blog.openaccess.gr

Η ετήσια συνάντηση των φορέων του Δικτύου της Europeana

Written by: OA@ekt

Στις 3 Δεκεμβρίου 2013 πραγματοποιήθηκε στο Ρόττερνταμ της Ολλανδίας η ετήσια συνάντηση των φορέων του Δικτύου της Europeana. Η ετήσια συνάντηση στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι από πάνω από 250 πολιτιστικούς φορείς, είχε ως κύριο στόχο την ενημέρωση των φορέων αναφορικά με τις πλέον σημαντικές εξελίξεις γύρω από τη Europeana και την παρουσίαση του Στρατηγικού Πλάνου 2015-2020 καθώς και του Επιχειρησιακού της Πλάνου για το 2014.

Στο πρώτο μέρος της συνάντησης Ο Nick Poole, επικεφαλής του Δικτύου της Europeana, παρουσίασε τα μέλη της Επιτροπής των Φορέων που συμμετέχουν στο Δίκτυο και ανακοίνωσε τις εκλογές των νέων μελών, οι οποίες θα λάβουν μέρος το Μάιο. Η Επιτροπή των Φορέων αντιπροσωπεύει τους επιμέρους τομείς πολιτισμού (μουσεία, αρχεία, βιβλιοθήκες, οπτικοακουστικά αρχεία, εκδότες) που εκπροσωπούνται στη Europeana, και μαζί με το Συμβούλιο των φορέων διαμορφώνει τη στρατηγική της Europeana. Ο κ. N. Poole ενημέρωσε, επίσης, το Δίκτυο για το έργο των Ομάδων Δράσης της Europeana οι οποίες προτείνονται και στελεχώνονται από τους φορείς του Δικτύου και οι οποίες πραγματοποιούν δράση σε τομείς κοινού ενδιαφέροντος όπως τις συμπράξεις του δημοσίου με τον ιδιωτικό τομέα, το αδειοδοτικό μοντέλο της  Europeana, την επέκταση του Europeana Data Model, του τεκμηριωτικού μοντέλου της Europeana, κά, και κάλεσε τους συμμετέχοντες να λάβουν μέρος στις σχετικές δράσεις.

O Federico Milani, project officer από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενημέρωσε το κοινό για την επιτυχία της εξασφάλισης της σταθερής χρηματοδότησης της Europeana για την περίοδο 2014-2020 μέσα από το χρηματοδοτικό πρόγραμμα Connecting Europe Facility, το χρηματοδοτικό πλαίσιο που αφορά τις υποδομές στις τηλεπικοινωνίες για την Ευρώπη για τα επόμενα χρόνια. Στη συνέχεια, ο κος Milani παρουσίασε τις νέες δυνατότητες χρηματοδότησης για τους πολιτιστικούς φορείς στο πλαίσιο του Horizon2020 και του Creative Europe υπογραμμίζοντας ότι με πάνω από 80 δις ευρώ προϋπολογισμό, τα προγράμματα αυτά ενέχουν πολλές ευκαιρίες χρηματοδότησης για τους συμμετέχοντες φορείς.

Στη συνέχεια, ο Harry Verwayen, υποδιευθυντής της Europeana παρουσίασε το προσχέδιο του Στρατηγικού Πλάνου της Europeana για τα χρόνια 2015-2020, το οποίο έχει ως μότο: «Θάρρος και Έμπνευση» (Be bold, Be Inspired). Η Europeana έγινε 5 χρονών το Νοέμβριο έχοντας επιτύχει τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού δικτύου 2200 και πλέον πολιτιστικών φορέων και συσσωρευτών πολιτιστικού περιεχομένου, οι οποίοι διαθέτουν διαδικτυακά περισσότερα από 30 εκ ψηφιακά πολιτιστικά αντικείμενα. Τα δεδομένα που περιγράφουν τα αντικείμενα αυτά γίνονται διαθέσιμα ανοικτά, γεγονός που επιτρέπει την περαιτέρω χρήση τους για τη δημιουργία υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας για τους τελικούς χρήστες. Επιπλέον, η Europeana έχει αναπτύξει ένα πρωτοπόρο μοντέλο τεκμηρίωσης, το Europeana Data Model, το οποίο αξιοποιεί τις αρχές του σημασιολογικού ιστού για την αναπαράσταση της πολιτιστικής επιστημονικής τεκμηρίωσης.

Ακόμη, η Εuropeana έχει αναπτύξει μία σειρά από έργα πληθοπορισμού όπως το Europeana 1914-1918 και το Europeana 1989 στα οποία συγκεντρώνονται οι προσωπικές ιστορίες και τα οικογενειακά κειμήλια από τους τελικούς χρήστες γύρω από θεματικές πανευρωπαϊκού ενδιαφέροντος όπως τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και την Πτώση του Τείχους. Οι πρωτοβουλίες αυτές, μοναδικές σε μέγεθος και ενδιαφέρον στην Ευρώπη, στόχο έχουν να δημιουργήσουν μία εναλλακτική, συμμετοχική εξιστόρηση σημαντικών οροσήμων της Ευρωπαϊκής ιστορίας από τη σκοπιά των καθημερινών ανθρώπων.

Για την επόμενη 5ετία, οι βασικές αρχές οι οποίες διέπουν το σχεδιασμό του νέου Στρατηγικού Πλάνου της Europeana είναι η ευθυγράμμιση των απαιτήσεων των εμπλεκομένων φορέων στη Europeana, η βελτίωση της ποιότητας του περιεχομένου και η διασφάλιση του λόγου ύπαρξης των πολιτιστικών φορέων τη ψηφιακή εποχή, η ευρεία επαναχρησιμοποίηση περιεχομένου υψηλής ποιότητας για την ενίσχυση της δημιουργικότητας και της καινοτομίας, η διασφάλιση της αμοιβαιότητας στη συνεργασία της κοινότητας των φορέων, η προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων και η αναφορά στο δημιουργό. Ορισμένοι από τους στόχους που προδιαγράφονται στο στρατηγικό πλάνο είναι:

• «Από την Πύλη στην Πλατφόρμα»: είναι η κύρια ιδέα που διέπει το νέο στρατηγικό πλάνο της Europeana η οποία φιλοδοξεί να είναι πολλά περισσότερα από μία Πύλη πρόσβασης στο πολιτιστικό περιεχόμενο της Ευρώπης μέσω της διανομής του περιεχομένου με πολυκαναλικό τρόπο και την ενίσχυση της περαιτέρω χρήσης του μέσω της διευρυμένης προώθησης του API της
• Η δημιουργία στρατηγικών συμμαχιών για την προώθηση της χρήσης του πολιτιστικού περιεχομένου στον τουρισμό και τις δημιουργικές βιομηχανίες
• Η δημιουργία «θεματικών καναλιών» διάθεσης του περιεχομένου
• Προστασία του περιεχομένου που ανήκει στο δημόσιο χώρο από τον ψηφιακό «εγκλεισμό» του
• Η υιοθέτηση «ανοικτών εν τη γενέσει» πολιτικών από τους φορείς
• Η ευρεσιμότητα του περιεχομένου σε όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες

Στη συνέχεια, οι σύνεδροι χωρίστηκαν σε ομάδες και πραγματοποιήθηκαν 4 παράλληλες συνεδρίες εργασίας με τις εξής θεματικές: «μετρώντας τη θετική επιρροή της Europeana», «συνεργασία με τις δημιουργικές βιομηχανίες», «υπηρεσίες στο Νέφος- ποιά είναι τα οφέλη για τους παρόχους περιεχομένου και τους συσσωρευτές»  και «το μέλλον του Δικτύου της Europeana». Παρακολουθήσαμε τη συνεδρία «μετρώντας τη θετική επιρροή της Europeana» όπου και συζητήθηκε, π.χ. ότι η Europeana πρέπει να συντελεί στον περιορισμό του κόστους λειτουργίας των πολιτιστικών φορέων, και ότι είναι απαραίτητη η δημιουργία δεικτών που να καταδεικνύει τη χρήση του πολιτιστικού περιεχομένου εκτός της πλατφόρμας της Europeana.

