Written by:
OA@ekt
Την τελευταία εβδομάδα του Ιουνίου ένα ασυνήθιστα ηλιόλουστο Δουβλίνο υποδέχτηκε την κοινότητα του LIBER, στο ιστορικό Trinity College, στο πλαίσιο του 48ου ετήσιου Συνεδρίου του. Όπως προλόγισε η Υπουργός Πολιτισμού της Ιρλανδίας Josepha Madigan, «Το Δουβλίνο είναι μια πόλη λογοτεχνίας αναγνωρισμένη από την UNESCO και μια πραγματική ‘πόλη των βιβλιοθηκών’. Ως Βιβλιοθήκη Διαφωτισμού που διερευνά νέα σύνορα της γνώσης από τον 18ο αιώνα, αποτελεί τo κατάλληλο μέρος για το συνέδριο το οποίο επικεντρώνεται στις ‘Ερευνητικές Βιβλιοθήκες για την Κοινωνία’».
Εδώ και σχεδόν 50 χρόνια, η Ένωση Ευρωπαϊκών Βιβλιοθηκών Έρευνας (Ligue des Bibliothèques Européennes de Recherche – LIBER) συσπειρώνει την κοινότητα των ευρωπαϊκών ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών. Περίπου 450 εθνικές, πανεπιστημιακές και ερευνητικές βιβλιοθήκες αποτελούν μέλη του LIBER και το ευρύτερο δίκτυο περιλαμβάνει εταιρικές σχέσεις με άλλους οργανισμούς στην Ευρώπη και πέρα από αυτήν.
Η σημασία της Ανοικτής Επιστήμης για το μέλλον των πανεπιστημίων και της κοινωνίας υπογραμμίστηκε κατά την έναρξη του Συνεδρίου. Βιβλιοθηκονόμοι, επιστημονικοί υπεύθυνοι, διευθυντές και αρχειονόμοι από όλη την Ευρώπη, αλλά και τις ΗΠΑ, τον Καναδά και άλλες χώρες συμμετείχαν στο συνέδριο και το ΕΚΤ, μέλος του LIBER, δε μπορούσε να λείπει από μια τόσο σημαντική συνάντηση. Πήγαμε, λοιπόν, και παρακολουθήσαμε συναδέλφους από όλο τον κόσμο να παρουσιάζουν καλές πρακτικές, να ανταλλάσσουν απόψεις και τεχνογνωσία και να προβληματίζονται για την πιο ουσιαστική εμπλοκή της επιστήμης με την κοινωνία και τους πολίτες.
Σε όλο τον κόσμο βλέπουμε έναν μετασχηματισμό της επιστήμης σε Ανοικτή Επιστήμη, η οποία δεν είναι πλέον προνόμιο και δικαιωματικό αγαθό μόνο για τους επιστήμονες, αλλά ένα πεδίο κοινωνικής συμμετοχής, όπου οι πολίτες και οι κοινότητες μπορούν να συνδιαμορφώνουν τις προτεραιότητες της έρευνας, να παίζουν άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο ενεργό ρόλο και να αποκομίζουν τα οφέλη που απορρέουν από αυτήν. Οι αλλαγές στην κουλτούρα της επιστήμης αφορούν άμεσα τα πανεπιστήμια και τις ερευνητικές βιβλιοθήκες που συμμετέχουν στη δημιουργία, διάσωση και διάδοση της έρευνας. Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου συζητήθηκε κυρίως από την κοινότητα του LIBER ο οδικός χάρτης για τις αλλαγές αυτές.
Η Κοσμήτορας επί θεμάτων έρευνας Dr. Linda Doyle στην κύρια ομιλία του συνεδρίου με τίτλο “Έρευνα για την κοινωνία – ο νέος κόσμος της δημόσιας δέσμευσης, της επιστήμης των πολιτών, της κοινοτικής και κοινωνικής συμμετοχής ” εξέτασε τη σημασία της έρευνας για την κοινωνία, αναφέρθηκε στις «αόρατες δυνάμεις», ψηφιακές, τεχνολογικές και συμπεριφορικές αλλαγές οι οποίες διαμορφώνουν την καθημερινότητά μας, για να καταδείξει πόσο σημαντικό είναι να γίνονται κατανοητές και έπειτα να καθοδηγούνται στην πιο ωφέλιμη κατεύθυνση για τον κόσμο μας. Περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων το Διαδίκτυο των πραγμάτων, την τεχνητή νοημοσύνη και τις νέες μορφές κρυπτο-νομισμάτων.
Εκτός από τις εξαιρετικές παρουσιάσεις, τα πόστερ, την εκθεσιακή δραστηριότητα των παρόχων υπηρεσιών σε βιβλιοθήκες και τα εργαστήρια, διοργανώθηκαν και ωραίες κοινωνικές εκδηλώσεις, όπως η ξενάγηση στο διάσημο Long Room της Βιβλιοθήκης του Trinity College, η οποία έχει μια ιστορία 307 ετών και η ξενάγηση στην έκθεση «Book of Kells», του σημαντικότερου ιστορικού αντικειμένου της Ιρλανδίας, το οποίο είναι εγγεγραμμένο στο παγκόσμιο μητρώο μνημείων της UNESCO. Στην κεντρική δεξίωση του συνεδρίου είχαμε την τιμή να ακούσουμε την Mary Robinson, μια εμβληματική μορφή στην Ιρλανδία, η οποία διετέλεσε η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της χώρας και η πρώτη γυναίκα πρύτανης του Trinity College, να μιλάει με πάθος για τον κλιματικό ακτιβισμό και τη σχέση του με την επιστήμη και την κοινωνία.
July 15, 2019
Written by:
OA@ekt
Στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου OpenAire, συντονιστής του οποίου είναι το Ερευνητικό Κέντρο Αθηνά και στο οποίο συμμετέχει και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), πραγματοποιείται σειρά δράσεων σε συνεργασία με συγκεκριμένα σχολεία, υπό την καθοδήγηση της Ελληνογερμανικής Αγωγής, που σκοπό έχουν να φέρουν το σχολείο πιο κοντά στην έρευνα, την καινοτομία, τις ανάγκες της κοινωνίας και της επιστήμης.
Πιο αναλυτικά, το Open Schools Journal for Open Science, είναι το πρώτο ευρωπαϊκό επιστημονικό περιοδικό σχεδιασμένο με τις προδιαγραφές ενός κανονικού επιστημονικού περιοδικού το οποίο απευθύνεται σε μαθητές και γράφεται από μαθητές. Το περιοδικό θα φιλοξενηθεί στην πλατφόρμα ePublishing του ΕΚΤ, καλεί σχολικές ομάδες να υποβάλουν τα άρθρα τους με βάση έρευνα που κάνουν στο σχολείο. Τα άρθρα περνούν από αξιολόγηση από επιστήμονες και εκπαιδευτικούς και δημοσιεύονται κάθε 2 μήνες. Οι μαθητές εισάγονται έτσι στην έννοια της ανοικτής επιστήμης, στην αξία των δεδομένων και των ηλεκτρονικών ταυτοτήτων, στην αντιμετώπιση της κριτικής και στη σημασία υποστήριξης των πληροφοριών που μοιράζονται στο ευρύ κοινό και πολλά άλλα.
Η δεύτερη δράση στο πλαίσιο του OpenAIRE, που αφορά μαθητές και απλούς πολίτες σχετίζεται με την επιστήμη των πολιτών και το θέμα των σεισμών. Η επιστήμη των πολιτών δεν είναι καινούργια έννοια. Καλεί τους πολίτες να συμμετέχουν στις διαδικασίες της επιστημονικής έρευνας και με αυτό τον τρόπο δίνει πρόσβαση σε γνώσεις που συνήθως δεν είναι προσβάσιμες στο ευρύ κοινό. Με απλά λόγια οι πολίτες συνεργάζονται ενεργά με τους ερευνητές. Συλλέγουν δεδομένα, αναλύουν πληροφορίες, εμπλέκονται στην ερευνητική διαδικασία. Ο συνδυασμός της επιστήμης των πολιτών και της ανοικτής επιστήμης έχει πολλά να προσφέρει. Στο πλαίσιο του OpenAIRE, σχολεία σε 6 χώρες στην Ευρώπη, εγκαθιστούν σχολικούς σεισμογράφους υπό την επίβλεψη του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, καταγράφουν δεδομένα και καλούνται να σχεδιάσουν δράσεις πολιτικής προστασίας χρησιμοποιώντας πλατφόρμες όπως το HELIX –Hellenic Data Service , τη νέα Ελληνική Υπηρεσία Δεδομένων και εθνική ψηφιακή υποδομή.
Στις μέρες μας οι άνθρωποι έρχονται σε επαφή με την επιστήμη και την τεχνολογία παντού και συνέχεια, στο σχολείο και εκτός σχολείου και είναι αδύνατον να αγνοήσουμε τον αντίκτυπο της τεχνολογίας και της επιστήμης στην καθημερινότητά μας. Διαφορετικοί άνθρωποι στην Ευρώπη, μικροί και μεγάλοι, αλληλοεπιδρούν με την επιστήμη με διαφορετικούς τρόπους και σε διαφορετικά επίπεδα.
