριση / Comparaison / Comparison
http://www.comparison-gcla.org

Το Περιοδικό Μουσείο Μπενάκη
http://benakijournal.org/index.php/benaki/index

Το Περιοδικό Διάλογοι!
http://www.dialogoi-journal.org/index.php/dialogoi/about/publishingPartners#publisher

February 20, 2015

Συνδέοντας αποθετήρια – COnnecting REpositories (CORE)

Written by: OA@ekt

Το πρόγραμμα CORE στοχεύει να προωθήσει την ανοιχτή πρόσβαση των επιστημονικών εκδόσεων με τη σύνδεση των αποθετηρίων ανοιχτής πρόσβασης στον κόσμο. Σκοπός του προγράμματος είναι να συναθροίσει και να διατηρήσει το υλικό ανοιχτής πρόσβασης που είναι διανεμημένο σε διαφορετικά συστήματα, όπως αποθετήρια και περιοδικά ανοιχτής πρόσβασης, να εμπλουτίσει το περιεχόμενό τους χρησιμοποιώντας τεχνoλογικές μεθόδους εξόρυξης κειμένου και δεδομένων, και να παρέχει δωρεάν πρόσβαση σε μια ποικιλία υπηρεσιών.

Επειδή πιστεύουμε στην ανοιχτή πρόσβαση, στόχος μας είναι, να:

• Υποστηρίζουμε το δικαίωμα των φορολογουμένων να έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες που έχουν πληρώσει με τους φόρους τους.
• Προωθήσουμε την ανοιχτή πρόσβαση σε όλους, απλούς πολίτες, ερευνητές, προγραμματιστές, βιβλιοθήκες και βιβλιοθηκονόμους, με το να παρέχουμε σύγχρονες τεχνολογικές μεθόδους.
• Παρέχουμε υποστήριξη σε όσους χρησιμοποιούν το υλικό ανοιχτής πρόσβασης αλλά και σε όσους το παρέχουν, όπως για παράδειγμα ψηφιακές βιβλιοθήκες και ιδρυματικά αποθετήρια.
• Συμβάλλουμε στην πολιτισμική αλλαγή με τη προώθηση της ανοιχτής πρόσβασης.

Το πρόγραμμα προσπαθεί να προσφέρει τη λύση στο πρόβλημα εύρεσης επιστημονικού υλικού ανοιχτής πρόσβασης που υπάρχει στις μέρες μας. Ενώ υπάρχουν πάρα πολλά αποθετήρια και περιοδικά ανοιχτής πρόσβασης στον κόσμο, είναι δύσκολο να ανιχνευτούν τα έργα που περιέχει το κάθε ένα από αυτά. Το CORE μέσω μιας ανοιχτής μηχανής αναζήτησης παρέχει, χωρίς κόστος, πρόσβαση στα μεταδεδομένα και το πλήρες κείμενο των διαθέσιμων έργων. Την ημέρα που συντάχτηκε αυτό το κείμενο (4/2/2015) το CORE πρόσφερε 20.661.664 άρθρα ανοιχτής πρόσβασης.

Εκτός από τη μηχανή αναζήτησης, το CORE προσφέρει και άλλες δωρεάν υπηρεσίες:

• CORE Mobile: Εφαρμογές σε περιβάλλον Android και iOS που επιτρέπει την αναζήτηση και αποθήκευση υλικού ανοιχτής πρόσβασης.
• CORE Plugin: Ένα άρθρωμα για τα ανοιχτά αποθετήρια που επιτρέπει την αναζήτηση και αποθήκευση υλικού ανοιχτής πρόσβασης από άλλα αποθετήρια.
• CORE API: Επιτρέπει σε εξωτερικά συστήματα και υπηρεσίες να επικοινωνούν με το αποθετήριο του CORE.

Επειδή υποστηρίζουμε την ανοιχτή πρόσβαση, τα αποθετήρια και περιοδικά που περιλαμβάνουμε στη βάση δεδομένων μας θέλουμε να είναι και εκείνα ανοιχτής πρόσβασης και να ακολουθούν τη “Διακήρυξη της Βουδαπέστης για την Ανοιχτή Πρόσβαση”.