To θέμα της επόμενης παράλληλης συνεδρίας την οποία παρακολουθήσαμε ήταν οι δυνατότητες συμμετοχής σε προτάσεις έργων στον Ορίζοντα 2020. Περίπου 50 άτομα, έχοντας ένα λεπτό ο καθένας στη διάθεσή του, παρουσίασαν το φορέα τους και τους τομείς ενδιαφέροντός τους για συνεργασίες μέσα στο νέο χρηματοδοτικό πλαίσιο. Έντονο ήταν το ενδιαφέρον από τους συμμετέχοντες φορείς για εμπλοκή σε έργα που αφορούν τη διαχείριση «μεγάλων δεδομένων», τη διερεύνηση των δυνατοτήτων οπτικοποίησης τέτοιων μεγάλων συσσωρεύσεων δεδομένων, τη συνεργασία με τις δημιουργικές βιομηχανίες και τη συμμετοχή σε εικονικά περιβάλλοντα έρευνας. Άλλες συνεδρίες που έλαβαν μέρος ήταν «η Europeana στην Εκπαίδευση» και «πώς να δημιουργήσετε ένα app μέσα σε μία ώρα».

Στη συνέχεια, η κα Jill Cousins, διευθύντρια της Europeana παρουσίασε το προσχέδιο του Επιχειρησιακού Προγραμματισμού για το 2014. Το 2014 είναι ο τελευταίος χρόνος του προηγούμενου στρατηγικού σχεδίου της Europeana 2011-2014 και ο προγραμματισμός για το 2014 εστιάζει στη μετάβαση στο νέο μακροπρόθεσμο σχεδιασμό που σηματοδοτείται και από την έναρξη της σταθερής χρηματοδότησης της Europeana. Ο προγραμματισμός του 2014 επηρεάζεται, επίσης, από τα τρέχοντα έργα της Europeana (Europeana v2.0, Europeana V3.0) και από τα ευρωπαϊκά έργα στα οποία η Europeana συμμετέχει: Europeana Awareness, Cloud, Inside, κλπ. Οι άξονες δράσης της Europeana για την επόμενη χρονιά θα είναι: η μετάβαση από την Πύλη στην Πλατφόρμα, η βελτίωση της ποιότητας και της εγκυρότητας των μεταδεδομένων, η ενίσχυση των οφελών τα οποία οι φορείς αντλούν από τη συμμετοχή τους στη Europeana, η βελτίωση της σήμανσης αναφορικά με το καθεστώς των πνευματικών δικαιωμάτων και τις άδειες χρήσης για το περιεχόμενο, η εκπροσώπηση των συμφερόντων των πολιτιστικών φορέων στη διαβούλευση για την τροποποίηση του ρυθμιστικού πλαισίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης γύρω από τα πνευματικά δικαιώματα, η ενίσχυση της επιχειρησιακής της αρτιότητας, η βελτίωση της πολυγλωσσικής πρόσβασης στο περιεχόμενο και τη θεματική προβολή επιμέρους περιεχομένου.

Πρέπει να σημειωθεί ότι το Στρατηγικό Πλάνο 2014-2020 είναι αποτέλεσμα μεγάλου αριθμού συναντήσεων εργασίας που πραγματοποιήθηκαν με εκπροσώπους του Δικτύου της Europeana τους τελευταίους μήνες, γύρω από τους τέσσερις θεματικούς άξονες δράσης της Europeana: τη συγκέντρωση του περιεχομένου, τη διευκόλυνση της διαχείρισης της γνώσης μεταξύ των φορέων του δικτύου, την ανάδειξη και αναδημοσίευση του περιεχομένου και την εμπλοκή του κοινού.

Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) συμμετείχε στην ετήσια συνάντηση ως συσσωρευτής περιεχομένου καθώς διαθέτει στη Europeana πάνω από 23.000 ψηφιακά αντικείμενα από τον Πανδέκτη, τη συλλογή πολιτιστικού περιεχομένου του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, τις Ψηφιακές Βιβλιοθήκες της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης των Σερρών και Λιβαδειάς, κ.ά. Το ελληνικό περιεχόμενο που διατίθεται στη Europeana είναι μικρό (αντιπροσωπεύει το 2% περίπου του συνολικού περιεχομένου) αλλά πρόκειται να αυξηθεί σημαντικά τα επόμενα χρόνια καθώς θα γίνεται διαθέσιμο το περιεχόμενο από την Πρόσκληση 31 και 31.2 “Πολιτισμός” του Επιχειρησιακού Προγράμματος “Ψηφιακή Σύγκλιση”.

Leave a Comment December 6, 2013

Τα συμπεράσματα του Διεθνούς Συνεδρίου του ΕΚΤ για την Ανοικτή Πρόσβαση στη δημόσια και επιστημονική πληροφορία

Written by: OA@ekt

Τα Ανοικτά Δεδομένα και η Ανοικτή Πρόσβαση στη δημόσια χρηματοδοτούμενη επιστημονική πληροφορία και στη Δημόσια Διοίκηση ήρθαν για να μείνουν. Αυτό ήταν το συμπέρασμα του τριήμερου Διεθνούς Συνεδρίου “Ανοικτή Πρόσβαση @ ΕΚΤ – Αναπτύσσοντας κοινές ευρωπαϊκές πολιτικές για την καινοτόμο χρήση της δημόσιας και επιστημονικής πληροφορίας” (www.openaccess.gr/conference2013) που διοργάνωσε με επιτυχία το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) στις 16-18 Οκτωβρίου στην Αθήνα (Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών). Το συνέδριο παρακολούθησαν περισσότερα από 800 άτομα (500 μέσω Διαδικτύου), ενώ αποτέλεσε δημοφιλές θέμα στα ελληνικά κοινωνικά δίκτυα.

Στο συνέδριο συμμετείχαν καταξιωμένες προσωπικότητες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της Ανοικτής Πρόσβασης, πανεπιστημιακοί, ερευνητές και ανώτατα στελέχη της δημόσιας διοίκησης από την Ελλάδα, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Βιντεοσκοπημένο μήνυμα απηύθυνε η Επίτροπος της ΕΕ για την Έρευνα, την Καινοτομία και την Επιστήμη, Máire Geoghegan-Quinn, η οποία αναφέρθηκε στην υποχρεωτική πλέον δημοσίευση με Ανοικτή Πρόσβαση των ερευνητικών αποτελεσμάτων που παράγονται στο πλαίσιο ευρωπαϊκών έργων.