Και καθώς όλοι εμπλέκονται, αποκτούν νέες γνώσεις, μαθαίνουν νέες δεξιότητες, εκτιμούν τη σημασία της επιστήμης και της τεχνολογίας για τις κοινωνίες και μερικές φορές την αμφισβητούν. Η σύγχρονη επιστήμη ορίζει τον κόσμο στον οποίο ζούμε, με έναν τόσο βαθύ τρόπο όπως ποτέ στο παρελθόν. Η επιστήμη σήμερα όχι μόνο ανακαλύπτει φυσικά φαινόμενα, αλλά συνδέεται στενά με τις νέες τεχνολογίες, παρέχοντας παρεμβάσεις που αλλάζουν και διαμορφώνουν τον κόσμο στον οποίο ζούμε (πυρηνική ενέργεια, Τεχνητή Νοημοσύνη, βιοτεχνολογία κ.ά.).
Η ανάγκη για μια καλά ενημερωμένη κοινωνία έτοιμη να λάβει αποφάσεις με πιο δημοκρατικό τρόπο είναι μεγαλύτερη από ποτέ. Και όποιος προτίθεται να αναλάβει δράση σε αυτό τον τομέα πρέπει να συνειδητοποιήσει πως οι άνθρωποι λαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με την επιστήμη από τους εκπαιδευτικούς τους όταν βρίσκονται στο σχολείο, από τους γονείς τους, τους συγγενείς τους, τους φίλους τους, από τα μέσα ενημέρωσης και από τις επισκέψεις σε πολιτιστικά ιδρύματα όπως μουσεία και επιστημονικά κέντρα.
Τα εκπαιδευτικά συστήματα καλούνται να προετοιμάσουν τους μαθητές τους, δίνοντάς τους τη δυνατότητα προσαρμογής και αντίδρασης, οπλίζοντάς τους με τις κατάλληλες δεξιότητες και βοηθώντας τους να αποκτήσουν πάνω απ’ όλα κριτική σκέψη.
Μέσω της συμμετοχής σε δράσεις όπως αυτές που προαναφέρθηκαν, οι μαθητές έρχονται σε επαφή με την επιστήμη και μαθαίνουν με έναν άκρως δημιουργικό τρόπο.
Περισσότερες πληροφορίες για δράσεις του ΟpenAIRE που σχετίζονται με την επιστήμη των πολιτών είναι διαθέσιμες στον ιστότοπο του έργου https://www.openaire.eu/citizen-science-activities-in-openaire.
Η Αλίκη Γιαννακοπούλου είναι ερευνήτρια στο Τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης της Ελληνογερμανικής Αγωγής.
March 15, 2019
Written by:
OA@ekt
Η μεγάλη χρήση του Διαδικτύου σε όλο τον κόσμο, διαμορφώνει πλέον νέες συνθήκες για τον τρόπο που μοιραζόμαστε αυτά που δημιουργούμε ή αγοράζουμε. Στις μέρες μας, εκατομμύρια έργα, όπως άρθρα, φωτογραφίες, βιβλία, μουσική, βίντεο και πολιτιστικά αγαθά διατίθενται σε ψηφιακή μορφή. Τα ψηφιακά αυτά αγαθά έχουν την πολύ σημαντική ιδιότητα ότι είναι άυλα και έτσι όταν μοιραζόμαστε ένα αντίγραφο, δεν στερούμαστε το πρωτότυπο.
Την τελευταία δεκαετία, ο τομέας της πολιτιστικής κληρονομιάς έχει κάνει μεγάλα βήματα προς τα εμπρός για να κάνει ανοικτές τις συλλογές του στο Διαδίκτυο. Τεράστιες ποσότητες υλικού έχουν ψηφιοποιηθεί και έχει δοθεί μεγάλη σκέψη στο τρόπο με τον οποίο μπορεί να διατεθεί το υλικό αυτό.
Ο οργανισμός των Creative Commons δημοσίευσε το 2017 μια έκθεση που δείχνει τη θεαματική χρήση των αδειών τους. Περίπου 1,4 δισ. έργα έχουν άδεια χρήσης με μία από τις 6 άδειες που προσφέρουν (https://stateof.creativecommons.org/). Στην Europeana, μπορούν να βρεθούν περίπου 8 εκ. πολιτιστικά αντικείμενα με άδεια χρήσης CC, δίπλα σε άλλες 9 εκ. εγγραφές που προσφέρονται μέσω Δημοσίου Τομέα (https://pro.europeana.eu/resources/statistics/enumerate).
Αυτές οι δηλώσεις δικαιωμάτων μας δείχνουν ότι το ένα τρίτο του περιεχομένου που υπάρχει στην Europeana είναι «ανοικτό». Αυτό σημαίνει ότι το υλικό ανήκει είτε στον δημόσιο τομέα και χωρίς κανένα περιορισμό πνευματικών δικαιωμάτων, ή ο κάτοχος των δικαιωμάτων έχει κάνει το υλικό του διαθέσιμο με μια από τις δύο ανοικτές άδειες Creative Commons (CC BY και CC-BY-SA). Οι άδειες που περιορίζουν την εμπορική χρήση (NC) και τη δημιουργία παράγωγων έργων (ND) δεν θεωρούνται ανοικτές επειδή δεν επιτρέπουν την επαναχρησιμοποίηση από όλους και γενικά δεν είναι συμβατές με άλλες ανοικτές άδειες.
Η Europeana, η οποία παρέχει πρόσβαση στη μεγαλύτερη συλλογή δεδομένων πολιτιστικής κληρονομιάς σε όλη την Ευρώπη, το 2017 είχε στην πλατφόρμα της περίπου 30 εκατομμύρια ψηφιοποιημένα αντικείμενα. Ωστόσο, από ό,τι δείχνουν τα αποτελέσματα της έρευνας ENUMERATE, αυτό είναι μόνο ένα μικρό ποσοστό από ό,τι είναι στην πραγματικότητα ψηφιοποιημένο. Τα 30 εκατομμύρια της Europeana αποτελούσαν περίπου το 10% των 300 εκατομμυρίων αντικειμένων που ψηφιοποιήθηκαν έως και τότε, ενώ περισσότερα από τα μισά χρειάζεται να αναπαραχθούν ψηφιακά (https://pro.europeana.eu/page/results).
Στα τέλη του 2018 και έπειτα από έρευνα των δευτερογενών δεδομένων της Europeana στα πλαίσια διπλωματικής διατριβής, παρατηρήθηκε πως από το σύνολο των 50 και πλέον εκατομμυρίων τεκμηρίων σχεδόν τα 25 εκατομμύρια παρέχονται με άδειες ελεύθερης χρήσης. Επιπλέον, στην αντίθετη περίπτωση σχεδόν 20 εκατομμύρια διατίθενται χωρίς δυνατότητα χρήσης, ενώ το 1/3 του συνόλου είναι διαθέσιμα με περιορισμένη πρόσβαση.
Συνολικά από τους 661 οργανισμούς της Ευρώπης που διαθέτουν ψηφιοποιημένο υλικό, οι 252 είναι Μουσεία, οι 222 Βιβλιοθήκες και ακολουθούν 122 Αρχεία, 52 Ερευνητικοί οργανισμοί και 13 Γκαλερί τέχνης.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το υλικό των βιβλιοθηκών όπου στη πλειοψηφία τους προσφέρουν ελεύθερα τις συλλογές τους προς επαναχρησιμοποίηση, με ένα ποσοστό 44% έναντι 36% που προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα. Το 19% των συλλογών τους επιτρέπει περιορισμένη επαναχρησιμοποίηση.
Στα μουσεία αντίθετα, σχεδόν το 50% δεν επιτρέπει την επαναχρησιμοποίηση των συλλογών τους ενώ το 23% την επιτρέπει με τους σχετικούς περιορισμούς. Αντίστοιχα ποσοστά ισχύουν και για τους υπόλοιπους πολιτιστικούς οργανισμούς που δείχνει να υπερισχύει η περιορισμένη επαναχρησιμοποίηση των συλλογών.
Οι συλλογές της Europeana πλέον ξεπερνούν τα 55 εκατομμύρια. Από αυτά, περίπου 770.000 χιλιάδες τεκμήρια, ανήκουν σε ελληνικούς οργανισμούς. Συνολικά, 94 πολιτιστικοί οργανισμοί στην Ελλάδα παρέχουν ψηφιοποιημένο υλικό. Από τις 770 χιλιάδες τεκμήρια, το 34% διατίθεται με άδειες ελεύθερης χρήσης. Πιο συγκεκριμένα το 20.3% παρέχεται με άδεια έργων Δημοσίου Τομέα, το 5,8% με άδεια CC BY-SA και το 7.8% με άδεια CC BY. Συγκριτικά με τις πρώτες 10 χώρες με μεγαλύτερο αριθμό ψηφιακών τεκμηρίων στην Europeana, η συμμετοχή της Ελλάδας χαρακτηρίζεται από υψηλό ποσοστό ανοικτών αδειών, την ίδια στιγμή που χώρες όπως η Γαλλία και η Ιταλία επιτρέπουν την χρήση των συλλογών τους με περιορισμούς ή και καθόλου.
Κύριος εκπρόσωπος που συγκεντρώνει το πολιτιστικό περιεχόμενο της Ελλάδας, είναι η πύλη SearchCulture.gr του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ). Η πύλη αυτή, συγκεντρώνει περισσότερα από 430.000 αρχεία ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς από 63 πολιτιστικές συλλογές 52 ιδρυμάτων. Έχει ήδη συνεισφέρει 100.000 αντικείμενα στην Europeana, αυξάνοντας τον όγκο του ελληνικού πολιτιστικού περιεχομένου που διατίθεται στο διεθνές κοινό.