Το πρόγραμμα λειτουργεί από το 2011 και έχει λάβει χρηματική υποστήριξη από τους ακόλουθους οργανισμούς: Jisc – UK, Arts and Humanities Research Council – UK, Economic and Social Research Council – UK, Netherlands Organisation for Scientific Research.

Αν θέλετε και εσείς να συμπεριλάβετε το αποθετήριό σας στη μηχανή αναζήτησης του CORE μπορείτε να βρείτε εδώ περισσότερες πληροφορίες. Σε περίπτωση που έχετε ερωτήσεις σχετικές με το πρόγραμμα μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας.

Το παραπάνω blogpost είναι της Νάνσυ Ποντίκα, η οποία είναι η Open Access Aggregation Officer για το πρόγραμμα CORE. Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί της στην ηλεκτρονική διεύθυνση nancy.pontika[at]open[dot]ac[dot]uk.

February 19, 2015

Τα ιδιωτικά ιδρύματα χρηματοδότησης της έρευνας υιοθετούν πολιτικές Ανοικτής Πρόσβασης

Written by: OA@ekt

Την πρόθεσή του να υιοθετήσει πολιτική ανοικτής πρόσβασης για τα αποτελέσματα όλων των έργων τα οποία χρηματοδοτούνται από το ίδιο, συμπεριλαμβανομένων και των ερευνητικών έργων ανακοίνωσε στις 3 Φεβρουαρίου 2015 το φιλανθρωπικό Ίδρυμα Ford.

Οι δικαιούχοι των χορηγιών του ιδρύματος στο εξής θα δεσμεύονται να δημοσιεύουν τις επιστημονικές δημοσιεύσεις και τα αποτελέσματα των έργων τους με άδεια CCBY. Δίνοντας το καλό παράδειγμα, το ίδιο το ίδρυμα υιοθέτησε την άδεια CCBY για το σύνολο του υλικού που παράγεται και δημοσιεύεται από το ίδιο στον ιστοχώρο του και το οποίο δεν παραβιάζει πνευματικά δικαιώματα τρίτων. Η νέα πολιτική θα ισχύσει αναδρομικά από την 1^η Φεβρουαρίου 2015.

Ο Darren Walker, πρόεδρος του Ιδρύματος δήλωσε ότι η νέα πολιτική: «θα βοηθήσει τους δικαιούχους και το κοινό να συνδεθούν καλύτερα μαζί μας και να χτίσουν πάνω στη δική μας δουλειά, διασφαλίζοντας ότι οι επιχορηγήσεις μας έχουν ένα ευρύτερο αντίκτυπο, και κυρίως, θα συμβάλλουν στην προώθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης παγκοσμίως».

Το Ίδρυμα Ford ιδρύθηκε το 1936 με στόχο να ενισχύσει τις δημοκρατικές αξίες, να μειώσει τη φτώχεια και την αδικία και να προωθήσει τη διεθνή συνεργασία. Το 2013 μόνο, οι χορηγίες σε έργα και οργανισμούς παγκοσμίως ανήλθαν στα 570 εκατ. δολάρια.

Το Ίδρυμα Ford προστίθεται σε μία σειρά μεγάλων φιλανθρωπικών ιδρυμάτων τα οποία έχουν υιοθετήσει τις ανοικτές άδειες χρήσης ως προαπαιτούμενα στις χρηματοδοτήσεις που προσφέρουν, με σκοπό την πλέον ευρεία διάδοση της γνώσης και των κοινωφελών αποτελεσμάτων των έργων. Μάλιστα, τρία από τα μεγαλύτερα φιλανθρωπικά ιδρύματα στις ΗΠΑ – το Ίδρυμα Hewlett, το Ίδρυμα Bill & Melinda Gates και τώρα το Ίδρυμα Ford ανακοίνωσαν την υιοθέτηση παρόμοιων πολιτικών μέσα σε διάστημα μόλις 5 μηνών, ενώ τα ιδρύματα έχουν δηλώσει ότι συνεργάζονται μεταξύ τους για την ανταλλαγή τεχνογνωσίας και την εναρμόνιση των σχετικών πολιτικών τους.