Τα μηνύματα ήταν πολλά και θετικά, τόσο σε επίπεδο πολιτικής βούλησης και χάραξης πολιτικής όσο και σε επίπεδο πρακτικών παραδειγμάτων εφαρμογής από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Τα κάθε είδους ανοικτά δημόσια δεδομένα-επιστημονικά, ερευνητικά, γεωχωρικά, οικονομικά, πολιτιστικά- βρίσκονται στη βάση της δημιουργίας της οικονομίας της γνώσης και της επίτευξης ενός ευφυούς και συμμετοχικού κράτους, όπως αναδείχθηκε την πρώτη ημέρα του Συνεδρίου που ήταν αφιερωμένη στις εγχώριες πολιτικές και τα παραδείγματα αξιοποίησης ανοικτών δεδομένων.

Οι επόμενες δύο ημέρες του συνεδρίου εστίασαν στην ανάπτυξη και εφαρμογή πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης στην έρευνα, σύμφωνα με τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Όπως αναδείχθηκε στο Συνέδριο η Ανοικτή Πρόσβαση στα αποτελέσματα της έρευνας αποτελεί πλέον επικρατούσα τάση σε ευρωπαϊκό αλλά και διεθνές επίπεδο, με σημαντικές πρωτοβουλίες να σημειώνονται σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες αλλά και στην Ελλάδα. Στο πλαίσιο του συνεδρίου πραγματοποιήθηκε και η τελική εκδήλωση του ευρωπαϊκού έργου MedOANet, που συντονίζει το ΕΚΤ και προωθεί την εφαρμογή εθνικών πολιτικών στα κράτη της Μεσογείου για την Ανοικτή Πρόσβαση στην επιστημονική πληροφορία.

Πέρα από την υιοθέτηση πολιτικών και τη λήψη μέτρων εφαρμογής, ένα βασικό συμπέρασμα του συνεδρίου ήταν ότι για να συντελεστεί η αλλαγή παραδείγματος από το “όλα κλειστά” στο “όλα ανοικτά” ως κυρίαρχη πρακτική για τη δημόσια χρηματοδοτούμενη πληροφορία, απαιτείται μία ευρύτερη αλλαγή κουλτούρας από τους θεσμικούς φορείς και τους ερευνητές οι οποίοι καλούνται να κατανοήσουν ότι το άνοιγμα της πληροφορίας αυξάνει την αναγνωρισιμότητα και την απήχηση του επιστημονικού έργου, ενώ συντελεί στον εκδημοκρατισμό της γνώσης και στην ανάπτυξη της καινοτομίας.

To ΕΚΤ διοργάνωσε το συνέδριο στο πλαίσιο του θεσμικού του ρόλου για τη συγκέντρωση, διάχυση και διατήρηση της επιστημονικής πληροφορίας που παράγεται στη χώρα, με σκοπό την αξιοποίηση και την περαιτέρω χρήση της. Όπως υπογράμμισε στον χαιρετισμό της, η Διευθύντρια του ΕΚΤ, Δρ Εύη Σαχίνη, το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης έχει κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση και εφαρμογή εθνικών πολιτικών για την Ανοικτή Πρόσβαση. Ως εθνική ηλεκτρονική υποδομή περιεχομένου επιστήμης και πολιτισμού, αναπτύσσει υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας προς τους ελληνικούς φορείς έρευνας, τους ερευνητές και το ευρύ κοινό. Μέσω των διαλειτουργικών του συστημάτων, συλλέγει και διαθέτει την επιστημονική και πολιτιστική πληροφορία της χώρας, με έμφαση στην ευρεία διάχυσή της με Ανοικτή Πρόσβαση και στην εσαεί διατήρησή της.

Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου παρουσιάστηκαν τρεις σημαντικές υπηρεσίες του ΕΚΤ για τη διάθεση ψηφιακού περιεχομένου: α) το ανανεωμένο διαδικτυακό περιβάλλον www.openarchives.gr για αναζήτηση σε έγκριτο ελληνικό περιεχόμενο επιστήμης και πολιτισμού, β) η πλατφόρμα ΕΚΤ ePublishing (www.ekt.gr/epublishing) για περιοδικά ανοικτής πρόσβασης, και γ) οι νέες υππηρεσίες SaaS (www.epset.gr/saas) για την ασφαλή διαφύλαξη, ανάδειξη και περαιτέρω χρήση ψηφιακού περιεχομένου.

Οι εισηγήσεις των ομιλητών, οι βιντεοσκοπημένες ομιλίες και φωτογραφίες από το συνέδριο διατίθενται στον δικτυακό τόπο www.openaccess.gr/conference2013.

Leave a Comment November 19, 2013

Οδηγός για την εφαρμογή πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης για φορείς διεξαγωγής έρευνας και χρηματοδότησης έρευνας από το έργο MedOANet

Written by: OA@ekt

Το ευρωπαϊκό έργο MedOANet, το οποίο συντονίζεται από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, δημοσίευσε τον Οδηγό για την εφαρμογή πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης, ο οποίος απευθύνεται σε φορείς διεξαγωγής έρευνας και φορείς χρηματοδότησης έρευνας. Στόχος της έκδοσης είναι ο συντονισμός των πολιτικών μεταξύ των 6 μεσογειακών χωρών, οι οποίες συμμετέχουν στο έργο (Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Πορτογαλία, Ισπανία και Τουρκία).

Συνοπτικός και στοχευμένος, ο Οδηγός προσφέρει σημαντική καθοδήγηση για την εναρμόνιση των πολιτικών των φορέων, οι οποίοι εμπλέκονται στην έρευνα. Ο Οδηγός του MedOANet αναπτύσσει τις βασικές έννοιες και τις κύριες θεματικές που άπτονται της Ανοικτής Πρόσβασης και παρουσιάζουν τα βασικά συστατικά μίας ιδρυματικής και χρηματοδοτικής πολιτικής για την Ανοικτή Πρόσβαση.

Περιλαμβάνει, επίσης, πρότυπα πολιτικών και σχετικές καλές πρακτικές για τους φορείς χρηματοδότησης και διεξαγωγής έρευνας. Εκτός από τον εναρμονισμό σε ιδρυματικό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, ο Οδηγός προσφέρει σημαντική καθοδήγηση για την εφαρμογή της Σύστασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Πρόσβαση, τη Μακροχρόνια Διατήρηση και τη Διάχυση της Επιστημονικής Πληροφορίας (2012) και τις απαιτήσεις του χρηματοδοτικού προγράμματος Ορίζοντας 2020.