Η Κύπρος διαθέτει στην Europeana 42.713 τεκμήρια. Συνολικά 7 οργανισμοί συμμετέχουν ενεργά, συνεισφέροντας με ψηφιοποιημένο υλικό στην πλατφόρμα της Europeana. Ωστόσο, η πλειοψηφία των τεκμηρίων τους δεν προσφέρεται για επαναχρησιμοποίηση, προστατεύοντας τις συλλογές τους με πνευματικά δικαιώματα. Παρ’ όλο που σε όλα τα ιδρύματα στην Κύπρο που διαθέτουν ψηφιακές συλλογές συνιστάται να εκθέτουν τα σύνολα των δεδομένων τους με όρους ανοικτής πρόσβασης, τα αποτελέσματα δείχνουν χαμηλή ανταπόκριση.
Η προσαρμογή των αδειών CC για την Κύπρο έχει ξεκινήσει ως μια κοινή προσπάθεια του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, του Τμήματος Νομικής του Πανεπιστημίου Κύπρου και της δικηγορικής εταιρίας Ιωαννίδης και Δημητρίου Δ.Ε.Π.Ε. Από την 1η Δεκεμβρίου του 2017, η Κύπρος διαθέτει Εθνική Επιτροπή και στρατηγική ψηφιοποίησης Ψηφιακής Κληρονομιάς και Συντήρησης. (Cyprus and Europeana: an overview, 2018)
Η πλειοψηφία του τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς δεν έχει ακόμη εφαρμόσει αυτή τη νέα μορφή διαφάνειας και διεύρυνσης της δημόσιας πρόσβασης στις πολιτικές τους. Οι διαφορετικοί τρόποι χρήσης ανοικτών αδειών είναι ένα σημάδι ότι ο πολιτιστικός τομέας μπαίνει σε άγνωστο έδαφος, κάνοντας την πρόοδό του μέσω δοκιμών και σφαλμάτων – όπως συμβαίνει στην περίπτωση των ψηφιακών τεχνολογιών εν γένει. Μέχρι σήμερα, δεν υπάρχει καθιερωμένη πρακτική για τον τρόπο με τον οποίο τα πολιτιστικά ιδρύματα διαχειρίζονται την αδειοδότηση ψηφιακών έργων στον δημόσιο τομέα και όπως αποδείχθηκε παραπάνω, οι ανοικτές άδειες εφαρμόζονται με ποικίλους τρόπους.
Στα επόμενα χρόνια, ίσως εμφανιστεί μια μεγάλη αύξηση συλλογών ανοικτής αδειοδότησης που να εμπνέουν μια συνεχώς αναπτυσσόμενη και συνδεδεμένη κοινότητα πολιτιστικής καινοτομίας.
Ο δισταγμός των πολιτιστικών οργανισμών να ανοίξουν τις συλλογές τους, οφείλεται είτε στην έλλειψη γνώσης είτε στον φόβο για τις συνέπειες του τρόπου χρήσης τους. Επικρατεί η αντίληψη ότι το επιχειρησιακό τους μοντέλο θα μπορούσε να απειληθεί, καθώς και ο φόβος για κακομεταχείριση των δεδομένων τους ή την επαναχρησιμοποίησή τους για σκοπούς με τους οποίους δεν συμφωνούν, όπως η εσφαλμένη παρουσίασή τους. Αυτοί οι φόβοι δεν βασίζονται στην πραγματικότητα και την εμπειρία και παρακρατούν τα θεσμικά όργανα από το τι μπορούν να κερδίσουν ανοίγοντάς τα, όπως τον πειραματισμό με καινοτόμες ιδέες για νέες υπηρεσίες ή εφαρμογές. Ανοίγοντας τα δεδομένα τους και ενθαρρύνοντας ενεργά την επαναχρησιμοποίησή τους, τα πολιτιστικά ιδρύματα μπορούν να πεισθούν να ενταχθούν στο κίνημα.
Η αξιοποίηση των ανοικτών δεδομένων επιτρέπει τη δημιουργία νέων υπηρεσιών και υποστηρίζει τη δημιουργική επαναχρησιμοποίηση υλικού σε νέες παραγωγές. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η ενθάρρυνση για την επαναχρησιμοποίηση των διαθέσιμων στο κοινό πηγών, διεγείρει την καινοτομία των πολιτιστικών ιδρυμάτων και οδηγεί σε υπηρεσίες υψηλότερης ποιότητας και ποικιλομορφίας που συμβάλλουν στην δημόσια αποστολή της ευρείας διάθεσης των συλλογών.
Το κίνημα του Ανοικτού Περιεχομένου έρχεται να βοηθήσει τη δημιουργικότητα και να δώσει κίνητρο στους παρόχους να διαθέσουν το έργο τους στο κοινό με τον τρόπο που οι ίδιοι επιλέγουν. Στην Ελλάδα και την Κύπρο, η Ανοικτή Αδειοδότηση γίνεται όλο και περισσότερο αποδεκτή τα τελευταία χρόνια μέσα από τη χρήση των αδειών Creative Commons.
Ο Απόστολος Χουλιαράκης (MSc) είναι Βιβλιοθηκονόμος. Το παρόν άρθρο αποτελεί προϊόν της διπλωματικής του εργασίας που υποβλήθηκε επιτυχώς για τις ανάγκες του Μεταπτυχιακού Προγράμματος «Πολιτιστική Πολιτική και Ανάπτυξη» του Ανοιχτού Πανεπιστημίου Κύπρου.
March 8, 2019
Written by:
OA@ekt
«Με τις ψηφιοποιημένες συλλογές μας, μπορούμε να βοηθήσουμε τους ανθρώπους να είναι αναστοχαστικοί, δημιουργικοί. Βασική προϋπόθεση είναι ότι η πολιτιστική κληρονομιά είναι κοινή ιδιοκτησία όλων και ότι ο καθένας από εμάς μπορεί να τη χρησιμοποιήσει για ακριβώς αυτό που ονειρεύεται. Ο ρόλος μας είναι να διευκολύνουμε τη δημόσια χρήση της πολιτιστικής κληρονομιάς για μάθηση, δημιουργικότητα και καινοτομία. Σήμερα, η μάθηση συμβαίνει με αμοιβαιότητα. Είμαστε όλοι μέρος του ιστού. Σχηματίζουμε ο ένας τον άλλο» Mikkel Bogh, Διευθυντής της Εθνικής Πινακοθήκης της Δανίας (SMK)
Η κοινότητα της Ανοικτής Πρόσβασης στα GLAMS (Galleries, Libraries, Archives, Museums), δηλαδή στους οργανισμούς τέχνης και μνήμης, δραστηριοποιείται εδώ και μια δεκαετία περίπου στην ανοικτή διάθεση των ψηφιοποιημένων συλλογών μουσείων και αρχείων παγκοσμίως. Κύριος στόχος είναι η διευκόλυνση της δημόσιας χρήσης της πολιτιστικής κληρονομιάς, την οποία θεσμικά οι φορείς μνήμης διαφυλάσσουν, μελετούν και διαχειρίζονται. Ολοένα και περισσότερα μουσεία «ανοίγουν» τις συλλογές τους στο διαδίκτυο, διαθέτοντας υψηλής ανάλυσης φωτογραφίες και το επιστημονικό τους έργο μέσω της τεκμηρίωσης και των μεταδεδομένων που τις συνοδεύουν.
Η πιο πρόσφατη προσθήκη στην αβάν-γκαρντ αυτή της ανοικτότητας είναι το Μουσείο Τέχνης του Κλίβελαντ, στο Οχάιο των Ηνωμένων Πολιτειών, το οποίο πρόσφατα ανακοίνωσε ότι είναι ένας φορέας Ανοικτής Πρόσβασης. Με την απόφασή του να προσφέρει με ανοικτές άδειες 30 χιλιάδες ψηφιοποιημένα τεκμήρια και τα μεταδεδομένα άλλων 60 χιλιάδων τεκμηρίων, το Μουσείο στοχεύει στη διάχυση της γνώσης σε παγκόσμιο επίπεδο και στο διαμοιρασμό της παγκόσμιας, κοινής μας πολιτιστικής κληρονομιάς.
Επιλέγοντας να διαθέσει το περιεχόμενό του με την άδεια Creative Commons 0 ή CC0 (Παγκόσμια Εκχώρηση ως Κοινό Κτήμα) το Μουσείο επιτρέπει το διαμοιρασμό, τη δημιουργική επανάχρηση, την τροποποίηση και το remix των υψηλής ανάλυσης φωτογραφιών των έργων τέχνης της συλλογής του, καθώς και των μεταδεδομένων τους. Η επιλογή της συγκεκριμένης άδειας, η οποία θεωρείται βέλτιστη πρακτική για την Ανοικτή Πρόσβαση σε δημόσια δεδομένα, βασίζεται στην πεποίθηση των ανθρώπων του Μουσείου ότι η πολιτιστική κληρονομιά ανήκει σε όλους μας, σε έναν παγκόσμιο «δημόσιο χώρο» ανεξαρτήτως γεωγραφίας και περιορισμών.
Όπως δηλώνει ο διευθυντής του Μουσείου, William Griswold «Εάν στόχος μας είναι να κάνουμε τις σπουδαίες και σφαιρικές συλλογές του μουσείου – συλλογές τέχνης από κάθε εποχή και από κάθε γωνιά της γης – καθολικά προσβάσιμες και δωρεάν σε κοινό κάθε ηλικίας, ανεξάρτητα από το πού ζουν και εάν στόχος μας είναι να διευκολύνουμε τη διάδοση της γνώσης, εάν είμαστε αφοσιωμένοι στη διαφάνεια, στην καλλιέργεια της δημιουργικότητας, στην εμπλοκή των κοινοτήτων μέσα και πέρα από την περιοχή μας, τότε δεν υπάρχει σχεδόν τίποτα που μπορούσαμε να κάνουμε με μεγαλύτερο αντίκτυπο».