Το Ίδρυμα William & Flora Hewlett πρωτοστάτησε εδώ και πολλά χρόνια στην υιοθέτηση ανοικτών πολιτικών, χρηματοδοτώντας το ίδιο το Ίδρυμα των Creative Commons, και αναπτύσσοντας πολύ σημαντικό έργο στην προώθηση των Ανοικτών Εκπαιδευτικών Πόρων (Open Educational Resources) διεθνώς.

Στην ανακοίνωσή του για την υιοθέτηση της νέας του πολιτικής σύμφωνα με την οποία απαιτεί όλο το περιεχόμενο το οποίο αναπτύσσεται στο πλαίσιο έργων που χρηματοδοτεί, όπως αναφορές, βίντεο, επίσημα κείμενα, κ.λπ., να διατίθενται με μία άδεια CC-BY, το Ίδρυμα δήλωσε ότι «τα οφέλη είναι ουσιαστικά: η ανοικτή αδειοδότηση αυξάνει τις πιθανότητες οι καλές ιδέες να ακουστούν, και άλλοι να τις ενισχύσουν περαιτέρω, και με απώτερο στόχο, να έχουν το μεγαλύτερο δυνατό αντίκτυπο».

Ομοίως, το Ίδρυμα Bill & Melinda Gates, με πολύ σημαντικό έργο στη χρηματοδότηση κυρίως της έρευνας, ανακοίνωσε τον περασμένο Νοέμβριο ότι όλα τα αποτελέσματα ερευνών που έχουν χρηματοδοτηθεί από το Ίδρυμα θα είναι διαθέσιμα με Ανοικτή Πρόσβαση, η οποία επιτρέπει τη χωρίς περιορισμούς πρόσβαση και περαιτέρω χρήση των ερευνητικών αποτελεσμάτων που έχουν υποστεί αξιολόγηση από κριτές, και η οποία έχει χρηματοδοτηθεί εξ’ολοκλήρου ή εν μέρει από το ίδρυμα, συμπεριλαμβανομένων και των συνόλων των ερευνητικών δεδομένων που απορρέουν από την έρευνα. Η νέα πολιτική θα ισχύσει από την 1^η Ιανουαρίου 2015 και για τα δύο πρώτα χρόνια οι εκδότες θα μπορούν να επιβάλουν μία περίοδο εμπάργκο 12 μηνών ως προς την πρόσβαση στα επιστημονικά άρθρα και τα δεδομένα. Η δυνατότητα αυτή θα εκλείψει από την 1^η Ιανουαρίου 2017.

Η ανακοίνωση του Ιδρύματος Ford
http://www.fordfoundation.org/newsroom/news-from-ford/934

Η ανακοίνωση από το ‘Ιδρυμα Hewlett
https://creativecommons.org/weblog/entry/43768

Η ανακοίνωση από το Ίδρυμα Bill and Melinda Gates
http://www.gatesfoundation.org/how-we-work/general-information/open-access-policy

February 10, 2015

Η Διακήρυξη του Σαν Φρανσίσκο και νέοι τρόποι αξιολόγησης της έρευνας

Written by: OA@ekt

Τα τελευταία χρόνια γίνεται ολοένα και πιο εμφανής η ανάγκη για βελτίωση των τρόπων με τους οποίους αξιολογείται η επιστημονική έρευνα από τους χρηματοδότες έρευνας, τα ακαδημαϊκά ιδρύματα και άλλους φορείς. Ανταποκρινόμενοι σε αυτή την ανάγκη, μία ομάδα εκδοτών και επιμελητών ακαδημαϊκών περιοδικών συναντήθηκαν τον Δεκέμβριο του 2012 στο Σαν Φρανσίσκο, στο περιθώριο της Ετήσιας Συνάντησης του Αμερικανικού Συλλόγου Κυτταρικής Βιολογίας. Η ομάδα διατύπωσε μία σειρά από συστάσεις γνωστές ως «Η Διακήρυξη του Σαν Φρανσίσκο για την Αξιολόγηση της Έρευνας».

Τα προϊόντα της έρευνας, υποστηρίζουν οι υπογράφοντες, ποικίλλουν και αφορούν, εκτός από τα επιστημονικά άρθρα, δεδομένα, φόρμουλες και λογισμικό. Τα αποτελέσματα της έρευνας πρέπει να υπολογίζονται με ακρίβεια και να αξιολογούνται με συνέπεια.