Ο Οδηγός συστήνει: :

• Άμεση αυτό-αρχειοθέτηση σε αποθετήρια ταυτόχρονα με την αποδοχή της έκδοσης (τελική έκδοση από τον συγγραφέα ή την επιμελημένη έκδοση του εκδότη).
• Άμεση Ανοικτή Πρόσβαση στα μεταδεδομένα και στο πλήρες κείμενο (για πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, κ.λπ.).
• Άμεση κατάθεση των ερευνητικών δημοσιεύσεων σε αποθετήρια ανοικτής πρόσβασης με περιόδους αποκλεισμού που δεν ξεπερνούν τους 6 μήνες (12 μήνες για τις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες).
• Οι πολιτικές να καλύπτουν τις ερευνητικές δημοσιεύσεις που έχουν υποστεί διαδικασία αξιολόγησης, ιδίως τα άρθρα που δημοσιεύονται σε περιοδικά, τα πρακτικά των συνεδρίων, τα βιβλία και τις μονογραφίες.
• Οι πολιτικές να έχουν υποχρεωτικό χαρακτήρα και να προβλέπονται μηχανισμοί ελέγχου της εφαρμογής τους. Οι έγκυρες λίστες δημοσιεύσεων για οργανισμούς να προέρχονται μόνο από τα αποθετήρια.
• Χωριστές πολιτικές θα πρέπει να καλύπτουν την κατάθεση των ερευνητικών δεδομένων που υποστηρίζουν την έρευνα σε αποθετήρια.

Ο Οδηγός διατίθεται στα ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά, πορτογαλικά, ιταλικά και τουρκικά, στον δικτυακό τόπο του MedOANet.

Leave a Comment November 13, 2013

Διεθνές Συνέδριο από το ΕΚΤ για την Ανοικτή Πρόσβαση στη δημόσια και επιστημονική πληροφορία

Written by: OA@ekt

Τα Ανοικτά Δημόσια Δεδομένα και ο ρόλος τους στην Ανοικτή Διακυβέρνηση, και η Ανοικτή Πρόσβαση στα αποτελέσματα της δημόσια χρηματοδοτούμενης έρευνας αποτελούν τους δύο κύριους άξονες του Διεθνούς Συνεδρίου “Ανοικτή Πρόσβαση @ ΕΚΤ – Αναπτύσσοντας κοινές ευρωπαϊκές πολιτικές για την καινοτόμο χρήση της δημόσιας και επιστημονικής πληροφορίας” που διοργανώνει το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης στις 16-18 Οκτωβρίου στην Αθήνα (Eθνικό Ιδρυμα Ερευνών).

Στους τομείς αυτούς έχουν συντελεστεί σημαντικές εξελίξεις σε ευρωπαϊκό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο τα τελευταία δύο χρόνια, και το Διεθνές Συνέδριο προσφέρει ένα σημαντικό βήμα ενημέρωσης σε επίπεδο πολιτικής και υλοποιούμενων έργων. Στο πλαίσιο του συνεδρίου θα πραγματοποιηθεί και η τελική εκδήλωση του ευρωπαϊκού έργου MedOANet, που συντονίζει το ΕΚΤ και προωθεί την εφαρμογή εθνικών πολιτικών στα κράτη της Μεσογείου για την Ανοικτή Πρόσβαση στην επιστημονική πληροφορία.

Η πρώτη θεματική ενότητα του συνεδρίου (16 Οκτωβρίου) εστιάζει στις εγχώριες πολιτικές και καινοτόμες πρωτοβουλίες γύρω από τα Ανοικτά Δεδομένα, την Ανοικτή Διακυβέρνηση και την Ανοικτή Πρόσβαση στην έρευνα, όπως τοποθετούνται στο πλαίσιο των σχετικών ευρωπαϊκών και διεθνών πολιτικών. Παρουσιάζονται, μεταξύ άλλων, πολιτικές και πρωτοβουλίες του Υπουργείου Οικονομικών, του Εθνικού Κτηματολογίου και του Δήμου Αθηναίων, αλλά και δράσεις όπως η πρωτοβουλία Open Government Partnership (OGP) στην οποία συμμετέχει η χώρα, το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ανοικτή Διακυβέρνηση και ο δικτυακός τόπος για τα ανοικτά δεδομένα στην Ελλάδα (http://data.gov.gr).

Επίσης, παρουσιάζονται οι πιο σημαντικές πρωτοβουλίες της κοινωνίας των πολιτών, που σχετίζονται με τη χρήση ανοικτών δεδομένων, ως μέσου για την καταπολέμηση της διαφθοράς και την προώθηση της διαφάνειας και της συμμετοχής του πολίτη στη δημόσια διοίκηση.

Η δεύτερη ενότητα (17-18 Οκτωβρίου) εστιάζει στην ανάπτυξη και εφαρμογή πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης στην έρευνα, σύμφωνα με τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Λαμβάνει δε χώρα στο πλαίσιο του  ευρωπαϊκού έργου MedOANet (www.medoanet.eu), το οποίο συντονίζει το ΕΚΤ και προωθεί την εφαρμογή εθνικών πολιτικών στα κράτη της Μεσογείου, για την Ανοικτή Πρόσβαση στην επιστημονική πληροφορία. Θα συζητηθούν οι πολιτικές Ανοικτής Πρόσβασης από φορείς χρηματοδότησης έρευνας και διεξαγωγής έρευνας σε ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Δανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Βέλγιο και η Πορτογαλία.

Επίσης, θα αναδειχθεί ο ρόλος της Ανοικτής Πρόσβασης στον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας (ΕΧΕ), σε ειδική συνεδρία στην οποία θα συμμετάσχουν ο επικεφαλής της Διεύθυνσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον ΕΧΕ, και οι εμπλεκόμενοι στην εφαρμογή του ευρωπαϊκοί οργανισμοί, όπως το European University Association, το League of European Research Universities και το Science Europe.

Στο συνέδριο συμμετέχουν καταξιωμένες προσωπικότητες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της Ανοικτής Πρόσβασης, πανεπιστημιακοί, ερευνητές και ανώτατα στελέχη της δημόσιας διοίκησης από την Ελλάδα, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, ενώ βιντεοσκοπημένο μήνυμα θα απευθύνει η Επίτροπος της ΕΕ για την Έρευνα, την Καινοτομία και την Επιστήμη, Máire Geoghegan-Quinn.

Το συνέδριο απευθύνεται τόσο σε εκπροσώπους φορέων χάραξης πολιτικής και διεξαγωγής έρευνας, ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και ερευνητικών κέντρων, και σε επιχειρήσεις που αναπτύσσουν καινοτόμες υπηρεσίες γύρω από την ανοικτή δημόσια και επιστημονική πληροφορία, όσο και στο ευρύ κοινό που ενδιαφέρεται να ενημερωθεί για τις τελευταίες εξελίξεις γύρω από την Ανοικτή Πρόσβαση στη δημόσια χρηματοδοτούμενη έρευνα και την ανοικτή διακυβέρνηση.

Twitter hashtags: #ΟΑconf13  #MedOANet #openaccess #EKTgr

Περισσότερες πληροφορίες και δήλωση συμμετοχής:
http://www.openaccess.gr/conference2013

Leave a Comment October 3, 2013

The MedOANet Final European Conference, 17-18 October @EKT in Athens, Greece

Written by: OA@ekt

Leave a Comment September 23, 2013

Μία νέα σημαντική μελέτη για την Ανοικτή Πρόσβαση από τη M. Bρετανία

Written by: OA@ekt

Μία νέα μελέτη από την Επιτροπή για την Επιχειρηματικότητα, την Καινοτομία και τις Δεξιότητες (Business, Innovation and Skills Committee) της Βουλής των Κοινοτήτων επισφραγίζει τον πρωτοπόρο ρόλο της Μ. Βρετανίας διεθνώς στην υιοθέτηση πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης στην έρευνα.