Στην Ανοικτή Πρόσβαση στις συλλογές Ευρωπαϊκών οργανισμών μνήμης και πολιτισμού στοχεύει και το έργο Europeana Common Culture, στο οποίο το ΕΚΤ συμμετέχει ως εθνικός συσσωρευτής με το SearchCulture.gr. Το έργο ξεκίνησε αυτόν τον μήνα (Ιανουάριος 2019) με την εναρκτήρια συνάντηση των εθνικών παρόχων στη Ρίγα και θα διαρκέσει 2 έτη. Το συντονίζει το Europeana Foundation και συμμετέχουν 24 πάροχοι/συσσωρευτές από την Ευρώπη. Στοχεύει στην αύξηση του περιεχομένου Ανοικτής Πρόσβασης στην ευρωπαϊκή ψηφιακή βιβλιοθήκη, στη βελτίωση του περιεχομένου της, στη συνεργασία των εθνικών συσσωρευτών, την εναρμόνιση πολιτικών, τεχνολογιών και υποδομών του δικτύου και τη συνολικότερη διάχυση του έργου της Europeana.
Το SearchCulture.gr θα συγκεντρώσει ακόμα περισσότερο περιεχόμενο το οποίο θα διοχετεύσει στη Europeana, εμπλουτισμένο και ποιοτικό. Ειδικά ως προς τον άξονα της ανοικτότητας, το ΕΚΤ θα αυξήσει κατά 10% το εντελώς ανοικτό περιεχόμενο στον ελληνικό, αλλά και τον ευρωπαϊκό συσσωρευτή, ενώ θα αυξήσει κατά 200.000 τεκμήρια το περιεχόμενο που θα προσφέρεται με άλλες άδειες Creative Commons, οι οποίες μπορεί να είναι λιγότερο «ανοικτές» ως προς την CC0, αλλά επίσης επιτρέπουν την εκπαιδευτική ή τη δημιουργική επανάχρηση, είτε με αναφορά του δημιουργού, είτε για όλες τις χρήσεις πλην της εμπορικής.
Πρόκειται για ένα φιλόδοξο έργο ανοικτότητας στο χώρο του πολιτισμού το οποίο θα βοηθήσει, όπως και το Μουσείο του Κλίβελαντ, στη δημιουργία ενός τεχνικά, σημασιολογικά και εννοιολογικά διασυνδεδεμένου δημόσιου χώρου πολιτιστικών δεδομένων στην Ευρώπη και τον κόσμο.
Εικόνα: The Large Plane Trees (Road Menders at Saint-Rémy), 1889. Vincent van Gogh (Dutch, 1853-1890). The Cleveland Museum of Art, Gift of the Hanna Fund 1947.209
January 30, 2019
Written by:
OA@ekt
Το Παρατηρητήριο ENUMERATE αποτελεί μέρος της Europeana και παρέχει μια αξιόπιστη πηγή στατιστικών στοιχείων για την ψηφιοποίηση, την ψηφιακή διατήρηση και την ηλεκτρονική πρόσβαση στην πολιτιστική κληρονομιά στην Ευρώπη. Η πιο πρόσφατη έρευνα έγινε τον Ιούνιο του 2017, είναι η πέμπτη στη σειρά που υλοποίησε το Παρατηρητήριο και τα αποτελέσματά της είναι διαθέσιμα εδώ.
Η έρευνα, η οποία στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) που είναι ο εθνικός συντονιστής της Δράσης, απευθυνόταν σε αρχεία, βιβλιοθήκες, μουσεία, πινακοθήκες, οπτικοακουστικές συλλογές και αρχεία, όπως ταινιοθήκες, καθώς και φορείς υπεύθυνους για μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους. Όπως αναφέρεται και στην εισαγωγή της απολογιστικής έκθεσης της έρευνας, η συμμετοχή της Ελλάδας σε αυτόν τον κύκλο έρευνας αυξήθηκε σημαντικά, ενώ κομβικός είναι ο ρόλος των εθνικών συντονιστών για την επιτυχημένη συμμετοχή και την ευαισθητοποίηση του κλάδου για τη σημασία των εθνικών στατιστικών και δεικτών, γεγονός που μας καθιστά περήφανους.
Ορισμένα ενδιαφέροντα στοιχεία που προκύπτουν από την έρευνα είναι και τα εξής:
- Το 82% των φορέων του δείγματος διαθέτει ψηφιακή συλλογή ή ασχολούνται με δραστηριότητες ψηφιοποίησης.
- Το 42% των ιδρυμάτων έχει γραπτή ψηφιακή στρατηγική.
- Ο πιο πολυπληθής τύπος αντικειμένου στις συλλογές των ιδρυμάτων είναι το κείμενο (αποτελώντας το 89% επί του συνόλου των αντικειμένων των συλλογών), όπως και τα δισδιάστατα γραφικά (2D) (αποτελώντας επίσης το 89%) και ακολουθεί το αρχειακό υλικό το οποίο αντιπροσωπεύει το 74% των αντικειμένων των συλλογών
- 58% του υλικού πολιτιστικής κληρονομιάς έχει τεκμηριωθεί σε κάποιο σύστημα διαχείρισης περιεχομένου.
- 59% του υλικού είναι born digital, δηλαδή έχει δημιουργηθεί εξαρχής σε ψηφιακή μορφή.
Όσον αφορά την προσβασιμότητα στην τεκμηρίωση του πολιτιστικού περιεχομένου, μόνο το ήμισυ (51%) των περιγραφικών μεταδεδομένων των αντικειμένων των συλλογών διατίθεται δημόσια και ανοικτά στο διαδίκτυο. Οι βιβλιοθήκες βρίσκονται στο υψηλότερο σημείο του δείκτη αυτού (76%), ενώ τα μουσεία έχουν το χαμηλότερο ποσοστό (33%).
Ενδιαφέρον έχουν και τα αποτελέσματα ανά χώρα του δείκτη διαδικτυακής προσβασιμότητας σε συλλογές πολιτιστικής κληρονομιάς, στα οποία η Ελλάδα βρίσκεται στην 14η (μεταξύ 22 χωρών) με ποσοστό περιγραφικών μεταδεδομένων που διατίθενται δημόσια στο διαδίκτυο μόνο στο 3.02%. Αυτό το ποσοστό είναι λίγο αποθαρρυντικό αν σκεφτεί κανείς την τεράστια δημόσια επένδυση σε ψηφιοποίηση και ανοικτή διάθεση που έχει γίνει με τα διάφορα προγράμματα ΕΣΠΑ.
Σχετικά με τα νέα κανάλια διανομής πολιτιστικού περιεχομένου που χρησιμοποιούν οι φορείς, αναμένεται ουσιαστική αύξηση κατά τα επόμενα δύο χρόνια στη χρήση των social media, της Wikipedia και των διεθνών και εθνικών συσσωρευτών.
Ενδιαφέρον επίσης είναι και το γεγονός ότι μόνο οι μισοί φορείς των ερωτηθέντων (45%) έχουν εφαρμόσει κάποια λύση για μακροχρόνια διατήρηση του υλικού τους βάσει διεθνών προτύπων για την ψηφιακή διατήρηση. Αυτό το γεγονός καθιστά ακόμα πιο ουσιαστική τη συμβολή του ΕΚΤ στην εφαρμογή προτύπων, όπως έγινε με την Υπηρεσία Ελέγχου Ποιότητας Περιεχομένου και Συμμόρφωσης με Προδιαγραφές Διαλειτουργικότητας (Validator) στο πλαίσιο των Προσκλήσεων 31 και 31.2 σε συνεργασία με το ΕΠ “Ψηφιακή Σύγκλιση” (ΕΣΠΑ).
Βρείτε αναλυτικά τα αποτελέσματα της έρευνας ENUMERATE στη σελίδα του Παρατηρητηρίου στη Europeana, τα raw data εδώ καθώς και τα αποτελέσματα ανά δείκτη.
Σημειώνεται ότι οι δείκτες ψηφιακής κληρονομιάς παρέχουν στατιστικά στοιχεία σχετικά με διάφορες πτυχές της ψηφιοποίησης, ψηφιακής διατήρησης και διάθεσης της ψηφιακής πολιτιστικής κληρονομιάς και κατηγοριοποιούνται σε τέσσερις βασικούς άξονες: προσφορά, ζήτηση, οικονομία και βιωσιμότητα.
December 19, 2018
Written by:
OA@ekt
Ένα μοναδικό επιστημονικό έργο, η ελληνική έκδοση της Δεκαδικής Ταξινόμησης Dewey, το οποίο κυκλοφόρησε το 2002 ως έντυπη έκδοση από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), διατίθεται πλέον και ηλεκτρονικά, στον σύνδεσμο http://ereader.ekt.gr/books/lgxq/ . Η μεταφορά της έκδοσης σε ηλεκτρονικό περιβάλλον διευκολύνει τις εργασίες των επιστημόνων της πληροφόρησης προσφέροντας μια σειρά από προηγμένες λειτουργίες.
Το έργο της μετάφρασης στα ελληνικά υλοποιήθηκε από το ΕΚΤ με την υποστήριξη του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και τη συνεργασία της τότε Ένωσης Ελλήνων Βιβλιοθηκάριων, Ένωση Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων και Επιστημόνων Πληροφόρησης, όπως ονομάζεται σήμερα. Η έκδοση αυτή, αίτημα πολλών ετών, ήρθε να καλύψει ανάγκες των ελληνικών βιβλιοθηκών, σε μια περίοδο που η ταξινόμηση της γνώσης ήταν άμεσο ζητούμενο και απαραίτητη προϋπόθεση για να διευκολυνθεί η πρόσβαση στον διαρκώς αυξανόμενο όγκο των πληροφοριών.