Μέχρι στιγμής, ο πλέον διαδεδομένος τρόπος αξιολόγησης του έργου ενός ερευνητή είναι μέσω των δημοσιεύσεων του σε επιστημονικά περιοδικά με υψηλό Impact Factor. Ο Impact Factor είναι ένας δείκτης του αντίκτυπου της έκδοσης -πρόκειται ουσιαστικά για ένα κλάσμα που διαιρεί τον αριθμό των αναφορών (citations) που επιτυγχάνει μία περιοδική έκδοση δια του συνολικού αριθμού των δημοσιεύσεων που φιλοξενούνται στο συγκεκριμένο περιοδικό την ίδια χρονιά. Δηλαδή, αν ένα περιοδικό έχει impact factor 9, τότε αδρά μπορούμε να πούμε ότι κατά μέσο όρο κάθε δημοσίευση του συγκεκριμένου περιοδικού λαμβάνει 9 αναφορές από άλλα αναγνωρισμένα επιστημονικά έντυπα.

Ο impact factor υπολογίζεται από την εταιρία Thomson Reuters, και είχε αρχικά ως στόχο να λειτουργεί υποστηρικτικά για τις ακαδημαϊκές και επιστημονικές βιβλιοθήκες στη διαδικασία της επιλογής των επιστημονικών περιοδικών στα οποία θα γίνονται συνδρομητές, και όχι να λειτουργήσει ως μέσο αξιολόγησης της ποιότητας της έρευνας που περιγράφεται σε ένα μεμονωμένο άρθρο, όπως καθιερώθηκε στη συνέχεια. O impact factor στη συνέχεια συνδέθηκε με την πρόσληψη και την προαγωγή των επιστημόνων.

Ως εκ τούτου, η αξιολόγηση της έρευνας με βάση τον impact factor των επιστημονικών εκδόσεων παρουσιάζει ορισμένα αναγνωρισμένα προβλήματα: η κατανομή των αναφορών στα επιμέρους άρθρα σε μία έκδοση είναι συχνά άνιση και επηρεάζεται από την εκδοτική πολιτική, ενώ τα δεδομένα που χρησιμοποιούνται στον υπολογισμό του impact factor των περιοδικών δεν είναι διαθέσιμα στο ευρύ κοινό.

Αναγνωρίζοντας ότι τα επιστημονικά άρθρα τα οποία υφίστανται αξιολόγηση από κριτές (peer-review) θα παραμείνουν κεντρικά στην αξιολόγηση της ίδιας της έρευνας για αρκετό καιρό ακόμη, και μέχρι νέοι αξιόπιστοι και κοινώς αποδεκτοί τρόποι αξιολόγησης να υιοθετηθούν ευρέως, οι υπογράφοντες προτείνουν μία σειρά από συστάσεις οι οποίες επικεντρώνονται στις επιστημονικές δημοσιεύσεις και αφορούν:

• την ανάγκη να καταργηθεί η χρήση δεικτών όπως το impact factor των περιοδικών στις διαδικασίες πρόσληψης και προαγωγής των ερευνητών και των ακαδημαϊκών
• την ανάγκη να αξιολογείται η ποιότητα της ίδιας της έρευνας και όχι το περιοδικό στο οποίο αυτή δημοσιεύεται
• την ανάγκη αξιοποίησης των ευκαιριών που προκύπτουν από τη διαδικτυακή δημοσίευση (όπως τη χαλάρωση ως προς τα όρια στον αριθμό των λέξεων, των γραφημάτων και των αναφορών σε άρθρα και τη διερεύνηση νέων τρόπων αξιολόγησης της σημασίας και του αντικτύπου της έρευνας).

Οι συστάσεις απευθύνονται σε χρηματοδότες έρευνας, ερευνητικούς και ακαδημαϊκούς οργανισμούς και σε εκδότες.