Το SPARC Europe χαιρετίζει τη μελέτη ως ένα πολύ θετικό βήμα στην υιοθέτηση της Ανοικτής Πρόσβασης στη Μ. Βρετανία και υποστηρίζει ότι η νέα μελέτη λαμβάνει πολύ περισσότερο υπόψη τις ανάγκες της ερευνητικής κοινότητας σε σχέση με την προηγούμενη μελέτη της Επιτροπής Finch, την οποία συμπληρώνει, και σε πολλά σημεία διορθώνει. Η Janna Wellander συνοψίζει τα θετικά στοιχεία της νέας μελέτης:

• Η μελέτη αναγνωρίζει εξίσου τη σημασία του λεγόμενου Πράσινου Δρόμου με τον Χρυσό Δρόμο, για την ευρεία διάθεση των αποτελεσμάτων της έρευνας.

• Η επιτροπή υποστηρίζει ότι οι συγγραφείς πρέπει να έχουν την ελευθερία να επιλέγουν ανάμεσα στον Χρυσό και τον Πράσινο Δρόμο για τη δημοσίευση της έρευνάς τους, κυρίως όμως, δεν πρέπει να εξαναγκάζονται στην επιλογή του υβριδικού μοντέλου από τους εκδότες. Η μελέτη αναγνωρίζει τα προβλήματα που εγείρει το υβριδικό μοντέλο, το οποίο είναι δυσλειτουργικό για την αγορά. Η επιλογή της πληρωμής ή όχι από τον συγγραφέα στο υβριδικό μοντέλο θα πρέπει να εναπόκειται στον ίδιο.

• Η μελέτη αποτελεί ένα πρώτο βήμα στην αντιμετώπιση του δυσλειτουργικού μοντέλου της ακαδημαϊκής εκδοτικής αγοράς και επισημαίνει το ζήτημα της απομόνωσης των ερευνητών -οι οποίοι είναι οι καταναλωτές, και βεβαίως, οι αγοραστές των υπηρεσιών της ακαδημαϊκής εκδοτικής δραστηριότητας- από τις αποφάσεις που αφορούν την αγορά των ακαδημαϊκών εκδόσεων.

• Η μελέτη BIS έρχεται να αποκαταστήσει άλλη μία διαστρέβλωση που είχε εισάγει η μελέτη Finch η οποία αντιμετώπιζε τον χρονικό αποκλεισμό στον Πράσινο Δρόμο ως δεδομένο- μία πολιτική που υιοθέτησε στη συνέχεια το Συμβούλιο Έρευνας της Μ. Βρετανίας, αλλάζοντας όμως περιστασιακά τα χρονικά όρια, και δημιουργώντας τελικά μεγάλη σύγχυση γύρω από τις επιτρεπόμενες περιόδους εμπάργκο στη δημοσίευση των έργων.

• Η μελέτη BIS προσφέρει, ακόμη, ξεκάθαρη καθοδήγηση σχετικά με την εφαρμογή και τον έλεγχο της συμμόρφωσης σχετικά με τις προτεινόμενες πολιτικές. Η ασάφεια αναφορικά με τους χρονικούς αποκλεισμούς ενέχει τον κίνδυνο, όπως και έγινε, ορισμένοι εκδότες να επιβάλλουν πολύ εκτενείς περιόδους αποκλεισμού. Η μελέτη συστήνει τον περιορισμό των χρονικών αποκλεισμών σε 6 μήνες το μέγιστο για τους τομείς της επιστήμης, τεχνολογίας και υγείας και 12 μήνες για τους ανθρωπιστικούς τομείς. Συστήνει, ακόμη, ότι πρέπει να επιβάλλεται άμεση κατάθεση ενός έργου και ότι τα μεταδεδομένα του πρέπει να διατίθενται ελεύθερα, ακόμη και αν η πρόσβαση στο ίδιο το έργο υπόκειται σε περιορισμούς.

• Η μελέτη, τέλος, συστήνει την ευθυγράμμιση των πολιτικών των διαφορετικών χρηματοδοτικών φορέων και φορέων διεξαγωγής έρευνας. Το SPARC Europe θεωρεί ότι η εναρμόνιση των πολιτικών όλων των εμπλεκομένων φορέων είναι καίριας σημασίας ώστε να επιτευχθεί πραγματική υιοθέτηση και σωστή υλοποίηση της Ανοικτής Πρόσβασης.

Στην ανακοίνωσή του με αφορμή την έκδοση της μελέτης της επιτροπής BIS, το SPARC Europe εξαίρει τις πρωτοπόρες προσπάθειες της Μ. Βρετανίας στην υιοθέτηση συγκροτημένων και συντονισμένων πολιτικών Ανοικτής Πρόσβασης στην έρευνα και υποστηρίζει ότι η νέα μελέτη προσφέρει ουσιαστική καθοδήγηση, ιδίως προς την κυβέρνηση και το Συμβούλιο Έρευνας για την υιοθέτηση των σωστών μέτρων για τη μεγαλύτερη δυνατή ανταποδοτικότητα από την υιοθέτηση της Ανοικτής Πρόσβασης και ταυτόχρονα τη δημιουργία ενός παραδείγματος προς μίμηση σε παγκόσμιο επίπεδο.

Διαβάστε περισσότερα:

Η ανακοίνωση του SPARC Europe: http://sparceurope.org/the-uk-house-of-commons-business-innovation-and-skills-committee-report-on-open-access/

Η μελέτη: http://www.publications.parliament.uk/pa/cm201314/cmselect/cmbis/99/9902.htm

Leave a Comment September 10, 2013

Νέα μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επιβεβαιώνει ότι η Ανοικτή Πρόσβαση αποτελεί πλέον γεγονός

Written by: OA@ekt

Μία νέα μελέτη που χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβεβαιώνει ότι η Ανοικτή Πρόσβαση στα αποτελέσματα της έρευνας αποτελεί πλέον γεγονός.

Σύμφωνα με την τελευταία μελέτη, πάνω από το 40% των άρθρων που δημοσιεύθηκαν παγκοσμίως την περίοδο 2004-2011 σε περιοδικά με διαδικασίες αξιολόγησης, είναι σήμερα διαθέσιμα στο διαδίκτυο χάρη στην ανοικτή πρόσβαση. Το ποσοστό είναι διπλάσιο σε σχέση με τις εκτιμήσεις προηγούμενων ερευνών.

Η επίτροπος Έρευνας, Καινοτομίας και Επιστημών της ΕΕ Μόιρα Γκέγκεν-Κουίν δήλωσε σχετικά: «Τα πορίσματα της έκθεσης επισημαίνουν ότι η ανοικτή πρόσβαση αποτελεί πλέον γεγονός. Η προσβασιμότητα των αποτελεσμάτων επιστημονικών ερευνών συμβάλλει στην επιστημονική πρόοδο και ενισχύει την οικονομία μας που βασίζεται στη γνώση.»