Η σημασία της ελληνικής μετάφρασης της 13ης Συνοπτικής ‘Εκδοσης Dewey είναι μεγάλη: συμβάλλει στην ενιαία εφαρμογή ενός διεθνώς αναγνωρισμένου συστήματος ταξινόμησης και στην καθιέρωση ενός κοινού ταξινομικού εργαλείου στις ελληνικές βιβλιοθήκες που τους επιτρέπει να συμβαδίζουν με διεθνείς πολιτικές τεκμηρίωσης, ενώ παράλληλα καλύπτει τις ανάγκες της βιβλιοθηκονομικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα, η οποία μέχρι σήμερα βασιζόταν σε ξενόγλωσσα εκπαιδευτικά εργαλεία.
Το Δεκαδικό Σύστημα Ταξινόμησης Dewey είναι ένας τρόπος οργάνωσης της ανθρώπινης γνώσης και χρησιμοποιείται από πολλές βιβλιοθήκες σε όλο τον κόσμο. Πήρε το όνομά του από τον Μέλβιλ Ντιούι (Melvil Dewey,1851-1931) ο οποίος επινόησε το σύστημα το 1876 για να οργανώσει τη συλλογή βιβλίων της βιβλιοθήκης του Κολλεγίου Άμχερστ. Μαζί με το Σύστημα ταξινόμησης της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου είναι τα δύο επικρατέστερα συστήματα ταξινόμησης που χρησιμοποιούνται από βιβλιοθήκες διεθνώς.
Όπως αναφέρεται στον πρόλογο της έκδοσης «Από την εποχή του Αριστοτέλη η ταξινόμηση των γνώσεων αποτέλεσε μια άσκηση λογικής, μια φιλοσοφική συμβολή στην επίμονη αναζήτηση της αρχής και της αιτίας των πάντων». Και όπως ο Αριστοτέλης ταξινομεί τις έννοιες σε 10 «Κατηγορίες», έτσι και ο Dewey ταξινομεί την ανθρώπινη γνώση σε 10 μεγάλες τάξεις επιστημονικών κλάδων και γνωστικών πεδίων:
- 000 – Γενικά θέματα
- 100 – Φιλοσοφία και ψυχολογία
- 200 – Θρησκεία
- 300 – Κοινωνικές επιστήμες
- 400 – Γλώσσα
- 500 – Φυσικές επιστήμες και μαθηματικά
- 600 – Tεχνολογία (εφαρμοσμένες επιστήμες)
- 700 – Τέχνες και διασκέδαση (Καλές και διακοσμητικές τέχνες)
- 800 – Λογοτεχνία και ρητορική
- 900 – Ιστορία και γεωγραφία
Η ηλεκτρονική έκδοση της Δεκαδικής Ταξινόμησης Dewey είναι διαθέσιμη μέσω του e-reader του ΕΚΤ, το οποίο προσφέρει δυνατότητες εστίασης (zoom), αυτόματου ξεφυλλίσματος (auto-flip), αναζήτησης ενός όρου με τα αποτελέσματα της αναζήτησης να προβάλλονται ανά σελίδα εμφάνισης του όρου, προβολής σελίδων σε thumbnails, αντιγραφής κειμένου (copy text), καθώς και δυνατότητα εκτύπωσης. Όλες αυτές οι λειτουργικότητες προσφέρουν μια αναβαθμισμένη εμπειρία χρήσης της Ταξινόμησης κάνοντας την ηλεκτρονική έκδοση ένα πολυτιμότατο εργαλείο στην υπηρεσία των επιστημόνων της πληροφόρησης και της εκπαιδευτικής κοινότητας της Βιβλιοθηκονομίας. Για καλύτερη κατανόηση της χρήσης του σας προτείνουμε να δείτε και τον Πρακτικό Οδηγό για τη Δεκαδική Ταξινόμηση Dewey.
December 13, 2018
Written by:
OA@ekt
Τα τελευταία χρόνια η Ανοικτή Εκπαίδευση και το οικοσύστημα που την απαρτίζει έχει διευρυνθεί και είναι στην αναπτυξιακή ατζέντα κυβερνήσεων, υπουργείων και οργανισμών γνώσης. Βασισμένη στην αρχή ότι όλοι οι πολίτες έχουν δικαίωμα στη γνώση και ότι αυτή αποτελεί πανανθρώπινο αγαθό, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει συμπεριλάβει την ανοικτή μάθηση στις τρέχουσες εκπαιδευτικές πολιτικές της.
Αλλά τι περιλαμβάνει ο όρος Ανοικτή Εκπαίδευση;
H Ανοικτή Εκπαίδευση βασίζεται σε Ανοικτές Εκπαιδευτικές Πρακτικές, πρακτικές δηλαδή αξιοποίησης ανοικτού ψηφιακού εκπαιδευτικού περιεχομένου. Οι διδακτικές τεχνικές βασίζονται στη χρήση Ανοικτών Εκπαιδευτικών Πόρων (ΑΕΠ), αξιοποιούν ανοικτά και συνεργατικά εργαλεία και διαμοιράζονται με όρους ανοικτότητας. Οι ΑΕΠ είναι εκπαιδευτικό υλικό που μπορεί να τροποποιηθεί και να ενισχυθεί, επειδή οι δημιουργοί του το έχουν αδειοδοτήσει ανοικτά. Οι ΑΕΠ συνήθως «ζουν» σε συνεργατικές πλατφόρμες, όπως είναι, για παράδειγμα, η πλατφόρμα ΜΗΤΙΔΑ του ΕΚΤ, στην οποία εκπαιδευτικοί παράγουν συνεργατικά εκπαιδευτικό υλικό, όπως θεματικούς χάρτες, εκπαιδευτικά σενάρια και ηλεκτρονικά μαθήματα.
Ένα άλλο συστατικό του οικοσυστήματος της Ανοικτής Εκπαίδευσης είναι τα ψηφιακά αποθετήρια Μαθησιακών Αντικειμένων (Learning Objects Repositories), πλατφόρμες που φιλοξενούν μαθησιακά αντικείμενα- μικρούς, επαναχρησιμοποιήσιμους ψηφιακούς εκπαιδευτικούς πόρους, μαζί με κατάλληλες πληροφορίες για αυτά (μεταδομένα), ώστε να διευκολύνεται η πλοήγηση, η αναζήτηση, ο εντοπισμός τους και η αξιοποίησή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Στα Αποθετήρια Μαθησιακών Αντικειμένων το είδος των μεταδεδομένων που περιγράφουν τα μαθησιακά αντικείμενα βασίζεται συνήθως στο πρότυπο Learning Object Metadata. Το πρότυπο αυτό εμπεριέχει παιδαγωγικά μεταδεδομένα, τα οποία βοηθούν τους εκπαιδευτικούς να χρησιμοποιήσουν τον πόρο. Στις υποδομές του ΕΚΤ για την εκπαίδευση έχουμε ενσωματώσει ιδιότητες του προτύπου, όπως για παράδειγμα Βαθμός Διάδρασης, Τύπος Μαθησιακού Αντικειμένου κλπ. καθώς και εξειδικευμένα πεδία για χρήση από την εγχώρια κοινότητα εκπαιδευτικών που συνάδουν με το Πρόγραμμα Σπουδών στην Ελλάδα, όπως για παράδειγμα Εκπαιδευτικό Επίπεδο, Διαθεματικές έννοιες, Ψυχοπαιδαγωγικοί Στόχοι, Συσχετιζόμενα Μαθήματα. Πεδία όπως τα παραπάνω βοηθούν τον εκπαιδευτικό να εντοπίσει εύκολα και να χρησιμοποιήσει στοχευμένα τον κάθε πόρο στην τάξη.
Σε συνεργασία με αναγνωρισμένους φορείς τυπικής και άτυπης εκπαίδευσης έχουμε παράξει μια σειρά από αποθετήρια μαθησιακών αντικειμένων και εκπαιδευτικού υλικού.
Το αποθετήριο «Ευτέρπη: Τραγούδια για εκπαιδευτική χρήση – Ψηφιακό Μουσικό Ανθολόγιο» είναι η μοναδική διαδικτυακή συλλογή τραγουδιών για εκπαιδευτική χρήση στην Ελλάδα. Οι εκπαιδευτικοί της μουσικής αγωγής μπορούν να βρουν στο αποθετήριο μια πληθώρα μαθησιακών αντικειμένων με εξειδικευμένα μουσικολογικά μεταδεδομένα.
Το αποθετήριο εκπαιδευτικού περιεχομένου για την Ακρόπολη ενσωματώνει υλικό του Τομέα Ενημέρωσης και Εκπαίδευσης της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης. Διαδραστικά παιχνίδια, βιβλία, εκπαιδευτικά έντυπα, ταινίες, εκπαιδευτικές μουσειοσκευές και φάκελοι υποστηρίζουν τη μάθηση πριν και μετά την επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο και το Μουσείο Ακρόπολης.