Αναλυτικά η «Διακήρυξη του Σαν Φρανσίσκο για την Αξιολόγηση της Έρευνας»: http://am.ascb.org/dora/

Αξίζει ακόμη να σημειωθεί ότι έχουν αρχίσει να αναπτύσσονται εκδοτικές υπηρεσίες που προσφέρουν εναλλακτικούς δείκτες αξιολόγησης του αντίκτυπου ενός άρθρου, με βάση π.χ. την παρουσία του στα κοινωνικά δίκτυα, όπως το twitter ή τα ιστολόγια, όπως και να συλλέγουν δείκτες για άλλα επιστημονικά «προϊόντα» όπως τις παρουσιάσεις ή τις δημοσιεύσεις δεδομένων από τον ερευνητή.

Αντλώντας δεδομένα από μία πληθώρα πηγών όπως το Scopus και το PLoS για τα επιστημονικά άρθρα, το Figshare για τις βάσεις δεδομένων, το Slideshare για τις παρουσιάσεις, το Github για το λογισμικό, και το Google για τις ιστοσελίδες και τα ιστολόγια, η υπηρεσία Impactstory δίνει στατιστικά για το πόσα tweets, αναφορές, πόσες αποθηκεύσεις, κλπ, έχει κάθε προϊόν.

Η συλλογή εναλλακτικών δεικτών για τον υπολογισμό του αντίκτυπου ενός άρθρου έχει αρχίσει να δέχεται προσοχή και είναι γνωστή ως altmetrics (από το alternative metrics). Βλ. για παράδειγμα την προβολή των altmetrics δεικτών στο περιοδικό ανοικτής πρόσβασης PeerJ https://peerj.com/articles/53/#metricsModal και το Impactstory https://impactstory.org/HollyBik

January 28, 2015

Η αναφορά στις άδειες Creative Commons – Παραδείγματα καλής χρήσης

Written by: OA@ekt

Οι ανοικτές άδειες χρήσης Creative Commons κερδίζουν συνεχώς έδαφος, όπως αναδείχθηκε με την πρόσφατη έκδοση The State of the Commons. Περισσότερα από 882 εκατ. αντικείμενα σήμερα φέρουν μία ανοικτή άδεια χρήσης ενώ το 2006 ήταν μόλις 50 εκατ. αντικείμενα.

Και οι 6 άδειες Creative Commons φέρουν την υποχρέωση της αναφοράς στο δημιουργό, δεν είναι όμως προφανές το πώς γίνεται η αναφορά στο δημιουργό. Παρακάτω παραθέτουμε ορισμένα παραδείγματα για τη σωστή αναφορά στο δημιουργό με τη χρήση αδειών Creative Commons σε κείμενα, αρχεία ήχου, αρχεία εικόνας και βίντεο.

Μία κοινή πρακτική που συστήνεται από τα Creative Commons είναι η αναφορά να περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία:

1. Τίτλο: ο τίτλος του έργου, όπως δόθηκε από το δημιουργό. Αν απουσιάζει, δε χρειάζεται να μπει κάποιος άλλος τίτλος
2. Δημιουργό: το όνομα του δημιουργού του έργου, ή του αδειοδότη, της οντότητας, δηλαδή, που έχει τα πνευματικά δικαιώματα και που έχει δημοσιεύσει το έργο (π.χ. κάποια εταιρία) ή ένα ψευδώνυμο με το οποίο έχει αυτό δημοσιευθεί
3. Πηγή: συνήθως στο διαδίκτυο είναι η ιστοσελίδα ή ο μοναδικός προσδιοριστής με τον οποίο δημοσιεύεται το έργο
4. Άδεια χρήσης: η επιλογή της άδειας Creative Commons με την οποία δημοσιεύεται το έργο, με υπερσύνδεσμο στον πηγαίο κώδικα της συγκεκριμένης άδειας. Η αναφορά της άδειας ως λινκ (π.χ. http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/) και όχι ως απλό κείμενο επιτρέπει στους χρήστες να μεταβούν εύκολα στους όρους με τους οποίους είναι διαθέσιμο το έργο και βοηθά στον εντοπισμό του έργου από τις μηχανές αναζήτησης. Αν ο αδειοδότης περιλαμβάνει κάποιες περισσότερες πληροφορίες αναφορικά με την αδειοδότηση, αυτές πρέπει επίσης να συμπεριληφθούν στην αναφορά.