Η έκθεση εξετάζει τη διαθεσιμότητα επιστημονικών δημοσιεύσεων σε 22 γνωστικά πεδία στις χώρες του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας, τη Βραζιλία, τον Καναδά, την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ. Σε αρκετές χώρες και κλάδους, πάνω από το 50% των επιστημονικών εργασιών είναι σήμερα προσβάσιμες δωρεάν. Η δωρεάν προσβασιμότητα των περισσότερων άρθρων έχει επιτευχθεί στους τομείς των γενικών επιστημών και της τεχνολογίας, της βιοϊατρικής έρευνας, της βιολογίας, των μαθηματικών και της στατιστικής. Οι κλάδοι στους οποίους η ανοικτή πρόσβαση είναι λιγότερο διαδεδομένη είναι οι κοινωνικές, οι ανθρωπιστικές και οι εφαρμοσμένες επιστήμες, καθώς και οι κλάδοι της μηχανολογίας και της τεχνολογίας.

Η μελέτη διενεργήθηκε από την Science-Metrix, μια εταιρεία συμβούλων που δραστηριοποιείται στον τομέα της αξιολόγησης ερευνών. Δύο ακόμη εκθέσεις της ίδιας εταιρείας δημοσιεύθηκαν ταυτόχρονα και εξετάζουν τις πολιτικές ανοικτής πρόσβασης καθώς και το ζήτημα της ανοικτής πρόσβασης στα επιστημονικά δεδομένα.

Όσον αφορά τις πολιτικές ανοικτής πρόσβασης, η έκθεση συμπεραίνει ότι οι περισσότεροι από τους 48 μεγαλύτερους χρηματοδότες επιστημονικών ερευνών κρίνουν αποδεκτές και τις δύο μορφές ανοικτής πρόσβασης: τόσο τις δημοσιεύσεις ανοικτής πρόσβασης σε περιοδικά (γνωστές ως «χρυσή» και «υβριδική» ανοικτή πρόσβαση) όσο και την αυτο-αρχειοθέτηση (γνωστή ως «πράσινη» ανοικτή πρόσβαση). Σε ποσοστό μεγαλύτερο του 75% δέχονται οι περίοδοι απαγόρευσης της πρόσβασης, δηλαδή οι περίοδοι ανάμεσα στη δημοσίευση και τη δωρεάν διάθεση του έργου, να κυμαίνονται από 6 έως 12 μήνες.

Η τρίτη έρευνα διαπιστώνει, ωστόσο, ότι σήμερα οι πολιτικές ανοικτής πρόσβασης σε επιστημονικά δεδομένα εξακολουθούν υπολείπονται των πολιτικών ανοικτής πρόσβασης σε δημοσιεύσεις. Η ανοικτή πρόσβαση στα δεδομένα ερευνών εξελίσσεται ταχύτατα σε ένα περιβάλλον όπου οι πολίτες, οι φορείς, οι κυβερνήσεις, οι μη κερδοσκοπικές οργανώσεις και οι ιδιωτικές εταιρείες συνεργάζονται για την ανάπτυξη υποδομών, προτύπων, πρωτοτύπων και επιχειρηματικών μοντέλων.

Στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», δηλ. του χρηματοδοτικού προγράμματος της ΕΕ για την έρευνα και την καινοτομία την περίοδο 2014-2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ξεκινήσει ένα πιλοτικό σχέδιο ανοικτής πρόσβασης στα δεδομένα που συλλέγονται σε έρευνες οι οποίες χρηματοδοτούνται με πόρους του δημοσίου, χωρίς να αγνοεί τους εύλογους προβληματισμούς σχετικά με τα εμπορικά συμφέροντα, την ιδιωτικότητα και την ασφάλεια των δικαιούχων.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αναδείξει την ανοικτή πρόσβαση στις επιστημονικές δημοσιεύσεις σε γενική αρχή του προγράμματος “Ορίζοντας 2020”. Από το 2014 και μετά, κάθε άρθρο που θα συντάσσεται με χρηματοδότηση του “Ορίζοντα 2020” θα πρέπει να είναι προσβάσιμο με τους εξής τρόπους:

• ο εκδότης θα φροντίζει ώστε τα άρθρα να είναι άμεσα διαθέσιμα στο διαδίκτυο («χρυσή» και «υβριδική» ανοικτή πρόσβαση), οι δε προκαταρκτικές δαπάνες δημοσίευσης θα μπορούν να επιστραφούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ή
• οι ερευνητές θα φροντίζουν ώστε τα άρθρα τους να είναι διαθέσιμα μέσω ενός αρχείου ανοικτής πρόσβασης, το αργότερο έξι μήνες (12 μήνες για τα άρθρα στους κλάδους των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών) μετά τη δημοσίευση («πράσινη» ανοικτή πρόσβαση).

Σύνδεσμοι προς τις τρεις μελέτες:

http://www.science-metrix.com/pdf/SM_EC_OA_Availability_2004-2011.pdf

http://www.science-metrix.com/pdf/SM_EC_OA_Policies.pdf

http://www.science-metrix.com/pdf/SM_EC_OA_Data.pdf

Ο ιστότοπος του προγράμματος «Ορίζοντας 2020»:

http://ec.europa.eu/research/horizon2020/index_en.cfm

Leave a Comment August 28, 2013

Σεμινάριο για τα επιστημονικά δεδομένα από το ευρωπαϊκό έργο OpenAIRE

Written by: OA@ekt

Το πρόσφατο σεμινάριο του ευρωπαϊκού έργου OpenAIRE, που πραγματοποιήθηκε στις 28 Μαΐου στη Γάνδη, είχε ως στόχο τη διερεύνηση του ρόλου των βιβλιοθηκών αναφορικά με τη συλλογή, διαχείριση και μακροχρόνια διατήρηση των επιστημονικών δεδομένων.

Τα επιστημονικά δεδομένα, ως επί το πλείστον, συλλέγονται και αναλύονται από τους ερευνητές, ενώ στο κοινό δημοσιοποιούνται μόνο τα αποτελέσματα της έρευνας μέσα από τις επιστημονικές δημοσιεύσεις που πραγματοποιούν οι ερευνητές.

Γίνεται όμως, ολοένα και πιο αντιληπτό ότι η δημοσίευση των πρωτογενών ερευνητικών δεδομένων είναι σημαντική για πολλούς λόγους. Υπάρχουν, π.χ. περιοχές έρευνας όπου τα δεδομένα που έχουν συλλεχθεί είναι μοναδικά και η επανάληψη του πειράματος δεν μπορεί να αναπαραχθεί ακριβώς μέσα στις ίδιες συνθήκες. Είναι, ακόμη, σημαντικά για την επανάληψη και επαλήθευση ενός πειράματος, για χρήση στην εξελικτική διερεύνηση ενός ζητήματος και στη διεπιστημονική έρευνα. Τα επιστημονικά δεδομένα έχουν μία αυτούσια σημασία και χρήζουν επιμέλειας, μακροχρόνιας διατήρησης και ανάδειξης.

Τα επιστημονικά δεδομένα παρουσιάζουν μία μεγάλη πολυπλοκότητα ανάλογα με τον επιστημονικό τομέα από τον οποίο προέρχονται και τις πρακτικές έρευνας που ακολουθούνται, και μπορεί να περιλαμβάνουν ετερογενή δεδομένα, όπως μετρήσεις, χάρτες, ακόμη και οπτικοακουστικό υλικό. Όπως ειπώθηκε στο σεμινάριο, τα αποθετήρια έχουν να διαχειριστούν τόσο διαφορετικά δεδομένα όπως πληροφορίες που αφορούν τη δημόσια υγεία, 3D αναπαραστάσεις δεινοσαύρων ή βίντεο που καταγράφουν καβούρια σε μάχη.