Η συνεργασία του ΕΚΤ με το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης παρήγαγε ένα νέο αποθετήριο το οποίο φιλοξενεί την εκπαιδευτική προσφορά του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης. Το αποθετήριο φέρνει στο σήμερα τα αρχαία αντικείμενα μέσα από σύγχρονες μουσειοπαιδαγωγικές προσεγγίσεις και προσφέρει μια άλλη οπτική στο αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών. Εκτός από σχολεία, το περιεχόμενο του αποθετηρίου περιλαμβάνει υλικό και ιδέες για εκπαιδευτικές δράσεις που απευθύνονται σε οικογένειες καθώς και ΑμεΑ και αφορούν στη μόνιμη συλλογή και τις περιοδικές εκθέσεις του μουσείου. Στο πεδίο «Μεσάζων εκπαιδευτικού περιεχομένου» φαίνεται αν το τεκμήριο μπορεί να χρησιμοποιηθεί από εκπαιδευτικούς ή και οικογένειες, ενώ τα πεδία «Επιλογή κοινού» και «Εκπαιδευτικό Επίπεδο» καταδεικνύουν τις ηλικίες στις οποίες απευθύνεται το τεκμήριο και αν ενδείκνυται για την Πρωτοβάθμια ή Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.
Μια άλλη χρήσιμη ψηφιακή συλλογή φιλοξενεί το αποθετήριο eDulll. Εκεί, οι εκπαιδευτικοί θα βρουν εκπαιδευτικό και υποστηρικτικό υλικό που παρήχθη στο πλαίσιο των προγραμμάτων «Εκπαίδευση και Αρχική Επαγγελματική Κατάρτιση» και «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση». Τα θέματα ποικίλουν και περιλαμβάνουν τη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση, Αξιολογήσεις Σχεδίων μαθημάτων, Εκπαίδευση Ενηλίκων, Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση κ.α. Πλοήγηση γίνεται σε διάφορους τύπους περιεχομένου για τον εντοπισμό επιμέρους κατηγοριών κάτω από τις οποίες ο εκπαιδευτικός θα βρει μια πληθώρα υλικού: σχεδόν 1000 τεκμήρια Εκπαιδευτικού Υλικού, 886 Μελέτες και 344 Βιβλία σχετικά με την Εκπαίδευση, βίντεο, διατριβές, λεξικά, κ.α. Το αποθετήριο έχει μεγάλη επισκεψιμότητα και από το εξωτερικό, γιατί προσφέρει εργαλεία τα οποία ενισχύουν την ελληνομάθεια των Ελλήνων της διασποράς, όπως για παράδειγμα η σειρά ΜΟΡΜΩ, μια τηλεοπτική παραγωγή του Εργαστηρίου Διαπολιτισμικών και Μεταναστευτικών Μελετών του Πανεπιστημίου Κρήτης, για παιδιά Ελλήνων της διασποράς ηλικίας 5-7 χρονών.
Επίσης, μέσω της υπηρεσίας eJournals του ΕΚΤ εκδίδονται 6 περιοδικά με θεματική την Εκπαίδευση:
Το περιοδικό ΑΝΟΙΚΤΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ το οποίο εκδίδεται από το Ελληνικό Δίκτυο Ανοικτής και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (ΕΔΑΕ). Το πρόσφατο τεύχος είναι αφιερωμένο στη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών με την αξιοποίηση ψηφιακών σεναρίων και περιέχει 12 ιδιαίτερα ενδιαφέροντα άρθρα με υποδειγματικά διδακτικά σενάρια για το μάθημα της Φυσικής στο Γυμνάσιο και το Λύκειο.
Το Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων εκδίδει την Επιστημονική Επετηρίδα του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και περιλαμβάνει κυρίως περιεχόμενο για την εκπαίδευση στην προσχολική ηλικία, στα ελληνικά και τα αγγλικά.
Το περιοδικό Έρευνα στην Εκπαίδευση παράγεται από το Εργαστήριο Παιδαγωγικής Έρευνας και Εκπαιδευτικών Πρακτικών του Τμήματος Επιστημών της Εκπαίδευσης στην Προσχολική Ηλικία του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Στο Αρχείο Τευχών του θα βρείτε άρθρα με θέματα όπως διδακτική για την Πρωτοβάθμια & Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, διδακτική για παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, ζητήματα διαπολιτισμικής εκπαίδευσης και ανάλυση σχολικών εγχειριδίων.
Το Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης εκδίδει το περιοδικό Διάλογοι! Θεωρία και Πράξη στις Επιστήμες της Αγωγής και Εκπαίδευσης. Στο πιο πρόσφατο τεύχος του περιοδικού θα βρείτε, εκτός από βιβλιοπαρουσιάσεις, έρευνα γύρω από τη διδασκαλία της ελληνικής ως πρώτης γλώσσας στο δημοτικό σχολείο και άρθρα που καλύπτουν μια ευρεία γκάμα επίκαιρων ζητημάτων στον χώρο της εκπαίδευσης, όπως είναι η ειδική αγωγή με εστίαση στον αυτισμό, η γονική εμπλοκή, η συμμετοχική προσχολική εκπαίδευση κ.α.
Το περιοδικό Preschool & Primary Education του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης αφορά στην προσχολική και πρωτοβάθμια εκπαίδευση και πραγματεύεται θέματα όπως το bullying ή η ειδική διδακτική, ενώ θεματικά τεύχη περιλαμβάνουν εργασίες ενός συγκεκριμένου συνεδρίου.
Τέλος, το περιοδικό ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ είναι το επίσημο περιοδικό της Ένωσης των Ερευνητών της Διδακτικής των Μαθηματικών και στοχεύει στη διάχυση της επιστημονικής έρευνας στην περιοχή της Διδακτικής των Μαθηματικών.
Με τα 4 αποθετήρια εκπαιδευτικού υλικού, τη ΜΗΤΙΔΑ και τα 6 ηλεκτρονικά περιοδικά αφιερωμένα στην Εκπαίδευση προσπαθούμε να υποστηρίξουμε την εκπαιδευτική κοινότητα της χώρας να χρησιμοποιήσει τον πλούτο που συσσωρεύουμε για να εμπλουτίσει το μάθημα στην τάξη. Ταυτόχρονα, συνεισφέρουμε στην επαγγελματική κατάρτιση των εκπαιδευτικών με ψηφιακές δεξιότητες απαραίτητες για τις απαιτήσεις διδασκαλίας τον 21ο αιώνα. Ανακαλύψτε τα αποθετήρια, τα περιοδικά και άλλο πλούσιο περιεχόμενο που συγκεντρώνει το ΕΚΤ στις υποδομές του στο eContent.ekt.gr.
December 11, 2018
Written by:
OA@ekt
Η «Εργογραφία νεοελληνικής χρονογραφίας και ιστορίας (1529 – 1900)» είναι μια βιβλιογραφική βάση δεδομένων με 2.425 εγγραφές. Είναι ένα από τα παράγωγα του ομώνυμου προγράμματος που διηύθυνε ο Τριαντάφυλλος Ε. Σκλαβενίτης, πρώην Διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών. Η βάση δεδομένων, η οποία φιλοξενείται στις υποδομές του ΕΚΤ και διατίθεται ηλεκτρονικά από τον σύνδεσμο http://historiography.ekt.gr/, περιγράφει αυτοτελή δημοσιεύματα στη νεοελληνική γλώσσα με χρονογραφικό ή ιστορικό περιεχόμενο, πρωτότυπα έργα, ερανίσματα ή μεταφράσεις. Στην περίπτωση των μεταφράσεων αναφέρεται και το ξενόγλωσσο πρωτότυπο.
Το αντικείμενο «Ιστορία της ιστοριογραφίας» έχει μεγάλο ενδιαφέρον για τις νεοελληνικές σπουδές και το πρόγραμμα «Νεοελληνική Χρονογραφία και Ιστοριογραφία (15ος – 20ος αι.)» στόχευε, μεταξύ άλλων, στην καταγραφή των έργων της νεοελληνικής χρονογραφίας και ιστοριογραφίας σε έντυπη και σε χειρόγραφη μορφή, από τον 16ο αιώνα ως το 1900. Το πρόγραμμα ερεύνησε ζητήματα όπως, για παράδειγμα, το πέρασμα από τη χειρόγραφη χρονογραφία στις έντυπες επιτομές της (μέσα 17ου αι.) και στον εκσυγχρονισμό της (β΄ μισό 18ου αι.), τη γένεση της ιστορικής συνείδησης του ελληνισμού και το πέρασμα από την θρησκευτική χρονογραφία στην κοσμική και παγκόσμια ιστοριογραφία στα χρόνια του Διαφωτισμού (1750-1832) και άλλα σημαντικά θέματα για τη νεότερη ιστορία.
Η βάση «Εργογραφία νεοελληνικής χρονογραφίας και ιστορίας (1529 – 1900)» έρχεται να προστεθεί στον σημαντικό όγκο περιεχομένου για ιστορικούς που διαθέτει το ΕΚΤ στις υποδομές του. Περιοδικά όπως ο Μνήμων και το Historical Review εξετάζουν θέματα νεοελληνικής ιστορίας, ενώ γενικότερα με την ιστοριογραφία ασχολείται το περιοδικό Historein. Τις σχέσεις του Mεσαιωνικού και Nέου Eλληνισμού με τη Δύση ερευνά το περιοδικό Ἑῷα καὶ Ἑσπέρια και o Ερανιστής, ενώ στην επιστημονική μελέτη του μικρασιατικού ελληνισμού σε όλες τις φάσεις της ιστορίας του και σε όλες τις πτυχές του πολιτισμού του είναι αφιερωμένη η περιοδική επιστημονική έκδοση του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών. Τέλος, σημαντικό είναι και το μακροβιότερο περιοδικό για την ιστορία & αρχαιολογία του Βόρειου Ελληνικού χώρου, Μακεδονίας και Θράκης, το περιοδικό Μακεδονικά της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, το οποίο εκδίδεται από το 1940. Τα παραπάνω περιοδικά ανοικτής πρόσβασης διατίθενται ηλεκτρονικά μέσω της Υπηρεσίας ePublishing του ΕΚΤ.