Παράδειγμα καλής πρακτικής αναφορά σε ένα έργο το οποίο διατίθεται με μία άδεια Creative Commons – Αναφορά στο Δημιουργό:

“Creative Commons 10th Birthday Celebration San Francisco“, by tvol, CC BY 2.0

Αποδεκτή αναφορά:

Photo by tvol / CC BY

Λανθασμένη χρήση αναφοράς:

Photo: Creative Commons

Στην περίπτωση αυτή λείπουν όλα τα απαραίτητα στοιχεία και η δήλωση δε σημαίνει τίποτα.

Το εξής εργαλείο δημιουργεί αυτόματα για εσάς την αναφορά για ένα αντικείμενο.

Στην περίπτωση που έχει γίνει μικρή τροποποίηση στο αντικείμενο είναι καλό αυτό να αναφέρεται. Παράδειγμα:

“Creative Commons 10th Birthday Celebration San Francisco” by tvol, used under CC BY / Desaturated from original

Δημιουργία παράγωγου έργου:

“90fied”, is a derivative of “Creative Commons 10th Birthday Celebration San Francisco” by tvol, used under CC BY. “90fied” is licensed under CC BY by [Your name here].

Αναφορά κατάλληλη προς το μέσο της δημοσίευσης

Όπως αναφέρεται και στο κείμενο των αδειών Creative Commons, η Αναφορά γίνεται με τρόπο που αρμόζει στο εκάστοτε μέσο δημοσίευσης.

Για μέσα όπως βίντεο, αρχεία ήχου και εικόνων που αναπαράγονται εκτός διαδικτύου, μπορούν να γίνουν τα εξής:

1. Δημοσίευση μίας ιστοσελίδας με πληροφορίες αναφοράς. Π.χ. σε μία ιστοσελίδα στην οποία δημοσιεύεται ένα αρχείο ήχου, παρουσιάστε τη λίστα με τα credits, τις πηγές και τις αναφορές τους, όπως παραπάνω.  Αυτό επιτρέπει και στο δικό σας αρχείο, και στα αρχεία που κάνετε αναφορά να εντοπίζονται από μηχανές αναζήτησης.

Παράδειγμα:

Σε αυτό το βίντεο ακούγεται το τραγούδι “Desaprendere (Treatment)” από τους fourstones, διαθέσιμο με μία άδεια Creative Commons Αναφορά-Μη Εμπορική Χρήση.

2. Αναφέροντας τα στοιχεία αναφοράς μέσα στο ίδιο το μέσο. Π.χ. μέσα στο ίδιο το βίντεο μπορεί στο τέλος να μπει η λίστα με το αρχειακό υλικό, τις φωτογραφίες, τη μουσική, κλπ που χρησιμοποιήθηκαν. Σε ένα αρχείο ήχου μπορεί να είναι ηχογραφημένα τα στοιχεία αναφοράς.

Πηγές:

https://wiki.creativecommons.org/Best_practices_for_attribution

Leave a Comment December 12, 2014

Μόνο προς Ανάγνωση – Η νέα πολιτική του περιοδικού Nature

Written by: OA@ekt

Στις 2 Δεκεμβρίου ο εκδότης του επιστημονικού περιοδικού Nature, MacMillan δημοσίευσε μία νέα πολιτική σύμφωνα με την οποία όλα τα άρθρα από το σημαντικότερο διεθνές επιστημονικό περιοδικό θα είναι διαθέσιμα για ανάγνωση από τους αναγνώστες από το 1869 μέχρι τώρα. Η νέα πολιτική πρόσβασης αφορά και άλλα 48 περιοδικά του εκδότη όπως το Nature Genetics, το Nature Medicine και το Nature Physics και καταδεικνύει μία προσπάθεια του εκδότη να προσαρμοστεί στο εντεινόμενο κίνημα της Ανοικτής Πρόσβασης, ταυτόχρονα κρατώντας την βασική πηγή εσόδων του εκδότη- τα έσοδα από συνδρομές που πληρώνουν οι βιβλιοθήκες και οι ιδιώτες για την πρόσβαση. Την εξέλιξη αυτή χαιρέτισαν θετικά σημαντικές προσωπικότητες όπως ο Nigel Sibolt και o Peter Suber.