Στο σεμινάριο παρουσιάστηκαν παραδείγματα επιστημονικών ροών εργασίας, μέθοδοι διαχείρισης επιστημονικών δεδομένων, έργα και αποθετήρια όπως το Zenodo που εξειδικεύονται στη διαχείριση επιστημονικών δεδομένων, κλπ.

Ορισμένα από τα ζητήματα και τα συμπεράσματα που αναδείχθηκαν στο σεμινάριο είναι τα εξής:

• η προώθηση της σημασίας της σωστής τεκμηρίωσης των βάσεων δεδομένων από τους ίδιους τους ερευνητές

• η απόδοση μοναδικών προσδιοριστών από τα αποθετήρια στις βάσεις δεδομένων ώστε να διευκολύνεται η αναφορά σε αυτά, η ευρεσιμότητα και η επανάχρησή τους

• η ευαισθητοποίηση των ερευνητών για τη σημασία της κατάθεσης των δεδομένων της έρευνάς τους σε αποθετήρια ανοικτής πρόσβασης

• η δημιουργία προτυποποιημένων μεθόδων διαχείρισης των επιστημονικών δεδομένων

• η αναφορά στοn δημιουργό της βάσης δεδομένων ως κίνητρο για την κατάθεση των δεδομένων

Οι ερευνητές θα πρέπει να κάνουν την τεκμηριωμένη κατάθεση των δεδομένων τους μέρος της ερευνητικής τους διαδικασίας. Οι βιβλιοθήκες θα πρέπει να φροντίζουν για τις μεθόδους, τα εργαλεία και τη διαδικασία της διαχείρισης, συντήρησης και ανάδειξης των δεδομένων. Θα πρέπει, ακόμη, να προσφέρουν καθοδήγηση και βοήθεια αναφορικά με τα νομικά ζητήματα που μπορεί να εγείρονται και που μπορεί να αφορούν πνευματικά ή προσωπικά δεδομένα. Τέλος, η ανάδειξη των στατιστικών της χρήσης των δεδομένων από άλλους ερευνητές μπορεί να αποτελέσει σημαντικό κίνητρο δημοσίευσης των δεδομένων.

Τα βίντεο των παρουσιάσεων του σεμιναρίου είναι διαθέσιμα στο διαδίκτυο: https://www.openaire.eu/en/component/content/article/9-news-events/462-recordings-available-dealing-with-data

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η παρουσίαση της Sarah Callaghan από την Βρετανικό Κέντρο Ατμοσφαιρικών Δεδομένων: https://vimeo.com/68046392

Διαβάστε επίσης: «Ten recommendations for libraries to get started with research data management»: http://www.libereurope.eu/sites/default/files/The%20research%20data%20group%202012%20v7%20final.pdf

Leave a Comment August 2, 2013

Καινοτόμες προσεγγίσεις στην έκδοση των μονογραφιών με Ανοικτή Πρόσβαση

Written by: OA@ekt

Στις ανθρωπιστικές και τις κοινωνικές επιστήμες η μονογραφία αποτελεί τον βασικό δίαυλο έκδοσης των αποτελεσμάτων των ερευνών. Στο λεγόμενο «χρυσό δρόμο» της Ανοικτής Πρόσβασης τα κόστη της έκδοσης καλύπτονται από τον ερευνητή, το πανεπιστήμιο ή τον χρηματοδότη της έρευνας. Οι μονογραφίες, όμως, είναι αρκετά ακριβότερες από τη δημοσίευση άρθρων σε περιοδικά Ανοικτής Πρόσβασης. Ποιοί μπορεί να είναι, λοιπόν, οι βιώσιμοι τρόποι έκδοσης μονογραφιών στην Ανοικτή Πρόσβαση;

Μια συνέντευξη με την Caren Milloy, επικεφαλής έργων στο JISC Collections, επιχειρεί να σκιαγραφήσει τα νέα μοντέλα Ανοικτής Πρόσβασης με τα οποία πειραματίζονται οι εκδότες:

• Το PDF Ανοικτής Πρόσβασης: Ο συγγραφέας καλύπτει το κόστος για την έκδοση ενός PDF το οποίο καθίσταται στη συνέχεια ελεύθερα διαθέσιμο. Ο εκδότης μπορεί να εκμεταλλευτεί εμπορικά τη μονογραφία στην έντυπη και στις άλλες ηλεκτρονικές εκδοχές της. Τα έσοδα από τις έντυπες εκδόσεις μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση του κόστους της συνδρομής στο PDF.

• Ανοικτή πρόσβαση σε όλες τις ηλεκτρονικές εκδόσεις: το κόστος όλων των ηλεκτρονικών εκδόσεων καλύπτεται από τοn συγγραφέα, ενώ ο εκδότης εκμεταλλεύεται την έντυπη μορφή του έργου. Αυτό το μοντέλο χρησιμοποιεί ο εκδοτικός οίκος Palgrave, ο οποίος χρεώνει 11.000 λίρες για μία μονογραφία, και δουλεύει κυρίως με συγγραφείς οι οποίοι έχουν χρηματοδότηση για την έρευνά τους από κάποιο φορέα. Είναι από τους πρώτους, επίσης, παραδοσιακούς εκδότες που χρησιμοποιούν άδεια CC-BY άδεια.

• HTML Ανοικτής Πρόσβασης: ο εκδότης διαθέτει τη μονογραφία με Ανοικτή Πρόσβαση σε ΗΤΜL μορφή και χρεώνει για την τις άλλες ηλεκτρονικές εκδόσεις όπως το PDF καθώς και τις έντυπες μορφές. Εκδότες που πειραματίζονται με αυτό το μοντέλο είναι ο Bloomsberry Academic, ο οποίος χρεώνει 50 λίρες για την έντυπη μορφή. Το HMTL μοντέλο χρησιμοποιoύν, ακόμη, οι Open Book Publishers, οι οποίοι πρόσφατα κέρδισαν το IFLA/Brill Βραβείο για την Ανοικτή Πρόσβαση, οι οποίοι ζητούν συμμετοχή 3,000-5,000 λίρες στα έξοδα της έκδοσης, το οποίο τους δίνει τη δυνατότητα να χρεώνουν μόλις 5 λίρες για τις υπόλοιπες ηλεκτρονικές μορφές και 10-20 λίρες για τις έντυπες.

• Ανοικτή Πρόσβαση με τη χρηματική συμβολή του κοινού. Οι Open Book Publishers και ο De Gruyter, σε συνεργασία με το Unglue.it, μία πλατφόρμα για τη συγκέντρωση χρημάτων με τη συμμετοχή του κοινού, πειραματίζονται με αυτό το μοντέλο θέτοντας μία τιμή-στόχο, η οποία αφού καλυφθεί από το κοινό, επιτρέπει τη δωρεάν περαιτέρω διάθεση του έργου, το έργο καθίσταται ελεύθερα σε όλες τις ηλεκτρονικές μορφές. 2 τίτλοι έχουν εκδοθεί μέχρι στιγμής με αυτό τον τρόπο.