Το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών διαθέτει πλέον ανοικτά και τον κατάλογό του, μέσω της Υπηρεσίας openABEKT, στο σύνδεσμο https://kms.openabekt.gr/ με πάνω από 12.000 εγγραφές, ενώ ο Κατάλογος της Βιβλιοθήκης της Εταιρείας Μελέτης Νέου Ελληνισμού, η οποία εκδίδει και το Περιοδικό Μνήμων, διατίθεται στο σύνδεσμο https://mnimon.openabekt.gr/ με 2790 εγγραφές. Η Βιβλιοθήκη της Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών η οποία συλλέγει ιστορικό περιεχόμενο σχετικά με τον Ηπειρωτικό χώρο διαθέτει κι αυτή τον κατάλογό της ανοικτά, μέσω του openABEKT, στο σύνδεσμο https://ehm.openabekt.gr/. Αξίζει να ρίξετε μια ματιά και στη Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων, όπου με όρο αναζήτησης «Ιστορία» εντοπίζονται 17.651 εγγραφές στις οποίες μπορείτε να πλοηγηθείτε χρησιμοποιώντας τα φίλτρα στα αριστερά και να ανακαλύψετε Θέματα, Δημιουργούς, Εκδότες καθώς και προσδοκώμενο Κοινό.
Μπορείτε επίσης να αναζητήσετε τον όρο «ιστοριογραφία» στο openarchives.gr, την πύλη αναζήτησης επιστημονικού περιεχομένου του ΕΚΤ, για να εντοπίσετε σχετικές διδακτορικές διατριβές, περιεχόμενο από ψηφιακές βιβλιοθήκες πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων. Ένα καλό εργαλείο για να βρείτε περιοδικά ιστορικού περιεχομένου που εκδίδονται στην Ελλάδα είναι και το Ευρετήριο Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών του ΕΚΤ, http://grissh.gr/. Επιλέγοντας Ιστορία & Αρχαιολογία στην αρχική σελίδα θα βρείτε 12 τίτλους περιοδικών αν επιλέξετε “serials” στα φίλτρα αναζήτησης ή 11.217 άρθρα χωρίς το φίλτρο.
Image Credit: “Historic Lakeview Cemetery, Patchogue, NY.” by Helen Melissakis is licensed under CC BY 2.0
December 4, 2018
Written by:
OA@ekt
Το Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος Europeana θεωρεί προτεραιότητα την υποστήριξη της έρευνας και της καινοτομίας στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς. Την περασμένη άνοιξη, μια ομάδα εμπειρογνωμόνων, η ομάδα εργασίας για την Καινοτομία, άρχισε να συγκεντρώνει ιδέες για την προώθηση της καινοτομίας και της βιώσιμης ανάπτυξης του τομέα.
Το έργο της ομάδας αποτυπώνεται στην Ατζέντα Καινοτομίας της Europeana και ολοκληρώνει τις εργασίες που έκανε η ομάδα για την αξιολόγηση του αντίκτυπου της Europeana με το Europeana Impact Framework (Πλαίσιο Επιρροής της Europeana). Η ομάδα έργου αναπτύσσει ζητήματα αξιολόγησης του έργου της Ευρωπαϊκής Ψηφιακής Βιβλιοθήκης ως σήμερα, σε σχέση με τους στόχους που είχαν τεθεί κατά την ίδρυσή της και τον αντίκτυπό της ως τώρα. Το Πλαίσιο Επιρροής της Europeana επιχειρεί να οριοθετήσει την αξιολόγηση της Europeana καταγράφοντας τα αποτελέσματα των δραστηριοτήτων της και προτείνοντας δείκτες μέτρησης απόδοσης, ενώ καταλήγει σε μια τοποθέτηση για τους τρεις κύριους τομείς αντίκτυπου της Europeana, στον κοινωνικό, πολιτιστικό και οικονομικό τομέα, καθώς και για το Δίκτυo της Europeana και την καινοτομία.
Η Ατζέντα την οποία συγκρότησε η ομάδα εργασίας για την Καινοτομία προωθεί την πολιτιστική κληρονομιά ως ανεκτίμητο πόρο για την ευρωπαϊκή κοινωνία. Τοποθετεί την καινοτομία στην κοινότητα πολιτιστικής κληρονομιάς ως προτεραιότητα στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών πολιτιστικών πολιτικών και τα επικείμενα προγράμματα χρηματοδότησης.
Τι σημαίνει όμως, η καινοτομία για την κοινότητα πολιτιστικής κληρονομιάς; Ενώ υπάρχει ένα έντονο αίσθημα επιτάχυνσης για να συμβαδίζει ο κλάδος με τη γοργή ψηφιακή ανάπτυξη και τις μεταβαλλόμενες ανάγκες των τελικών χρηστών, η καινοτομία δεν μπορεί να περιοριστεί μόνο στις τεχνολογικές απαιτήσεις εντός των ιδρυμάτων πολιτιστικής κληρονομιάς. Οι ευρύτερες κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις απαιτούν άμεσες ενέργειες. Η τοποθέτηση της ομάδας εργασίας για την Καινοτομία ανταποκρίνεται σε αυτό το ευρύ φάσμα ζητημάτων. Τα θέματα είναι συγκεντρωμένα γύρω από τέσσερις ευρείς τομείς – θεσμική στρατηγική και αντίκτυπος, τεχνολογική καινοτομία, κοινωνική αλλαγή και οικονομική καινοτομία – προκειμένου να δημιουργηθούν ευκαιρίες για τα ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς, έτσι ώστε να ανταποκριθούν στις ποικίλες προκλήσεις που επηρεάζουν την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής κοινωνίας τον 21ο αιώνα.
Η ομάδα εργασίας καλεί όποιον ενδιαφέρεται για την καινοτόμο ανάπτυξη ή εργάζεται στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς να συνδράμει με τις απόψεις του, μέσω μιας απλής έρευνας, τα αποτελέσματα της οποίας θα συμπεριληφθούν στις τελικές συστάσεις της. Ο σύνδεσμος για την έρευνα είναι https://www.surveymonkey.com/r/R9FMDVV και η προθεσμία συμμετοχής η 15η Νοεμβρίου 2018.
Το οικοσύστημα της Europeana βασίζεται σε ένα δίκτυο εθνικών & θεματικών συσσωρευτών, οι οποίοι επιτρέπουν στους φορείς πολιτιστικής κληρονομιάς να μοιράζονται το περιεχόμενό τους στην Europeana και να το ανοίγουν σε νέα κοινά. Το ΕΚΤ συμμετέχει ενεργά σε όλες τις δράσεις της Europeana, ως Εθνικός Συσσωρευτής για την Ελλάδα μέσω του SearchCulture.gr.
November 6, 2018
Written by:
OA@ekt
H 27η Οκτωβρίου καθιερώθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα Οπτικοακουστικής Κληρονομιάς από την UNESCO με στόχο την ανάδειξη της οπτικοακουστικής αρχειακής κληρονομιάς ως μέσου καταγραφής της ανθρώπινης δράσης και διάσωσης της ιστορικής μνήμης. Με αφορμή την ημέρα αυτή, καθώς και την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου, παρουσιάζουμε οπτικοακουστικά αρχεία και συλλογές προφορικής ιστορίας από τη Βόρεια Ελλάδα που φιλοξενούνται στις υποδομές του ΕΚΤ. Ανακαλύψτε ιστορίες από τη Βόρεια Ελλάδα για την τοπική ιστορία και την Κατοχή μέσα από αφηγήσεις ανθρώπων που τη θυμούνται, βλέποντας βίντεο και ακούγοντας ηχητικές καταγραφές.
Προφορικές προσωπικές αφηγήσεις στο Σεντούκι των e-ιστοριών
Το Σεντούκι των e-στοριών είναι ένα αποθετήριο με αμιγώς οπτικοακουστικό υλικό. Είναι μια ιστοριογραφική παραγωγή της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Σερρών και ενός συνεργατικού δικτύου Βιβλιοθηκών της Βόρειας Ελλάδας που συγκεντρώνει προφορικές προσωπικές αφηγήσεις με θέμα την τοπική ιστορία της περιοχής των Σερρών. Το Σεντούκι των e-στοριών καταγράφει τον βιωματικό τρόπο με τον οποίο μια κοινότητα ανθρώπων ανακαλεί το παρελθόν, θέτοντας το πλαίσιο για αναστοχασμό σχετικά με τη σχέση ιστορίας και μνήμης. Το αποθετήριο έχει συγκεντρώσει μέχρι σήμερα πάνω από 160 βίντεο με προφορικές ιστορίες ποικίλης θεματολογίας: αναμνήσεις από την καθημερινότητα, όπως η διατροφή στα νταρνακοχώρια των Σερρών, βιώματα από τη Βουλγαρική Κατοχή (1941-44), ήθη και έθιμα της περιοχής.