Η εκ πρώτης όψεως θετική εξέλιξη, ξεσήκωσε ταυτόχρονα αρκετές αντιδράσεις από την ακαδημαϊκή κοινότητα και την κοινότητα που υποστηρίζει την ανοικτή πρόσβαση στην επιστημονική γνώση.

Τα άρθρα θα μπορούν να αναγνωστούν σε μία κλειστή πλατφόρμα πάνω στην οποία θα μπορεί να γίνεται σχολιασμός αλλά τα άρθρα δε θα μπορούν να αντιγράφονται, να εκτυπώνονται ή να μεταφορτώνονται σε άλλες συσκευές και εφαρμογές, που είναι απαραίτητες και αναπόσπαστες αρχές της Ανοικτής Πρόσβασης.

Η κριτική που δέχεται ο εκδότης από τους υποστηρικτές της ανοικτής πρόσβασης είναι ότι τέτοιες κινήσεις απειλούν να δημιουργήσουν νέες συνθήκες ελεγχόμενης πρόσβασης που απειλούν το εντεινόμενο κίνημα της ΑΠ.

Κατ’αρχάς, τα άρθρα θα είναι προσβάσιμα αλλά μόνο μέσω της πλατφόρμας ReadCube, η οποία, όμοια με το iTunes της Apple, θα φιλοξενεί και θα παρουσιάζει τα άρθρα σε μορφή PDF. Η MacMillan που είναι και ο βασικός μέτοχος της ReadCube ελπίζει ότι η νέα πολιτική της θα δώσει ώθηση και στην ανάπτυξη της πλατφόρμας και την υιοθέτησή της και από άλλους εκδότες.

Επίσης, η πρόσβαση για ανάγνωση δεν είναι ανοικτή για όλους. Για να έχει κανείς πρόσβαση στα άρθρα πρέπει κάποιος ο οποίος έχει συνδρομή να μοιραστεί το link μαζί του. Στη συνέχεια οποιοσδήποτε θα μπορεί με τη σειρά του να το αναδιανείμει.

Σύμφωνα με τον McMillan, ένα άρθρο κοστίζει ανάμεσα σε 31.000 και 47.000 δολάρια, ένα υπέρογκο ποσό, αν σκεφτεί κανείς ότι τόσο οι συγγραφείς όσο και οι επιστήμονες που κάνουν την αξιολόγηση των άρθρων δεν αμείβονται καθόλου. Το κόστος δε της έκδοσης μέσω των συνδρομών στις βιβλιοθήκες επιβαρύνει τους φορολογούμενους, οι οποίοι παράλληλα πληρώνουν και για το επιστημονικό έργο.

Οι επικριτές της νέας πολιτικής υποστηρίζουν ότι το κόστος αυτό είναι αδικαιολόγητα υπέρογκο, τη στιγμή που ένα άρθρο για το ArXiV κοστίζει μόλις 7 δολάρια και ισχυρίζονται ότι καλύπτει κυρίως το κόστος για να διατηρηθεί υψηλό το brand της εταιρίας ψηλό στον εκδοτικό κόσμο. Η εταιρία, επίσης, δέχεται κριτική ότι η πολιτική της διαιωνίζει ένα ελιτίστικο σύστημα που προάγει την έρευνα η οποία παράγεται στον Παγκόσμιο Βορρά.

Ο εκδότης υποστήριξε ότι η νέα πολιτική θα λειτουργήσει πιλοτικά για τον επόμενο χρόνο.  Πρέπει να σημειωθεί τέλος, ότι το Nature ακολουθεί ήδη μία πολιτική ανοικτής πρόσβασης με εμπάργκο όπου τα άρθρα γίνονται διαθέσιμα με ΑΠ μετά από 6 μήνες από τη δημοσίευση.