• Freemium συνδρομητικό μοντέλο Ανοικτής Πρόσβασης: Πρόκειται για παρόμοιο μοντέλο με το παραπάνω, κατά το οποίο η HTML μορφή του έργου είναι ελεύθερα διαθέσιμη αλλά τα μέλη, κυρίως βιβλιοθήκες, πληρώνουν μία ετήσια συνδρομή, η οποία τους παρέχει ελεύθερη πρόσβαση σε όλες τις άλλες ηλεκτρονικές μορφές.

• Κοινοπραξίες Ανοικτής Πρόσβασης: Βιβλιοθήκες συνεταιρίζονται για να καλύψουν τα κόστη έκδοσης μίας μονογραφίας. Στην περίπτωση του Knowledge Unlatched, ο εκδότης ορίζει την τιμή και διάθετει τον τίτλο μέσα από την κοινοπραξία- η συγκεκριμένη είναι μία παγκόσμια κοινοπραξία βιβλιοθηκών. Οι βιβλιοθήκες αποφασίζουν τους τίτλους που επιθυμούν να υποστηρίξουν, και συμμετέχουν στον τίτλο- όσο πιο πολλές, τόσο επιμερίζεται και χαμηλώνει το κόστος για κάθε μία. Αφού καλυφθεί το κόστος, ο τίτλος καθίσταται διαθέσιμος ελεύθερα.

Διαβάστε αναλυτικά τη συνέντευξη: http://www.jisc.ac.uk/inform/inform37/OpenAccessMonographs.html#.UfEwmqxHCdz

Φωτογραφία: ©lizadaly, CC-BY, http://bit.ly/16hrmmr

Leave a Comment July 26, 2013

Κοινή δήλωση του OpenAIRE, LIBER και COAR σχετικά με τη σχεδιαζόμενη πιλοτική δράση για τα Ανοικτά Ερευνητικά Δεδομένα

Written by: OA@ekt

Τρεις μεγάλοι οργανισμοί οι οποίοι προωθούν την Ανοικτή Πρόσβαση διατύπωσαν σε κοινή δήλωσή τους τις συστάσεις τους σχετικά με την πιλοτική δράση που προωθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα ερευνητικά δεδομένα που θα παράγονται στο πλαίσιο του νέου χρηματοδοτικού προγράμματος για την έρευνα και την καινοτομία, Horizon 2020.

Τα έργα τα οποία χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ERC) παράγουν πληθώρα ερευνητικών δεδομένων (π.χ. από πειράματα, προσομοιώσεις και ερωτηματολόγια). Πρόκειται, κατά κανόνα, για μικρές συλλογές δεδομένων (datasets) τα οποία βρίσκονται διασκορπισμένα σε  αποθετήρια και σκληρούς δίσκους σε όλη την Ευρώπη.

Για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το πιλοτικό πρόγραμμα στόχο έχει να ενισχύσει μία κουλτούρα συμμετοχής μεταξύ ερευνητών και να διευκολύνει την επανάχρηση της πληροφορίας και την επιστήμη που βασίζεται σε δεδομένα, με την καταγραφή, ανακάλυψη, πρόσβαση και επανάχρηση των ερευνητικών δεδομένων, και τη διασύνδεσή τους με τις υπάρχουσες διεθνείς πρωτοβουλίες.

Οι τρεις φορείς αναγνωρίζουν τη σημασία της πιλοτικής δράσης για τη συνολική ενίσχυση του οικοσυστήματος των ερευνητικών δεδομένων, και προβαίνουν στις εξής συστάσεις:

#1 Τί

Η πιλοτική δράση καλύπτει όλα τα ερευνητικά δεδομένα και συναφή μεταδεδομένα τα οποία προκύπτουν από έργα χρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Για την ενίσχυση της ανακάλυψης και τον έλεγχο των αποτελεσμάτων της έρευνας, κατάλληλα μεταδεδομένα πρέπει να συνοδεύουν όλες τις συλλογές δεδομένων, ανεξάρτητα από το εάν μια συλλογή δεδομένων θα γίνει διαθέσιμη με Ανοικτή Πρόσβαση. Τα αποθετήρια δεδομένων μπορούν να υποστηρίζουν την αποθήκευση παραδοτέων και αναφορών σχετικών με ένα έργο, συμπληρωματικά προς τα ερευνητικά δεδομένα.

#2 Πού

Όλα τα ερευνητικά δεδομένα πρέπει να καταγράφονται σε μητρώα και να κατατίθενται τουλάχιστον σε ένα αποθετήριο. Το αποθετήριο πρέπει:

– να παρέχει δημόσια πρόσβαση στα ερευνητικά δεδομένα, κατόπιν εγγραφής εάν κρίνεται απαραίτητο

– να διευκολύνει την αναφορά σε δεδομένα μέσα από μόνιμους προσδιοριστές (π.χ. DOI, ARK, PURL)

– να διασυνδέει τα ερευνητικά δεδομένα με τις σχετικές δημοσιεύσεις (π.χ. περιοδικά, αναφορές, κείμενα εργασίας)

– να υποστηρίζει την αναγνώριση του χρηματοδοτικού πλαισίου της έρευνας μέσα από κατάλληλα μεταδεδομένα

– να προσφέρει τη δυνατότητα διασύνδεσης με αρχεία λογισμικού

– να προσφέρει τα μεταδεδομένα με τεχνικά και νομικά ανοικτό τρόπο και με τη χρήση ευρέως χρησιμοποιούμενων προτύπων μεταδεδομένων και οδηγιών διαλειτουργικότητας, ώστε να καθιστά δυνατή την επανάχρησή τους από ευρωπαϊκούς και διεθνείς φορείς και τρίτες υπηρεσίες.

#3 Πότε

Τα ερευνητικά δεδομένα που σχετίζονται με ερευνητικές δημοσιεύσεις πρέπει να καθίστανται διαθέσιμα στους ελεγκτές κατά τη διάρκεια του ελέγχου. Παράλληλα με τη δημοσίευση κάποιας έρευνας, τα σχετικά ερευνητικά δεδομένα πρέπει να καθίστανται διαθέσιμα μέσα από ένα αποθετήριο ανοικτής πρόσβασης.

#4 Πώς

Συστήνεται η χρήση κατάλληλων ανοικτών αδειών για τα ανοικτά δεδομένα όπως (Creative Commons CC0, Open Data Commons Open Database License).

#5 Ποιός

Η ευθύνη για την κατάθεση των ερευνητικών δεδομένων που προκύπτουν από ένα έργο ανήκει στον συντονιστή του έργου.

#6 Υποστηρικτικές δράσεις

Είναι απαραίτητη μία πανευρωπαϊκή καμπάνια προώθησης των οφελών που προκύπτουν από το διαμοιρασμό των δεδομένων και της επανάχρησής τους σε ερευνητές, χρηματοδότες, πανεπιστήμια, βιβλιοθηκονόμους, και υποστηρικτικό τεχνικό προσωπικό.

Ο πιλότος πρέπει, επίσης, να προσδιορίσει τις δεξιότητες, τη γνώση και τις ανάγκες σε εκπαίδευση που χρειάζεται από όλους τους εταίρους στον κύκλο ζωής των δεδομένων.

Αναλυτικά η κοινή δήλωση των τριών οργανισμών: http://bit.ly/15BIJhu

Leave a Comment July 22, 2013