Αδιάρρηκτα συνδεδεμένη με τις πρακτικές της τοπικής ιστοριογραφίας, η προφορική ιστορία συλλέγει ηχητικά και οπτικά αφηγηματικά θραύσματα που δίνουν φωνή στους απλούς και ιστορικά «ανώνυμους» ανθρώπους. Η προφορική ιστορία συνδέθηκε με τον εκδημοκρατισμό της ιστορίας και την ανάδυση υποκειμένων που είχαν αποκλειστεί από την ιστορική αφήγηση. Μέσα από βιωματικές προσεγγίσεις, φωτίζει και καταγράφει τη συλλογική μνήμη των «αφανών» προσώπων της ιστορίας, τους οποίους η παραδοσιακή ιστοριογραφία παραμερίζει. Η μετάβαση από τις ιστορικές προσωπικότητες προς τα ιστορικά υποκείμενα και η στροφή του ιστοριογραφικού ενδιαφέροντος στο τοπικό και το ανθρώπινο τοποθετούν με νέους όρους τις προφορικές μαρτυρίες στην εργαλειοθήκη της ιστορικής έρευνας. Οι προφορικές μαρτυρίες καλύπτουν τα κενά που αφήνουν οι γραπτές μαρτυρίες και μας μεταφέρουν τον βιωματικό τρόπο με τον οποίο μια ομάδα ανθρώπων σε έναν τόπο αφηγείται, θυμάται, ξεχνάει.
Ποιο είναι όμως το κοινό του αποθετηρίου και πώς επωφελείται από αυτό; Το αποθετήριο απευθύνεται κατά κύριο λόγο στην τοπική κοινότητα, τους κατοίκους των κοινοτήτων Σερρών, Ημαθίας και Κιλκίς και τροφοδοτείται από αυτήν. Η προφορική ιστορία ενισχύει την ενεργή πολιτειότητα , καθώς και την εκπαίδευση και τη δια βίου μάθηση. Ο πολίτης ερευνητής της ιστορίας του, της ιστορίας της οικογένειάς του και της κοινότητάς του σηματοδοτεί τον πλουραλισμό της ιστορίας. Αλλά και στην εκπαιδευτική διαδικασία, η προφορική ιστορία παίζει σημαντικό ρόλο: βοηθά στην ανάπτυξη συνθηκών ενεργητικής διερευνητικής μάθησης, ανατροφοδοτεί το μάθημα της ιστορίας με την ανθρώπινη εμπειρία, προσφέρει διαθεματικές, βιωματικές προσεγγίσεις, εμπειρική γνώση και πολυπρισματικότητα στην αντίληψη.
Τα αποθετήρια με οπτικοακουστικά αρχεία προφορικής ιστορίας αποτελούν ιδιαίτερα χρήσιμα εργαλεία έρευνας για τη διεπιστημονική κοινότητα ερευνητών που ασχολούνται με την προφορική ιστορία, τις σπουδές μνήμης και τη βιογραφική προσέγγιση στις κοινωνικές επιστήμες.
«Όψεις της προφορικής ιστορίας στην Ελλάδα», από το Eθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών
Αν θέλετε να εμβαθύνετε στο θέμα της προφορικής ιστορίας, αξίζει να δείτε το ειδικό τεύχος του περιοδικού του Eθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών το οποίο εκδίδεται μέσω της Υπηρεσίας ePublishing του ΕΚΤ. Το τεύχος είναι αφιερωμένο στην Προφορική Ιστορία, με τίτλο «Όψεις της προφορικής ιστορίας στην Ελλάδα» και περιλαμβάνει 14 άρθρα. Αξίζει να διαβάσετε το άρθρο[1] της Ρένας Μόλχο για ένα οπτικοακουστικό αρχείο μαρτυριών των επιζώντων του Ολοκαυτώματος, το Αρχείο Οπτικοακουστικών Μαρτυριών των Επιζώντων της ναζιστικής Γενοκτονίας Shoah. Φως στη διαδικασία της ιστορικής έρευνας μέσω συνεντεύξεων και προφορικών ιστοριών ρίχνει και το άρθρο της Ρίκης Βαν Μπουσχότεν «Δεκαετία του ’40: διαστάσεις της μνήμης σε αφηγήσεις ζωής της περιόδου»[2]. Το πρώτο μέρος του άρθρου εξετάζει τρεις διαστάσεις της κατασκευής της μνήμης στη διάρκεια της συνέντευξης: την αυτοπαρουσίαση του αφηγητή, το ρόλο του δημόσιου λόγου και τη σχέση μεταξύ ερευνητή και αφηγητή. Το δεύτερο μέρος του άρθρου ειδικεύει αυτή την προβληματική αναλύοντας δύο συνεντεύξεις, πατέρα και γιου, από σλαβόφωνο χωριό της Καστοριάς.
Οπτικοακουστικές συλλογές και στο SearchCulture.gr
Στο SearchCulture.gr του ΕΚΤ μπορείτε να αναζητήσετε οπτικοακουστικό περιεχόμενο από διαφορετικά αρχεία και συλλογές. Εκτός από τη συλλογή προφορικών ιστοριών του Σεντουκιού η οποία περιλαμβάνεται στο SearchCulture.gr, θα προστεθεί σύντομα και η συλλογή «Ανείπωτες Ιστορίες» από το αποθετήριο «Μέδουσα» της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Βέροιας. Η συλλογή περιλαμβάνει ψηφιακές βιωματικές αφηγήσεις, οι οποίες δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος “Untold Stories: learning with digital stories” από μετανάστες και κατοίκους της περιοχής. Πρόκειται για ιστορίες που περιγράφουν γεγονότα, τόπους, πρόσωπα και αντανακλούν προσωπικές γνώσεις και συναισθήματα.
Στο SearchCulture.gr υπάρχει και μια πολύ ενδιαφέρουσα συλλογή με ηχογραφήσεις συνεντεύξεων κατοίκων της Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο της προετοιμασίας της έκθεσης του Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου Μακεδονίας-Θράκης “Αστικό Σπίτι Θεσσαλονίκης, 1880-1912”. Στις συνεντεύξεις, οι κάτοικοι θυμούνται τα σπίτια και τις γειτονιές της παλιάς Θεσσαλονίκης, όπου έπαιζαν όταν ήταν παιδιά. Από τις συλλογές του ίδιου Μουσείου, αξίζει να δείτε και τα βίντεο της κυρίας Ειρήνης Μπάμπα από την Κοζάνη για τη χρήση αργαλειού, μια κληρονομιά που ευτυχώς διασώζεται μέσω τέτοιων δράσεων, ψηφιοποιήσεων και διάθεσης μέσω μεγάλων εθνικών και διεθνών πυλών.
Λίγα λόγια για το περιεχόμενο στις υποδομές του ΕΚΤ
Το SearchCulture.gr είναι ο ελληνικός συσσωρευτής ψηφιακού πολιτιστικού περιεχομένου και εθνικός πάροχος στη Europeana. Κάνοντας αναζήτηση για Υλικό Προβολής και Βιντεοσκοπήσεις και Ηχογραφήσεις, θα βρείτε οπτικοακουστικό περιεχόμενο ποικίλης ύλης, από βίντεο από την αναστήλωση του Ερεχθείου, μέχρι λαογραφικό υλικό με συνεντεύξεις και επιδείξεις τεχνών του παρελθόντος.
Στο eContent.ekt.gr μπορείτε να εξερευνήσετε τα αποθετήρια, τις Πύλες αναζήτησης, τους καταλόγους βιβλιοθηκών και τις ηλεκτρονικές επιστημονικές εκδόσεις αξιόπιστων φορέων πολιτισμού και επιστήμης της χώρας.
Η Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών κυκλοφορεί από το 1969, φιλοξενεί πρωτοπόρες ιδέες και ερευνητικές αναζητήσεις πολλών επιστημόνων καλύπτοντας ευρύ φάσμα της βασικής και εφαρμοσμένης κοινωνικής έρευνας. Συγκαταλέγεται ανάμεσα στα πρώτα ελληνικά επιστημονικά περιοδικά που εμφανίστηκαν στο διαδίκτυο παράλληλα με την έντυπη έκδοσή τους. Διατίθεται ηλεκτρονικά μέσω της Υπηρεσίας ePublishing του ΕΚΤ, χωρίς χρέωση στους συγγραφείς και στους αναγνώστες, με δυνατότητα πρόσβασης στο πλήρες κείμενο όλων των άρθρων.
Το σεντούκι των e-στοριων είναι προϊόν μιας δημιουργικής ιδέας της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Σερρών, την οποία χρηματοδότησε το Future Library, υπό την αιγίδα του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Στο συνεργατικό δίκτυο Βιβλιοθηκών που το υλοποιεί συμμετέχουν οι Βιβλιοθήκες Σερρών, Βέροιας, Αλεξάνδρειας και Πολυκάστρου και στο εκπαιδευτικό κομμάτι του προγράμματος η Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Σερρών. Διατίθεται μέσω της Υπηρεσίας Αποθετηρίων ΕΚΤ με όρους ανοικτής πρόσβασης.
Χρήσιμες πληροφορίες για την προφορική ιστορία
Ένωση Προφορικής Ιστορίας http://www.epi.uth.gr/index.php?page=home
Μνήμες από την Κατοχή στην Ελλάδα, διεθνές ερευνητικό πρόγραμμα http://www.occupation-memories.org/index.html
[1] Μόλχο, Ρ. (2002). ΤΟ ΟΠΤΙΚΟΑΚΟΥΣΤΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΩΝ ΕΠΙΖΩΝΤΩΝ ΤΗΣ ΝΑΖΙΣΤΙΚΗΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ SHOAH: ΣΤΟΧΟΙ, ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΩΝ. Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, 107(107), 199-217. doi:http://dx.doi.org/10.12681/grsr.9189
[2] Βαν Μπουσχότεν, Ρ. (2002). ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ ’40: ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ ΣΕ ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ ΖΩΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ. Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, 107(107), 135-155. doi:http://dx.doi.org/10.12681/grsr.9185
Image credit “BBC Marconi AXBT ribbon microphone, 1944-1959 | Science Museum Group Collection”, licensed under CC by-nc-sa
October 26, 2018
Next page
Previous page