Διαβάστε περαιτέρω:

Η ανακοίνωση του Nature: http://www.nature.com/news/nature-promotes-read-only-sharing-by-subscribers-1.16460

Κριτικές για τη νέα πολιτική:

http://www.computerworlduk.com/blogs/open-enterprise/open-access-3589444/

http://blogs.ch.cam.ac.uk/pmr/2014/12/03/natures-fauxpen-access-leaves-me-very-sad-and-very-angry/

http://boingboing.net/2014/12/02/nature-makes-all-its-papers-fr.html

Leave a Comment December 5, 2014

Διεθνές Συνέδριο RECODE για την Ανοικτή Πρόσβαση στα Ερευνητικά Δεδομένα

Written by: OA@ekt

Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) διοργανώνει το 4ο Διεθνές Συνέδριο “Ανοικτή Πρόσβαση @ ΕΚΤ” με τίτλο “Η Ανοικτή Πρόσβαση στα Ερευνητικά Δεδομένα ως μοχλός για την Ανοικτή Επιστήμη”. Πρόκειται για το τελικό συνέδριο του ευρωπαϊκού έργου RECODE, το οποίο θα πραγματοποιηθεί στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Αμφιθέατρο “Λεωνίδας Ζέρβας”, Βασ. Κωνσταντίνου 48, Αθήνα) στις 15 και 16 Ιανουαρίου 2015.

Η διοργάνωση του Συνεδρίου εντάσσεται στο πλαίσιο του θεσμικού ρόλου του ΕΚΤ για την ενίσχυση της πολιτικής της Ανοικτής Πρόσβασης και επισφραγίζει τη συμβολή, την ενεργή δραστηριότητα και τις αναπτυξιακές δράσεις του ΕΚΤ σε αυτόν τον τομέα. Επιπλέον, αποτελεί σημείο συνάντησης για όσους ενδιαφέρονται να ενημερωθούν για τις εξελίξεις και τις τρέχουσες πολιτικές για την Ανοικτή Πρόσβαση σε Ελλάδα και Ευρώπη.

Στόχος του Συνεδρίου είναι η ανάδειξη βασικών θεμάτων για την προώθηση της Ανοικτής Πρόσβασης, κεφαλαιοποιώντας τα αποτελέσματα του RECODE. Στο Συνέδριο θα πραγματοποιηθεί η επίσημη παρουσίαση των Συστάσεων Πολιτικής για την Ανοικτή Πρόσβαση στα ερευνητικά δεδομένα, όπως αυτές διαμορφώθηκαν στο πλαίσιο του έργου RECODE.

Οι Συστάσεις, οι οποίες απευθύνονται στις εθνικές κυβερνήσεις, τους χρηματοδότες έρευνας, τα ερευνητικά ιδρύματα, τις βιβλιοθήκες και τα αποθετήρια, καθώς και τους εκδότες, αναμένεται να βοηθήσουν στην προώθηση της Ανοικτής Πρόσβασης σε κάθε φορέα/οργανισμό και να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση δυο βασικών προκλήσεων για την Ανοικτή Πρόσβαση, όπως αποτυπώθηκαν στο RECODE: την απουσία ενός συνεκτικού οικοσυστήματος για την Ανοικτή Πρόσβαση και την απουσία προσοχής στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ερευνητικών πρακτικών, διαδικασιών και των συλλογών δεδομένων.

Επιπρόσθετα, το Συνέδριο αναμένεται να συμβάλει στον διάλογο για την Ανοικτή Επιστήμη και την Ανοικτή Πρόσβαση στα ερευνητικά δεδομένα μέσα από θεματικές για τις πολιτικές Ανοικτής Πρόσβασης, την ενίσχυση της περαιτέρω χρήσης των δεδομένων, της πληροφορίας του δημόσιου τομέα και τα ερευνητικά δεδομένα, και γενικότερα την κουλτούρα των ερευνητών όσον αφορά την ανοικτότητα. Ομιλητές του Συνεδρίου είναι καταξιωμένες προσωπικότητες από την Ελλάδα, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, που δραστηριοποιούνται στον τομέα της Ανοικτής Πρόσβασης.

H γλώσσα του συνεδρίου θα είναι αγγλικά, με διερμηνεία από τα αγγλικά στα ελληνικά. Η είσοδος στο Συνέδριο είναι ελεύθερη, απαιτείται όμως προεγγραφή στην ιστοσελίδα του συνεδρίου. Το Συνέδριο θα μεταδίδεται ζωντανά στη διεύθυνση http://www.ekt.gr/events/live. Περισσότερες πληροφορίες για το έργο RECODE παρέχονται στον δικτυακό τόπο του έργου.

Η σελίδα του Συνεδρίου

Το έργο RECODE

Leave a Comment December 3, 2014